Gã khổng lồ xe điện BYD đã phát triển như thế nào từ sự chế giễu của Elon Musk?

Elon Musk bị "vượt mặt"

“Anh có thấy xe của họ không?” Giám đốc điều hành Tesla từng cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên Bloomberg TV khi nói về BYD, hầu như không che giấu sự vui vẻ của mình. “Tôi không nghĩ họ tạo ra một sản phẩm tốt. Tôi không nghĩ nó đặc biệt hấp dẫn, công nghệ cũng không mạnh lắm”.

Nhưng Elon Musk bây giờ sẽ không còn cười nổi nữa khi BYD mới là người cười ở Thâm Quyến, nơi có một đường ray đơn chạy bằng pin đưa nhân viên và du khách đi khắp khuôn viên rộng lớn của công ty.

Nhà sản xuất ô tô khuyến khích khách hàng với triết lý “xây dựng ước mơ của bạn” với dòng chữ được trang trí trên mặt sau của những mẫu xe hàng đầu của mình, đã cung cấp 1,86 triệu ô tô plug-in hybrid và chạy hoàn toàn bằng điện vào năm 2022.

Con số đó đã vượt qua con số hơn 1,31 triệu ô tô của Tesla tới 42% và củng cố vị trí nhà sản xuất xe điện số 1 thế giới của BYD.

Các nhà đầu tư theo dõi khoản đầu tư của Berkshire Hathaway vào BYD năm 2008 cũng cười nhạo ngân hàng này và giờ thì hẳn nụ cười đã tắt ngấm vì giá trị cổ phiếu đã tăng gấp 40 lần kể từ khi phó chủ tịch Charlie Munger của Berkshire quyết định ủng hộ công ty ít được biết đến khi đó.

BYD hiện trị giá 766,68 tỷ đô la Hong Kong (98 tỷ USD), gần bằng giá trị của General Motors và Ford Motor cộng lại, một mức lợi nhuận mà Munger nói là “gần như lố bịch” so với Tesla,

“Những lợi thế của BYD là rất rõ ràng. Đầu tiên là pin hiệu suất cao có lợi thế hơn so với các đối thủ cạnh tranh”, Jeff Cai, cố vấn trưởng của JD Power China cho hay. “BYD có nhiều loại sản phẩm và thiết kế hợp thời trang gây được tiếng vang tốt hơn với khách hàng Trung Quốc”.

BYD khẳng định vị thế

Công ty khởi đầu là nhà sản xuất pin sạc khô và pin cho điện thoại di động. BYD là một công ty mới trong lĩnh vực ô tô, chỉ mở rộng sang lĩnh vực sản xuất ô tô vào năm 2003 sau khi mua giấy phép của Xi’an Tsinchuan Auto từ chính quyền tỉnh Thiểm Tây và nhà thầu quốc phòng Tập đoàn Công nghiệp vũ khí Trung Quốc (Tập đoàn Norinco).

Chiếc xe đầu tiên của hãng là F3, một chiếc minicar đơn giản với động cơ xăng 1,6 lít được bán với giá chỉ 40.000 nhân dân tệ (5.850 USD). Bằng cách giữ giá thấp hơn nhiều so với rào cản tâm lý 100.000 nhân dân tệ, BYD là thương hiệu được những người mới bắt đầu lái xe lựa chọn, giúp hãng có lợi thế hơn các đối thủ lớn hơn như Toyota và Honda.

Từ đó, BYD phát triển nhanh chóng. Khi Musk cười nhạo BYD, công ty Thâm Quyến đang ở năm thứ tám trong lĩnh vực sản xuất ô tô và đã là nhà lắp ráp khối lượng lớn thứ sáu của Trung Quốc. Trung Quốc sau đó đã vượt qua Mỹ để trở thành thị trường xe lớn nhất hành tinh.

Trong thập kỷ tiếp theo, BYD đã đầu tư mạnh vào pin, sử dụng xe hybrid xăng-điện để thay thế dần những chiếc xe ngốn xăng trong danh mục đầu tư của mình, đỉnh điểm là thông báo vào năm ngoái rằng họ sẽ chấm dứt hoàn toàn động cơ đốt trong và chuyển sang chạy hoàn toàn bằng điện.

Nhưng hành trình chạy bằng điện của BYD không phải là không có những va chạm. Trước e6 gia nhập thị trường, BYD đang phát triển F3e, phiên bản chạy hoàn toàn bằng điện của chiếc F3 nổi tiếng, nhằm mục đích sạc tới 70% dung lượng chỉ trong 10 phút, đi được quãng đường 300 km với mức giá 150.000 nhân dân tệ.

Dự án F3e đã bị hủy bỏ vào năm 2010 trước khi nó có thể đi vào sản xuất, do thị trường EV non trẻ của Trung Quốc thiếu mạng lưới sạc để vượt qua sự lo lắng về phạm vi của khách hàng.

