WB: Covid-19 khiến các nước nghèo nợ nhiều chưa từng thấy

Ngân hàng Thế giới (WB) ngày 11/10 cảnh báo về việc gánh nặng nợ nần của các nước thu nhập thấp tăng thêm 12% trong năm 2020 lên mức kỷ lục 860 tỷ USD do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, đồng thời kêu gọi những nỗ lực khẩn cấp nhằm giảm “núi” nợ này.

Phát biểu trước báo giới, Chủ tịch WB David Malpass cho biết báo cáo Thống kê Nợ Quốc tế (International Debt Statistics) 2022 của WB cho thấy sự gia tăng nhanh chóng của rủi ro nợ nần mà các nước thu nhập từ thấp đến trung bình đang phải đối mặt. Ông Malpass hối thúc những nỗ lực toàn diện nhằm giúp các quốc gia đạt được mức nợ bền vững hơn.

“Chúng ta cần một phương pháp tiếp cận toàn diện với vấn đề nợ, bao gồm giảm nợ, tái cơ cấu nhanh hơn và cải thiện sự minh bạch”, ông Malpass nói trong một tuyên bố đi kèm bản báo cáo nói trên. Ông nó rằng một nửa trong số các quốc gia nghèo nhất thế giới đang ở trong tình trạng căng thẳng về nợ nước ngoài, hoặc có nguy cơ cao rơi vào tình trạng như vậy.

Chủ tịch WB cho biết mức nợ bền vững là điều cần thiết để giúp các quốc gia đạt được sự phục hồi kinh tế và giảm nghèo. Theo báo cáo của WB, tổng nợ nước ngoài của các nước thu nhập thấp và trung bình tăng 5,3% trong 2020, lên mức 8,7 nghìn tỷ USD.

Báo cáo nói rằng mức tăng nợ nước ngoài của nhóm nước này vượt tốc độ tăng của tổng thu nhập quốc gia (GNI) và tăng trưởng xuất khẩu, với tỷ lệ nợ nước ngoài so với GNI (không bao gồm của Trung Quốc) tăng 5 điểm phần trăm lên 42% trong 2020. Tỷ lệ nợ nước ngoài so với xuất khẩu cũng tăng vọt lên 154%, từ mức 126% trong 2019.

Ông Malpass nói rằng các nỗ lực tái cơ cấu nợ là một vấn đề cấp thiết, xét tới việc cuối năm nay là thời điểm kết thúc Sáng kiến Hoãn nợ (DSSI) của nhóm 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới (G20) về hoãn các khoản thanh toán nợ đối với các nước thu nhập thấp và trung bình.

Năm ngoái, nhóm G20 và câu lạc bộ chủ nợ Paris Club mở một Khuôn khổ chung về xử lý nợ nhằm tái cơ cấu những khoản nợ thiếu bền vững cho các nước nghèo, nhưng đến nay mới chỉ có 3 nước là Ethiopia, Chad và Zambia nộp đơn xin tham dự chương trình.

Ông Malpas nói việc tiếp tục hoãn nợ có thể được đưa vào chương trình tái cơ cấu nợ theo Khuôn khổ chung nói trên, nhưng cần phải hành động thêm để tăng cường sự tham gia của các chủ nợ thuộc khu vực tư nhân vào chương trình này, vì cho đến nay các chủ nợ này còn ít muốn tham gia.

Báo cáo của WB cho thấy lượng vốn ròng từ các chủ nợ đa phương cấp cho các nước thu nhập thấp và trung bình đạt 117 tỷ USD trong 2020, mức cao nhất trong 1 thập kỷ.

Vốn vay ròng đối với các nước thu nhập thấp tăng 25%, đạt 71 tỷ USD, cũng là mức cao nhất trong 1 thập kỷ. Trong số này, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và các chủ nợ đa phương cấp 42 tỷ USD, và các chủ nợ song phương cấp 10 tỷ USD.

Chuyên gia kinh tế trưởng Carmen Reinhart của WB nói rằng những thách thức mà các nước vay nợ nhiều đang phải đối mặt có thể gia tăng khi lãi suất tăng.

WB cho biết định chế này mở rộng báo cáo 2022 để tăng cường minh bạch về mức nợ toàn cầu, thông qua cung cấp thêm chi tiết và dữ liệu cụ thể về nợ nước ngoài. Dữ liệu trong báo cáo này nhờ đó bao gồm những con số cụ thể về mức nợ nước ngoài của từng quốc gia, của từng chủ nợ chính thức và tư nhân, thành phần tiền tệ của những khoản nợ, và các điều kiện gia hạn nợ.