Giấc mộng đổi đời bằng tiền ảo của giới trẻ Hàn Quốc

Đợt biến động chóng mặt gần đây của thị trường tiền ảo đã khiến một nữ sinh viên đại học ở thủ đô Seoul của Hàn Quốc rơi vào trạng thái hoảng loạn.

“Tôi chẳng thể nghĩ được gì… Tôi hoàn toàn không thể chịu nổi”, cô gái trẻ nói với tờ báo Nhật Bản Nikkei Asia.

TIỀN ẢO LÀ "CƠ HỘI CUỐI CÙNG"

Cũng giống như nhiều người trẻ khác ở Hàn Quốc, cô gái này rút một số tiền tiết kiệm đáng kể là 1 triệu Won (900 USD) để chơi tiền ảo. Cô hy vọng bằng cách này sẽ tạo được cho mình một “giỏ trứng”, khi mà việc tiết kiệm tiền cho tương lai trở thành một việc ngày càng khó đối với giới trẻ ở xứ kim chi nếu so với thế hệ ông bà, cha mẹ của họ. Khi giá tiền ảo tăng vọt trong tháng 4, khoản đầu tư của nữ sinh mang về 5 triệu Won lợi nhuận chưa được hiện thực hoá. Nhưng rồi giá tiền ảo giảm chóng mặt ngay sau đó, khiến giá trị danh mục bốc hơi 40%.

Cô gái trẻ này còn may mắn khi số tiền đầu tư ban đầu mà cô bỏ ra vẫn được bảo toàn. Nhiều bạn bè của cô không được như vậy, mà rơi vào cảnh thua lỗ.

“Tôi sẽ phải nắm giữ cho tới khi giá tăng trở lại”, cô gái nói. “Nhưng tôi không rõ sẽ mất bao nhiêu năm”.

Hàn Quốc đã trở thành một trong những thị trường đầu cơ tiền ảo lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 10% khối lượng giao dịch toàn cầu – theo một số ước tính. Trào lưu chơi tiền ảo ở Hàn Quốc đã dẫn tới thuật ngữ “kimchi premium” (tạm dịch: phần bù kim chi) – để nói về phần giá trị tăng thêm mà một đồng tiền ảo hàng đầu có thể đạt được ở thị trường Hàn Quốc. Có thời điểm, “kimchi premium” vượt mức 20%.

Bitcoin tuy là đồng tiền ảo lớn nhất thế giới, nhưng chiếm chưa đầy 10% giao dịch tiền ảo ở Hàn Quốc. Số hơn 90% còn lại thuộc về những tiền ảo khác, trong đó có những đồng với xuất xứ mập mờ.

Những người trẻ ở độ tuổi ngoài 20 và ngoài 30 chiếm phần lớn giao dịch Bitcoin ở Hàn Quốc. Trong quý 1 năm nay, 2,5 triệu tài khoản mới đã được mở trên 4 sàn tiền ảo lớn nhất nước này – theo bà Kwon Eun-hee, đại diện đảng bảo thủ đối lập Quyền lực Nhân dân (PPP) của Hàn Quốc. Trong số đó, 33% là những người ở độ tuổi ngoài 20 và 31% là những người ở độ tuổi ngoài 30.

Theo một cuộc khảo sát với sự tham gia của 1.750 sinh viên đại học do trang tìm kiếm việc làm Alba Heaven công bố ngày 31/5, có 53% bày tỏ quan điểm tích cực về chơi tiền ảo. Số thực sự có chơi tiền ảo là 24%.

Trong số những người ủng hộ giao dịch tiền ảo, 33% nói tỷ suất lợi nhuận cao là lý do khiến họ quan tâm. Đáng lo ngại hơn, 15% nói tiền ảo “là cơ hội cuối cùng để thoát khỏi” địa vị xã hội hiện tại.’

Giới trẻ Hàn Quốc hiện nay ngày càng mất kiên nhẫn với sự thiếu vắng những cơ hội mà các thế hệ đi trước có được. Ngay cả những người vượt qua được cuộc đua khốc liệt để có vị trí trong những doanh nghiệp hàng đầu Hàn Quốc cũng không thể tự mua nhà bằng thu nhập từ công việc đó, bởi tình trạng bong bóng trên thị trường nhà đất.

Thách thức này khiến nhiều người trẻ Hàn Quốc tin rằng con đường truyền thống để đi đến hạnh phúc mà cha mẹ họ đã lựa chọn – là kết hôn, mua nhà, rồi sinh con – đã trở thành việc gần như bất khả thi đối với họ. Chơi tiền ảo và chứng khoán là những lựa chọn ít ỏi mà họ có để thay đổi số phận.

