Đằng sau dự án ô tô sụp đổ của Apple: Khởi đầu và những ngã rẽ sai lầm

Dự án bí mật

Trong thập kỷ qua, nhiều nhân viên Apple làm việc trong dự án xe hơi bí mật của công ty, có tên mã nội bộ là Titan, đã đặt cho nó một cái tên có thể làm nhiều người bất ngờ: “thảm họa Titanic”. Lý do là vì ngay từ đầu họ biết dự án có thể sẽ thất bại.

Trong suốt thời gian tồn tại, nỗ lực sản xuất ô tô đã bị loại bỏ và khởi động lại nhiều lần, khiến hàng trăm công nhân phải sa thải trên trong qua trình. Là kết quả của quan điểm đấu tranh giữa các nhà lãnh đạo về chiếc xe hơi của Apple nên như thế nào, nó bắt đầu như một chiếc xe điện cạnh tranh với Tesla và biến thành một chiếc xe tự lái để cạnh tranh với Waymo của Google.

Vào thời điểm dự án bị huỷ bỏ, khi các giám đốc điều hành thông báo nội bộ rằng dự án đã bị chính thức bị huỷ và nhiều thành viên trong nhóm đang được phân công lại để làm việc về trí tuệ nhân tạo, Apple đã đốt hơn 10 tỷ USD cho dự án.

Sự sụp đổ của dự án ô tô là minh chứng cho thấy Apple đã phải vật lộn để phát triển sản phẩm mới trong những năm kể từ khi Steve Jobs qua đời vào năm 2011. Nỗ lực này có bốn người lãnh đạo khác nhau và tiến hành nhiều đợt sa thải. Nhưng nó trở nên tồi tệ và cuối cùng thất bại phần lớn là do việc phát triển phần mềm và thuật toán cho một chiếc ô tô có tính năng lái tự động tỏ ra quá khó khăn.

Apple từ chối bình luận về những thông tin đồn đoán quanh dự án của mình.

Bryant Walker Smith, phó giáo sư tại trường luật và kỹ thuật tại Đại học Nam Carolina, người đã nói ngắn gọn về Apple: “Khi bắt đầu, nó đã sắp xếp các ngôi sao cho một thứ gì đó mà chỉ riêng Apple mới có thể đạt được thành công. Một thập kỷ sau, các ngôi sao đã sắp xếp lại để khiến việc này gặp nhiều rủi ro và không thu được nhiều lợi nhuận”.

Khi Apple khởi động dự án ô tô của mình vào năm 2014, nó đã nằm trong số các nhà đầu tư, giám đốc điều hành, kỹ sư và công ty theo đuổi ý tưởng về một chiếc ô tô tự lái. Sau khi Google bắt đầu thử nghiệm các nguyên mẫu xe tự hành trên đường công cộng ở California, khắp Thung lũng Silicon đã có tiếng nói khẳng định rằng xe tự hành sẽ sớm trở nên phổ biến. Apple không muốn bị bỏ lại phía sau.

Vào thời điểm đó, công ty đang giải quyết các câu hỏi từ các kỹ sư hàng đầu về dự án tiếp theo. Gã khổng lồ công nghệ vừa hoàn thành chiếc Apple Watch, và nhiều kỹ sư đang bồn chồn bắt tay vào làm một thứ gì đó mới. Tim Cook, giám đốc điều hành của Apple, đã phê duyệt dự án một phần nhằm ngăn chặn tình trạng các kỹ sư rời bỏ.

Apple cũng cần tìm ra những cách mới để mở rộng hoạt động kinh doanh của mình. Công ty đã dự đoán rằng doanh số bán iPhone sẽ chậm lại trong những năm tới. Ô tô là một phần của ngành vận tải trị giá 2 nghìn tỷ USD và có thể giúp ích cho Apple, lúc đó là một doanh nghiệp trị giá gần 200 tỷ USD.

Theo những nhân viên quen thuộc với dự án, mặc dù đã nhận được phiếu tín nhiệm từ giám đốc điều hành của Apple, nhưng các thành viên trong nhóm biết rằng họ đang làm việc chống lại thực tế khắc nghiệt. Nếu được tung ra thị trường, một chiếc ô tô của Apple có thể sẽ có giá ít nhất 100.000 USD và vẫn tạo ra lợi nhuận rất nhỏ so với điện thoại thông minh và tai nghe nhét tai. Nó cũng sẽ xuất hiện nhiều năm sau khi Tesla thống trị thị trường.

Theo hai người quen thuộc với cuộc đàm phán, công ty đã tổ chức một số cuộc thảo luận với Elon Musk về việc mua lại Tesla. Nhưng cuối cùng, họ quyết định rằng việc sản xuất ô tô riêng sẽ hợp lý hơn việc mua và sáp nhập một doanh nghiệp khác.

Liên tục thay đổi, gặp nhiều rắc rối

Ngay từ khi bắt đầu, dự án đã gặp rắc rối bởi những quan điểm khác nhau về những gì nó phải như vậy. Steve Zadesky, người ban đầu dẫn đầu nỗ lực này, muốn chế tạo một chiếc xe điện cạnh tranh với Tesla. Jony Ive, giám đốc thiết kế của Apple, muốn theo đuổi một chiếc xe tự lái, điều mà các thành viên của nhóm phần mềm cho rằng có thể thực hiện được.

