Chuyên gia lý giải nguyên nhân năm 2023 là “cơn bão hoàn hảo” làm chậm doanh số xe điện
Năm 2023 đánh dấu một sự thay đổi mạnh mẽ đối với các nhà sản xuất ô tô và quá trình chuyển đổi sang xe điện toàn cầu nhưng đây cũng là năm doanh số xe điện không được như mong đợi.
Sau nhiều năm tăng trưởng, nhu cầu chậm lại về xe điện khi có sự cạnh tranh mới xuất hiện trên thị trường và làn sóng những người chấp nhận sớm đã nhường chỗ cho những khách hàng nhạy cảm hơn về giá.
Điều đó dẫn đến việc các nhà sản xuất phải xem xét lại. Một số người trong số họ đã từng bước giảm bớt kế hoạch sản xuất của mình. Lãi suất cao và tính phí đắt đỏ không giúp ích được gì.
Theo Nikolaus Lang, đối tác cấp cao của Boston Consulting Group và chuyên gia trong ngành ô tô, tất cả đều là một "cơn bão hoàn hảo" ở cấp độ kinh tế vĩ mô đối với ngành xe điện.
Ông nói tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, Thụy Sĩ: “Bây giờ, chúng ta cần thực hiện bước tiếp theo để hướng tới nhiều phân khúc số lượng hơn. Bạn không thể có xe điện có giá 70.000 USD, 80.000 USD, bạn cần giảm xe điện xuống còn 30.000 USD hoặc ít hơn. Tôi nghĩ đó là điều mà ngành vẫn đang nỗ lực thực hiện”.
Theo Kelley Blue Book, giá trung bình cho một chiếc xe điện mới đã giảm đáng kể, xuống còn 50.789 USD vào tháng 12 năm 2023 từ mức trên 64.000 USD của năm trước. Tuy nhiên, một phân tích của CarGurus cho thấy giá xe điện vẫn đắt hơn khoảng 28% so với giá xe chạy xăng.
Điều đó đã giúp mở ra một "chủ nghĩa hiện thực mới khi nói đến các đoàn xe điện thay thế", Lang nói. Xe hybrid đã trở nên phổ biến vượt trội như một lựa chọn quan tâm đến khí thải với mức giá rẻ hơn mà không phải lo lắng về xe điện cổ điển, như lo lắng về quãng đường di chuyển hoặc tính phí.
Trong khi các nhà sản xuất ô tô Mỹ tiếp tục tung ra những chiếc xe điện cỡ lớn, nặng nề để bán với giá cao cho một nhóm nhỏ thị trường thì các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc như BYD đã sản xuất những chiếc xe dành cho thị trường đại chúng với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ.
Lang đưa ra ba lý do khiến Trung Quốc tìm được thành công trong khi các đối thủ đang gặp khó khăn.
Ông nói: “Các OEM Trung Quốc đã thu được lợi nhuận từ thị trường nội địa rộng lớn. Vì vậy, họ rất nhanh chóng về quy mô, điều mà các OEM khác chưa có được vì thị trường ở châu Âu và Mỹ còn hạn chế".
Trung Quốc luôn đi đầu về công nghệ pin và điều đó giúp ích cho những người chơi có mối liên hệ chặt chẽ với việc sản xuất pin.
Tiếp đến là vấn đề quy định, ông nói: “Các OEM Trung Quốc cũng đã được hưởng lợi từ môi trường pháp lý với các ưu đãi của chính phủ, điều này cho phép họ phát triển sớm hơn theo một cách táo bạo hơn”.
Thực tế thì các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã bắt đầu xuất khẩu các mẫu xe rẻ hơn sang Mỹ Latinh và một số khu vực ở châu Âu. Cuối cùng, họ có thể thử thâm nhập thị trường Mỹ, Lang nói, nhưng điều đó có thể không dễ dàng do sự cạnh tranh địa phương và các ưu đãi để mua hàng trong nước.
Trong khi đó, tại Mỹ, mặc dù thị phần xe điện mới và doanh số bán hàng đạt kỷ lục ở Mỹ trong năm 2023, tốc độ tăng trưởng xe điện đang bắt đầu chậm lại và không đạt được tham vọng cao cả của ngành công nghiệp ô tô là chuyển đổi khỏi động cơ đốt trong.
Theo Motorintelligence.com, Mỹ dù vậy vẫn đạt được một cột mốc quan trọng trong nỗ lực điện khí hóa: Hơn 1 triệu xe điện mới đã được bán trong năm nay. Công ty tư vấn ngành ô tô cho biết xe điện chiếm 7,5% tổng doanh số bán hàng tại Mỹ tính đến tháng 11. Các chuyên gia cho rằng con số đó phải tăng nhanh chóng để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu vì một phần lớn khí nhà kính đến từ giao thông vận tải.
Chính quyền Biden đặt mục tiêu một nửa tổng doanh số bán xe mới trên toàn quốc là xe điện vào tháng 8 năm 2021 vào năm 2030 như một phần trong nỗ lực cắt giảm lượng khí thải nhà kính, phần lớn trong số đó đến từ lượng khí thải carbon dioxide của ngành giao thông vận tải, kết quả của việc đốt nhiên liệu hóa thạch như như dầu mỏ. Giao thông vận tải là tác nhân chính gây phát thải khí nhà kính, đặc biệt là phương tiện giao thông cá nhân.
Jason Low, nhà phân tích tại Canalys, cho biết: “Mặc dù giá bán trung bình của xe điện giảm 20% vào năm 2023, nhưng việc lựa chọn sản phẩm không đủ và trải nghiệm sạc bất tiện đã cản trở nhu cầu, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng thị trường của xe điện”.
Công ty nghiên cứu nhận định vào năm 2024, thị trường xe điện Bắc Mỹ dự kiến sẽ tăng trưởng 26,8%, nhưng với tỷ lệ thâm nhập xe điện thấp nhất là 12,5% so với Trung Quốc và Châu Âu.
Tỷ lệ thâm nhập của xe điện ở Trung Quốc sẽ đạt 40%, trong đó các thương hiệu Trung Quốc chiếm 78% thị phần, do chi phí pin giảm sẽ thúc đẩy doanh số bán xe cỡ nhỏ và cỡ nhỏ.
BYD của Trung Quốc, đã vượt qua Tesla để trở thành nhà sản xuất xe điện bán chạy nhất trong quý cuối cùng của năm 2023.
Tuy nhiên, sự chậm lại tổng thể trong quá trình chuyển đổi xe điện đã khiến một số nhà sản xuất ô tô truyền thống, chẳng hạn như Ford thu hẹp lại kế hoạch mở rộng sản xuất của họ.
Theo công ty nghiên cứu ô tô Edmunds, điều đó cùng với mức giá thấp hơn đã khiến xe hybrid trở nên hấp dẫn hơn đối với người mua.
Edmunds cho biết thị trường dành cho những chiếc xe như vậy đã tăng lên 9,7% trong tháng 11, gần gấp đôi thị phần so với một năm trước đó.
Canalys nhận định "nền tảng cơ bản vững chắc sẽ đảm bảo vị thế tốt hơn cho các nhà sản xuất ô tô để đạt được mức tăng trưởng cao hơn vào năm 2025 khi tốc độ tăng trưởng của xe điện dự kiến sẽ tăng tốc. Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc sẽ là một thế lực đáng chú ý vì họ sẽ sớm gặt hái được thành quả từ khoản đầu tư toàn cầu vào sản xuất khu vực”.
