Đề xuất gộp các cơ chế đặc thù vào Luật Đường sắt sửa đổi, trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9
Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 164/NQ-CP ngày 9/6/2025 về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi)....
Theo đó, Chính phủ thống nhất với đề xuất của Bộ Xây dựng về việc đưa ra khỏi Chương trình lập pháp năm 2025 đối với Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để đầu tư phát triển hệ thống đường sắt và điều chỉnh thời gian xem xét, thông qua dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) trong Chương trình lập pháp năm 2025 để Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 9 theo quy trình tại 1 kỳ họp.
Thông qua Hồ sơ dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) sau khi đã bổ sung các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để đầu tư phát triển hệ thống đường sắt đang được quy định trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng được Chính phủ giao sẽ thừa uỷ quyền Thủ tướng báo cáo Quốc hội giao nhiệm vụ cho Chính phủthừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ ký Tờ trình của Chính phủ báo cáo Quốc hội về việc: điều chỉnh Chương trình lập pháp năm 2025; nội dung dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) sau khi đã bổ sung các cơ chế, chính sách để đầu tư phát triển hệ thống đường sắt theo kết luận của cấp có thẩm quyền.
Cùng với đó, Bộ trưởng Bộ Xây dựng báo cáo Quốc hội giao Chính phủ chủ trì và phối hợp với Cơ quan chủ trì thẩm tra, các cơ quan liên quan nghiên cứu giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật trên cơ sở ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; báo cáo Quốc hội về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật.
Ngoài ra, Bộ Xây dựng, Bộ Tư pháp có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với Cơ quan chủ trì thẩm tra, cung cấp đầy đủ hồ sơ, tài liệu liên quan; tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật theo yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội.
Trước đó, Chính phủ đã có nhiều quyết sách quan trọng nhằm hiện thực hóa chủ trương phát triển đường sắt. Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050, bao gồm danh mục, lộ trình và nhu cầu vốn dự kiến cho các dự án đường sắt quốc gia.
Đồng thời, quy hoạch tỉnh, thành phố cũng được phê duyệt với mục tiêu rõ ràng về phát triển hệ thống đường sắt đô thị đến năm 2030 tại các đô thị lớn như Hải Phòng, Đà Nẵng, Bình Dương, Cần Thơ… Riêng Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh được yêu cầu cơ bản hoàn thành mạng lưới đường sắt đô thị vào năm 2035.
Tuy nhiên, quá trình đầu tư xây dựng hệ thống đường sắt thời gian qua còn gặp nhiều vướng mắc như khó khăn trong huy động nguồn lực, trình tự thủ tục đầu tư phức tạp, chậm triển khai quy hoạch, giải phóng mặt bằng, thiếu hụt nhân lực và năng lực công nghiệp đường sắt chưa đáp ứng yêu cầu chuyển giao công nghệ.
Trong bối cảnh đó, việc sửa đổi Luật Đường sắt không chỉ là yêu cầu cấp thiết để thể chế hóa chủ trương, đường lối phát triển giao thông của Đảng và Nhà nước, mà còn nhằm khắc phục những bất cập về thể chế, tạo động lực mới cho ngành đường sắt, thúc đẩy tính cạnh tranh của phương thức vận tải đường sắt, phục vụ nhu cầu đi lại của nhân dân.
