Giá tiêu dùng ở Trung Quốc giảm lần đầu tiên sau 1 năm, áp lực giảm phát đè nặng

Yếu tố mùa vụ và tâm lý thận trọng của người tiêu dùng trong bối cảnh có nhiều mối lo về việc làm và thu nhập được cho là những nguyên nhân chính khiến áp lực giảm phát đè nặng lên nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sau kỳ nghỉ Tết cổ truyền.

Số liệu do Tổng cục Thống kê Trung Quốc (NBS) công bố sáng 10/3 cho thấy CPI tháng 2 giảm 0,7% so với cùng kỳ năm trước, đảo ngược mức tăng 0,5% ghi nhận trong tháng 1.

Đây là lần đầu tiên CPI của Trung Quốc giảm kể từ tháng 1/2024 và mức giảm cũng sâu hơn so với dự báo giảm 0,5% mà các nhà kinh tế đưa ra trong một cuộc khảo sát của hãng tin Reuters.

Tại kỳ họp Quốc hội diễn ra vào tuần vừa rồi, Trung Quốc cam kết hành động mạnh mẽ hơn nữa nhằm thúc đẩy tiêu dùng trong nước để bù lại ảnh hưởng tiêu cực từ cuộc chiến thương mại leo thang với Mỹ. Dù vậy, giới phân tích cho rằng áp lực giảm phát sẽ tiếp tục là một rào cản lớn đối với triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế.

Cũng tại kỳ họp, Bắc Kinh đề ra mục tiêu tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm 2025 ở mức khoảng 5%, không thay đổi so với mục tiêu của năm 2024. Trong khi đó, mục tiêu lạm phát cả năm giảm còn 2%, từ mức 3% của năm ngoái.

“Nền kinh tế Trung Quốc vẫn đang đương đầu với áp lực giảm phát. Niềm tin gần đây đã được cải thiện nhờ những tiến bộ trong lĩnh vực công nghệ, nhưng nhu cầu trong nước vẫn còn yếu”, nhà kinh tế trưởng Zhiwei Zhang của công ty Pinpoint Asset Management nhận định với Reuters.

Theo ông Zhang, do khu vực xuất khẩu của Trung Quốc đang đứng trước nhiều rủi ro trong chiến tranh thương mại, chính sách tài khóa của nước này cần chủ động, tích cực hơn. Vị chuyên gia cũng mạnh rằng cuộc khủng hoảng bất động sản chưa có hồi kết sẽ tiếp tục thách thức nền kinh tế.

“Chính sách tiền tệ cũng cần được nới lỏng hơn nữa thông qua cắt giảm lãi suất và tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Báo cáo công tác kinh tế của Chính phủ Trung Quốc tại kỳ họp vừa rồi đã phát tín hiệu về điều này”, ông Zhang phát biểu.

Chỉ số CPI lõi, không bao gồm giá thực phẩm và năng lượng, giảm 0,1% trong tháng 2, đánh dấu tháng giảm đầu tiên kể từ tháng 1/2021. Giá thực phẩm ở Trung Quốc giảm 3,3% trong tháng 2, sau khi tăng 0,4% trong tháng 1.

Kỳ nghỉ Tết Nguyên đán ở Trung Quốc năm nay rơi vào cuối tháng 1, thay vì tháng 2 như năm ngoái, dẫn tới giá thực phẩm và giá các dịch vụ liên quan tới du khách tăng cao trong tháng 1. Trong khi đó, số liệu của tháng 2 năm nay so với số liệu của tháng 2 năm ngoái sẽ chịu cơ sở so sánh cao hơn.

Nhà thống kê Dong Lijuan của NBS nói rằng cơ sở so sánh cao là một nguyên nhân khiến CPI tháng 2 giảm. “Nếu loại bỏ yếu tố chênh lệch thời điểm Tết Nguyên đán, CPI tháng 2 tăng 0,1% so với cùng kỳ năm trước”, ông Dong nói.

Nếu so với tháng trước, CPI tháng 2 giảm 0,2%, sau khi tăng 0,7% trong tháng 1, đồng thời sâu hơn mức dự báo 0,1% mà giới phân tích đưa ra.

Để cải thiện nhu cầu tiêu dùng ảm đạm của các hộ gia đình, Trung Quốc đã tăng gấp đôi ngân sách cho chương trình hỗ trợ đổi hàng cũ lấy hàng mới lên 300 tỷ nhân dân tệ (41,42 tỷ USD) trong năm nay. Các sản phẩm thuộc diện trợ cấp trong chương trình này bao gồm ô tô điện, thiết bị gia dụng, và nhiều hàng hóa khác.

Nhưng giới chuyên gia chỉ ra rằng Trung Quốc cần những biện pháp cải tổ mang tính cấu trúc để nâng cấp hệ thống phúc lợi còn yếu, thay vì những giải pháp ngắn hạn như vậy. Phúc lợi không đảm bảo là một nguyên nhân quan trọng khiến người tiêu dùng và doanh nghiệp cẩn trọng với chi tiêu trong lúc kinh tế tăng trưởng èo uột.

Phát biểu hôm thứ Năm tuần trước, Bộ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc Wang Wentao nói vấn đề chính của nền kinh tế hiện nay nằm ở “năng lực và mức độ sẵn sàng yếu đối với tiêu dùng”.

Theo Reuters, trong báo cáo công tác kinh tế của Chính phủ Trung Quốc tại kỳ họp Quốc hội vừa qua, tiêu dùng được đề cập 31 lần, tăng từ con số 21 lần của năm ngoái, vượt qua cả số lần để cập tới công nghệ trong báo cáo.

Số liệu từ NBS cũng cho thấy PPI của Trung Quốc giảm 2,2% trong tháng 2, nhỏ hơn mức giảm 2,3% ghi nhận trong tháng 1 và là mức giảm ít nhất trong 6 tháng, nhưng vẫn lớn hơn dự báo giảm 2,1% mà giới phân tích đưa ra. Giá nhà sản xuất ở nước này đã giảm không ngừng suốt từ tháng 9/2022.

Mối đe dọa thuế quan và tình trạng dư thừa công suất trong nước đang khiến các nhà xuất khẩu Trung Quốc dấn thân vào một cuộc chiến giảm giá trên toàn cầu. Trong cuộc chiến giá cả này, nhiều doanh nghiệp Trung Quốc phải giảm mạnh giá bán sản phẩm với hy vọng nâng sức cạnh tranh, đồng thời giảm lương nhân công để cân bằng chi phí. Thực tế đó khiến tình hình thu nhập và việc làm của người lao động Trung Quốc càng bấp bênh, khiến họ càng tìm cách thắt lưng buộc bụng hơn.