KHI NGƯỜI TRẺ VAY NỢ CHƠI TIỀN ẢO

Trong bối cảnh như vậy, ông Eun Sung-soo, Chủ tịch Uỷ ban Dịch vụ tài chính Hàn Quốc, đã hứng một làn sóng chỉ trích dữ dội từ giới trẻ nước này sau khi ông đưa ra những phát biểu mang tính phủ nhận đối với tiền ảo và các nhà giao dịch  tiền ảo trong một phiên điều trần vào tháng trước.

Ông Eun nói rằng tiền ảo “không phải là chứng khoán thuộc phạm vi quản lý của Đạo luật Thị trường vốn, mà là những tài sản ảo chẳng có thực chất gì”. Ông từ chối gọi những người chơi tiền ảo là “nhà đầu tư”, và nói “Chính phủ không có nghĩa vụ phải bảo vệ họ. Nếu những người trẻ đó đi nhầm đường, thì người lớn cần phải chỉ rõ cho họ đó là sai lầm”.

Ngay ngày hôm sau, website của Nhà Xanh, phủ Tổng thống Hàn Quốc, đã nhận được một lá thư kêu gọi ông Eun từ chức. “Những người 40-50 tuổi đầu cơ nhà đất thì được, cớ sao việc những người 20-30 tuổi đầu tư tiền ảo lại không được?” lá thư có đoạn viết. Bài đăng này ngay lập tức nhận được 200.000 lượt thích, đáp ứng điều kiện buộc Nhà Xanh phải có câu trả lời chính thức.

Nhà chức trách Hàn Quốc đã có nhiều động thái siết quản lý tiền ảo. Luật điều chỉnh thực thi từ tháng 3 yêu cầu các sàn tiền ảo ở nước này phải hợp tác với ngân hàng để đảm bảo các nhà đầu tư sử dụng danh tính thực. Những sàn không tuân thủ sẽ buộc phải dừng hoạt động. Đây là biện pháp nhằm chống rửa tiền và các hành động phi pháp khác, nhưng cũng được cho là buộc các sàn giao dịch quy mô nhỏ phải đóng cửa.

Thời hạn để các sàn giao dịch tiền ảo ở Hàn Quốc thực hiện quy định trên là trước tháng 9, nhưng đến nay mới chỉ có 4 sàn lớn nhất là Bithumb, Upbit, Coinone, và Korbit liên kết với các ngân hàng gồm Shinhan Bank, Nonghyup Bank và ngân hàng cho vay online K Bank.

Hầu hết các ngân hàng lớn ở Hàn Quốc ngại hợp tác với các sàn giao dịch tiền ảo, bởi nỗi lo bị dính đến các hoạt động phi pháp và cũng bởi cái nhìn tiêu cực mà chức trách nước này dành cho tiền ảo.

Hàn Quốc hiện có tổng cộng hơn 200 sàn giao dịch tiền ảo từ lớn đến nhỏ. Một số ngân hàng nhỏ và tầm trung sẵn sàng hợp tác với các sàn tiền ảo, nhưng hầu hết các sàn vẫn chưa có liên kết với ngân hàng.

Điều này đặt ra khả năng một số lượng lớn các sàn tiền ảo ở Hàn Quốc sẽ phải đóng cửa trước tháng 9. Ngay cả cơ quan giám sát tài chính cũng thừa nhận khả năng hàng loạt sàn tiền ảo phải đóng cửa, bằng cách cảnh báo người tiêu dùng “kiểm tra và rút lui để tránh rủi ro”.

Nhiều người trẻ Hàn Quốc đã vay nợ để chơi tiền ảo. Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc nói rằng nợ của các hộ gia đình ở nước này tăng 8% ở thời điểm cuối năm 2020 so với cùng kỳ năm trước, nhưng nợ của những người trong độ tuổi 20-39 tăng 17%. Có vẻ như người trẻ nước này đã rất nóng lòng làm giàu cho dù việc đó đồng nghĩa họ phải đi vay tiền.

“Mức độ vay nợ của giới trẻ chưa phải là lớn lắm, nên những vụ vỡ nợ cá nhân của đối tượng này sẽ chỉ có ảnh hưởng nhỏ đến hệ thống tài chính”, giáo sư kinh tế Kim So-young thuộc Đại học Quốc gia Seoul phát biểu. “Tuy nhiên, khi những người trẻ chuẩn bị tham gia lực lượng lao động lâm vào cảnh phá sản và không thể lên kế hoạch cho tương lai, thì đó sẽ là một tổn thất cho nền kinh tế”.