Apple, lúc đó có 155 tỷ USD tiền mặt, đã chi rất nhiều tiền để thuê hàng trăm người có kinh nghiệm về học máy và các khả năng quan trọng khác để tạo ra một chiếc xe tự lái. Dòng người đổ vào khiến dự án này trở thành một trong những dự án đầu tiên Apple phát triển với rất nhiều người bên ngoài chưa quen với văn hóa của công ty.

Đội ngũ phát triển xe hơi, bao gồm hơn 2.000 nhân viên tính đến năm nay, bao gồm các kỹ sư từng làm việc cho NASA và phát triển xe đua cho Porsche.

Nhóm đã phát triển một loạt công nghệ mới, bao gồm kính chắn gió có thể hiển thị hướng dẫn từng chặng và đèn báo mặt trời sẽ có chất liệu polymer đặc biệt để giảm nhiệt từ mặt trời.

Để củng cố tinh thần và sự hướng dẫn, các giám đốc điều hành nổi tiếng như ông Ive và người đứng đầu bộ phận kỹ thuật Mac, Bob Mansfield, đã tham gia. Công ty đã mua lại một số công ty khởi nghiệp để gia nhập nhóm xe hơi. Vào năm 2021, để đưa dự án đi đến thành công, Apple đã giao Kevin Lynch, giám đốc điều hành đằng sau chiếc Apple Watch nổi tiếng của hãng, phụ trách mảng ô tô.

Ông Ive và nhóm thiết kế của ông đã lên ý tưởng cho một chiếc ô tô trông giống như một chiếc xe tải nhỏ của châu Âu, chẳng hạn như Fiat Multipla 600. Nó không có vô lăng và sẽ được điều khiển bằng trợ lý ảo Siri của Apple.

Vào mùa thu năm 2015, Ive và Cook gặp nhau tại trụ sở dự án ở Sunnyvale, California để trình diễn cách thức hoạt động của chiếc xe. Hai người đàn ông ngồi vào ghế của một khoang nội thất giống như cabin. Bên ngoài, một diễn viên lồng tiếng đọc kịch bản những gì Siri sẽ nói khi những người đàn ông lao xuống đường trên chiếc xe tưởng tượng. Ive hỏi Siri họ đã đi qua nhà hàng nào và nam diễn viên đọc câu trả lời.

Đến năm 2016, nỗ lực sản xuất ô tô đang gặp khó khăn. Ba người quen thuộc với vấn đề cho biết ông Zadesky rời Apple và người kế nhiệm ông, ông Mansfield, nói với nhóm làm việc trong dự án rằng họ sẽ chuyển trọng tâm từ chế tạo ô tô sang xây dựng phần mềm ô tô tự lái.

Apple đã nhận được giấy phép từ California để bắt đầu lái thử xe thể thao đa dụng Lexus được trang bị cảm biến và máy tính. Họ đã tổ chức các cuộc thảo luận với các nhà sản xuất ô tô như BMW, Nissan và Mercedes-Benz trước khi đạt được thỏa thuận với Volkswagen để cung cấp xe tải Transporter cho xe đưa đón tự lái trong khuôn viên của Apple.

Hai nhà lãnh đạo nữa đã tiếp quản nỗ lực phát triển ô tô trong những năm sau đó. Doug Field, cựu giám đốc của Tesla, đã sa thải hơn 200 nhân viên trong dự án khi ông nỗ lực xây dựng hệ thống tự lái. Sau đó, ông Lynch, người kế nhiệm ông trong những năm gần đây, đã đảo ngược kế hoạch của công ty và quay trở lại ý tưởng ban đầu là sản xuất xe điện.

Vào đầu năm nay, ban lãnh đạo của Apple đã quyết định rằng việc sử dụng thời gian của công ty để phát triển AI chứ không phải ô tô, công ty đã nói với nhân viên trong một cuộc họp nội bộ vào thứ Ba tuần này. Công ty cho biết một số thành viên của nhóm Project Titan sẽ được phân công lại làm việc về trí tuệ nhân tạo.

Trong các cuộc phỏng vấn với tờ The New York Times, những người làm việc trong dự án đã ca ngợi quyết định đóng cửa nó, nói rằng công nghệ đằng sau AI có thể là vô giá đối với tương lai của hoạt động kinh doanh iPhone cực kỳ quan trọng của công ty.

Nhưng dự án ô tô đã chết của Apple sẽ được sống sót nhờ các công nghệ cơ bản của nó. Công ty có kế hoạch áp dụng những gì đã học được về trí tuệ nhân tạo và tự động hóa vào các công nghệ khác đang được nghiên cứu, bao gồm AirPods được hỗ trợ bởi AI với máy ảnh, trợ lý robot và thực tế tăng cường.

Mặc dù các kỹ sư làm việc về phần mềm tự động hóa sẽ bắt tay vào làm việc trong các dự án trí tuệ nhân tạo, nhưng những người khác trong nhóm ô tô đã được thông báo rằng họ sẽ cần phải ứng tuyển vào các vai trò khác nhau tại công ty.