Tuy nhiên, người sáng lập BYD, Wang Chuanfu, vẫn kiên trì. Hai giám đốc điều hành yêu cầu giấu tên cho biết, ông luôn kiên định với nỗ lực đầu tư vào đổi mới, phát triển các mẫu xe mới và mở rộng năng lực của nhà sản xuất ô tô cho đến khi vụ đặt cược của ông được đền đáp.

“Nếu có một điều mà chúng tôi đã làm đúng, tôi sẽ nói rằng chúng tôi vượt trội so với các đối thủ về mặt công nghệ”, Wang nói.

Đổi mới là chìa khóa cho sự phát triển của BYD. Trong những ngày đầu thành lập, BYD đã tìm ra cách sản xuất pin điện thoại ở nhiệt độ phòng, mang lại lợi thế cho các đối thủ cạnh tranh cần lắp đặt phòng khô tốn kém cho quá trình lắp ráp của họ.

Hai thập kỷ sau, công ty đã tăng quy mô để đổi mới cho ô tô điện. Pin Blade của BYD sắp xếp các tế bào năng lượng lithium-iron-photphat (LiFePo) thành các mảng thẳng đứng giống như các cánh quạt, giúp các gói có mật độ năng lượng và khả năng chịu nhiệt cao hơn so với cách sắp xếp hình trụ thông thường.

Vào năm 2022, BYD đã sản xuất 70,4 Gigawatt giờ (GWh) pin, tương đương 13,6% thị trường toàn cầu, trở thành nhà sản xuất pin EV lớn thứ ba thế giới sau CATL và LG của Hàn Quốc.

Tesla hợp tác với BYD

Tesla đã rất ấn tượng với BYD đến nỗi họ đã bắt đầu sử dụng pin Blade của hãng này vào năm ngoái cho những chiếc SUV hạng trung Model Y tại Berlin Gigafactory. Đầu tháng này, Tesla cũng đã thông báo rằng họ sẽ xây dựng một nhà máy bên cạnh Gigafactory ở Thượng Hải để lắp ráp pin Megapack. Hãng xe phủ nhận thông tin ngừng sử dụng pin Blade.

Quan trọng hơn, BYD sở hữu toàn bộ chuỗi cung ứng pin EV, từ khoáng chất và nguyên liệu thô đến bộ pin thành phẩm, giúp BYD kiểm soát tốt hơn chi phí, tỷ suất lợi nhuận và việc giao hàng.

BYD cũng điều hành bộ phận lưu trữ năng lượng của riêng mình và thiết kế chip bán dẫn mà họ sử dụng trong nhà. Lợi thế không chỉ giúp BYD kiểm soát chi phí mà còn đảm bảo sản xuất nhanh chóng và giao hàng ổn định.

BYD đã phát triển mạnh vào năm ngoái trong khi các đối thủ cạnh tranh từ Nio đến Tesla gặp khó khăn do chuỗi cung ứng bị phá vỡ trong đại dịch Covid-19, ghi nhận mức tăng trưởng doanh số bán hàng tăng 150%.

Yale Zhang, giám đốc điều hành của công ty tư vấn Automotive Foresight ở Thượng Hải, cho biết: “Sự cạnh tranh về chi phí giữa các nhà sản xuất xe điện rất khốc liệt, nếu bạn không thể giảm chi phí, bạn sẽ không có lợi thế. Khả năng kiểm soát của BYD đối với chuỗi cung ứng của chính họ là vô song”.

EV hàng đầu của BYD đã đi một chặng đường dài so với e6 khiêm tốn. Là một chiếc sedan bốn cửa kiểu dáng đẹp, gầm thấp, mẫu xe Han có phạm vi hoạt động 715 km sau một lần sạc và có thể tăng tốc từ trạng thái dừng lên 100 km/h trong 3,9 giây.

Với buồng lái bọc da Nappa và các chi tiết trang trí bằng gỗ, mẫu xe chạy hoàn toàn bằng điện này được bán với giá khoảng 300.000 nhân dân tệ.

BYD cũng đã ra mắt hệ thống kiểm soát thân xe DiSus để giữ hành khách tại chỗ khi vào cua ở tốc độ cao và ngăn xe bị lật.

Đây cũng là nhà sản xuất ô tô đầu tiên của Trung Quốc sở hữu và phát triển công nghệ nội bộ như vậy, một “bước đột phá từ 0 đến lấp đầy khoảng cách giữa công nghệ trong nước và nước ngoài, bởi vì chúng tôi từng phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài”.

Tuy nhiên, BYD còn rất nhiều việc phải làm, Chen Jinzhu, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn Shanghai Mingliang Auto Service, cho biết. Nhà sản xuất ô tô này thậm chí còn không lọt vào top 10 trong bảng xếp hạng của JD Power về xe điện Trung Quốc.

