Câu chuyện 1/5 lao động trẻ thất nghiệp ở Trung Quốc

Mệt mỏi vì áp lực phải thành công với tư cách là một nhiếp ảnh gia, Litsky Li đã chấp nhận một lời đề nghị tốt hơn: nghỉ việc để ở nhà trông người già toàn thời gian.

Theo CNN, Li, 21 tuổi, hiện dành cả ngày để đi mua hàng tạp hóa cho gia đình ở trung tâm thành phố Lạc Dương và chăm sóc bà ngoại mắc chứng mất trí nhớ. Cô được cha mẹ trả cho mức lương 6.000 Nhân dân tệ (khoảng 835 USD) một tháng, được coi là mức lương ổn định của tầng lớp trung lưu trong khu vực cô sinh sống.

Ở NHÀ SỐNG DỰA VÀO GIA ĐÌNH

“Lý do tôi ở nhà vì tôi không thể chịu được áp lực của việc đi học hay đi làm. Tôi không muốn cạnh tranh gay gắt với các đồng nghiệp của mình. Tôi không cần một công việc được trả lương cao hơn hay một cuộc sống tốt hơn”, Li cho biết.

Li không phải là trường hợp cá biệt trong xã hội Trung Quốc. Hầu hết trong số hàng chục nghìn thanh niên ở nước này nói rằng họ đang rút lui về nhà vì đơn giản là họ không thể kiếm được việc làm. Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên từ 16 đến 24 tuổi ở khu vực thành thị đạt 21,3% vào tháng trước, mức cao kỷ lục.

Tình trạng thất nghiệp của thanh niên cùng với một số trở ngại như tiêu dùng trong nước ảm đạm, sự thoái lui của ngành công nghiệp tư nhân và thị trường bất động sản gặp khó khăn đã trở thành vấn đề đau đầu đối với giới lãnh đạo Trung Quốc khi quá trình phục hồi hậu Covid-19 của đất nước đang chững lại.

Và vấn đề có thể lớn hơn nhiều so với dữ liệu chính thức công bố. Zhang Dandan, Phó giáo sư tại Đại học Bắc Kinh, cho biết nếu tính cả 16 triệu thanh niên “nằm bẹp” ở nhà hoặc sống dựa vào cha mẹ nên không tích cực tìm kiếm việc làm, thì tỷ lệ thất nghiệp thực sự của thanh niên có thể lên tới 46,5% trong tháng 3.

Trên Douban, khoảng 4.000 thành viên của một nhóm “trung tâm thông tin việc làm dành cho người trẻ toàn thời gian” thảo luận về các chủ đề liên quan đến cuộc sống “làm việc” hàng ngày của họ.

“Nếu bạn nhìn chúng tôi từ một góc độ khác, chúng tôi chẳng khác gì những người trẻ tuổi có việc làm”, Li nói.

“Họ đi làm ở các thành phố và kiếm được mức lương hàng tháng từ 3.000-4.000 Nhân dân tệ (khoảng 419-559 USD). Nhưng họ vẫn ăn ở nhà của cha mẹ, sống với họ, nhờ họ trả tiền mua căn hộ hoặc xe hơi. Chi phí sinh hoạt của họ được cha mẹ chi trả một phần”, cô nói.

Các nhà xã hội học cho rằng những trải nghiệm thời đại dịch đã góp phần khiến nhiều thanh niên suy nghĩ lại về mục tiêu cuộc sống của họ và được cha mẹ họ ủng hộ.

“Về mặt tâm lý, người dân ở Trung Quốc đại lục vẫn đang hồi phục sau đại dịch Covid-19”, Fang Xu, giảng viên tại Đại học California Berkeley, nhận định, “Tôi tin rằng mong muốn dành thời gian chất lượng cho những người thân yêu của bạn, sự chiêm nghiệm về ý nghĩa của cuộc sống hoặc điều gì là quan trọng nhất trong cuộc sống vẫn còn đọng lại”, bà nói.

CƠ HỘI BỊ THU HẸP, CẠNH TRANH GAY GẮT

Xu hướng này cũng là một dấu hiệu cho thấy những người trẻ tuổi đang phải đối mặt với việc cơ hội bị thu hẹp trong một nền kinh tế trước đây đã dẫn đầu trong nhiều thập kỷ.

Sau đợt bùng nổ hoạt động đầu năm nay, sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc đã chậm lại. Khu vực tư nhân, vốn là nguồn tạo việc làm lớn nhất, đã bị ảnh hưởng sâu rộng kể từ cuối năm 2020.

Sau khi tốt nghiệp đại học, Nancy Chen ở tỉnh Giang Tây từng đi giảng dạy, nhưng đã bị mất việc vào năm 2021 khi chính quyền cấm dạy thêm. Ngoài công việc gia đình, cô còn bận xin việc và thi cao học. Chen nói rằng cô chưa đạt được bất cứ điều gì vì “sự cạnh tranh khốc liệt”. Có 30.000 ứng viên cho 3 vị trí tuyển dụng gần đây tại một cơ quan chính quyền ở thành phố của cô. “Tôi cần vượt qua các kỳ thi hoặc tìm một công việc. Nếu không tôi sẽ lo lắng”.

Ya-wen Lei, Giáo sư xã hội học tại Đại học Harvard, cho biết bà hy vọng hiện tượng nêu trên sẽ không kéo dài lâu.

“Sự hỗ trợ mà họ nhận được từ cha mẹ trong bối cảnh này không có gì ngạc nhiên, vì nhiều bậc cha mẹ ở Trung Quốc hỗ trợ con cái họ trong nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc sống, chẳng hạn như nhà ở, chi phí hôn nhân và chăm sóc con cái”, Giáo sư Lei nói.

Trong khi đó, George Magnus, cộng tác viên nghiên cứu tại Đại học Oxford và Đại học SOAS ở London (Anh), cho biết đây không phải là giải pháp khả thi cho vấn đề việc làm ở Trung Quốc.

“Đó có thể là một giải pháp ngắn hạn để họ có nơi ở, công việc để làm và thu nhập. Nhưng nếu những người trẻ tuổi không tham gia vào thị trường lao động để học hỏi các kỹ năng và tìm kiếm các cơ hội tốt hơn, thì họ có thể trở nên thất nghiệp, hoặc vì họ đã thất nghiệp quá lâu, không cố gắng duy trì việc tiếp thu các kỹ năng”, Magnus nói.