Chen nói: “Nó thiếu sức mạnh công nghệ để phát triển hệ thống lái tự động và buồng lái kỹ thuật số, những tính năng hiện đã trở thành tiêu chuẩn khi ô tô điện ngày càng được bán dưới dạng ô tô thông minh. Hình thành quan hệ đối tác với các công ty công nghệ để tinh chỉnh những chiếc xe của họ dường như là chiến lược tốt nhất”.

Dốc toàn lực phát triển EV

BYD đang dốc toàn lực để biến những chiếc xe điện của mình trở nên thông minh hơn – giống như “siêu điện thoại di động có bánh xe”, như Wang mô tả – để cạnh tranh với các đối thủ hạng sang.

Wang, người vừa tròn 57 tuổi vào cuối tuần trước, đã nhận ra rằng cách đây nhiều năm, ô tô điện sẽ cách mạng hóa ngành ô tô, giống như cách điện thoại thông minh nâng cấp điện thoại và làm cho máy tính giá rẻ trở nên dễ dàng.

“Khi ngành công nghiệp tạo ra những chiếc ô tô mới thông minh hơn, những thay đổi lớn sẽ diễn ra trong cuộc sống hàng ngày của mọi người”, Wang cho biết trong một hội nghị vào tháng 9 năm 2018 tại Thâm Quyến. “Kỷ nguyên mới của phương tiện thông minh đã đến và đến năm 2035, chúng sẽ thống trị đường phố”.

BYD dựa vào các đối tác để giúp nó trở nên thông minh hơn. Nó đã tham gia dự án Apollo của Baidu vào năm 2017 để sử dụng nền tảng mở nhằm phát triển khả năng tự lái của mình. Han EV sử dụng hệ thống HiCar dựa trên hệ điều hành Harmony của Huawei Technologies.

BYD cũng đang xuất khẩu các mẫu xe của mình, cùng với Xpeng, Geely Automobile và Great Wall Motor mạo hiểm ra nước ngoài, phù hợp với kế hoạch tổng thể công nghiệp “Made in China 2025” của chính phủ Trung Quốc dành cho các nhà sản xuất xe điện để xuất khẩu 10% doanh thu hàng năm của họ vào năm 2025.

BYD cũng đang tích cực quảng bá xe điện của mình trên khắp Nam Mỹ, Châu Âu, Đông Nam Á, Ấn Độ và Trung Đông. Tại Mỹ, BYD đã sản xuất xe bus chạy bằng pin ở thành phố Lancaster của California từ năm 2017.

Nhà sản xuất ô tô này thậm chí còn phát triển một biến thể dẫn động bên phải của Atto 3 SUV, mẫu xe đầu tiên của hãng cho thị trường toàn cầu, với phạm vi di chuyển 418 km trong một lần sạc.

Đối thủ khiến Elon Musk phải “tôn trọng” 

Musk, người điều hành nhà máy ô tô hoàn toàn thuộc sở hữu nước ngoài duy nhất của Trung Quốc kể từ năm 2018 đã thay thế sự chế nhạo của mình đối với các nhà sản xuất ô tô điện của Trung Quốc bằng sự tôn trọng. Trong cuộc họp báo cáo thu nhập vào tháng 1/2023, tỷ phú này cho biết “một số công ty bên ngoài Trung Quốc” sẽ là đối thủ cạnh tranh đáng gờm nhất với Tesla, mặc dù ở vị trí thứ hai.

“Chúng tôi rất tôn trọng các công ty xe hơi ở Trung Quốc”, Musk nói. “Họ có khả năng cạnh tranh cao nhất trên thế giới. Họ làm việc chăm chỉ nhất và thông minh nhất, vì vậy rất nhiều sự tôn trọng dành cho các công ty xe hơi Trung Quốc mà chúng tôi đang cạnh tranh”.

Thực tế, đã có 26,86 triệu ô tô mới được bán vào năm ngoái tại Trung Quốc là xe điện.

Brian Luo, trợ lý tổng giám đốc phụ trách thương hiệu và quan hệ công chúng của BYD cho biết: “Chúng tôi vẫn còn nhiều dưa địa để mở rộng, mặc dù chúng tôi đã phát triển nhanh chóng, xét trên mức độ thâm nhập của xe điện hiện tại”.

Theo UBS, cứ 5 chiếc ô tô mới chạy trên đường của Trung Quốc thì có 3 chiếc có thể chạy bằng điện vào năm 2030.

“Tôi đã nghe mọi người so sánh chúng tôi với Tesla, gọi chúng tôi là Volkswagen của Trung Quốc, hay General Motors của Trung Quốc. Chúng tôi không phản đối những so sánh như vậy, nhưng chúng tôi chưa bao giờ so sánh mình với bất kỳ công ty nào”, Luo nhấn mạnh.