Hàng tỷ USD rót vào startup AI tạo sinh: chuyên gia lo sợ nguy cơ bong bóng dot.ai

Công ty khởi nghiệp Mistral AI của Pháp không hề có sản phẩm thực sự nào khi huy động được 105 triệu euro (118 triệu USD) tại một trong những vòng hạt giống lớn nhất từ ​​trước đến nay của châu Âu vào tháng trước. Nhưng Antoine Moyroud, đối tác tại quỹ Lightspeed Venture Partners, một trong những người ủng hộ lớn nhất startup Mistral AI, không hề bối rối.

“Có vẻ đây là một vấn đề, nhưng công ty có tham vọng lớn, tham vọng toàn cầu và cần nhiều sức mạnh tính toán đắt tiền để thực hiện điều đó”, ông nói.

Vòng rót vốn lớn chỉ là một ví dụ về sự phấn khích cuồng nhiệt xung quanh tiềm năng của trí tuệ nhân tạo tạo sinh - có thể tạo văn bản gốc, hình ảnh và nhiều nội dung khác - mang lại lợi nhuận khổng lồ cho các nhà đầu tư.

SAU BONG BÓNG “DOT.COM” SẼ LÀ BONG BÓNG “DOT-AI”

Nhưng một số nhà đầu tư và những người trong ngành đang lo lắng cơn sốt tài trợ vào AI tạo sinh sẽ biến thành bong bóng, tiền đổ vào các công ty không có thu nhập, sản phẩm sáng tạo cũng như chuyên môn phù hợp.

Emad Mostaque, người sáng lập và giám đốc điều hành của Stability AI, một công ty AI tạo sinh cũng được Lightspeed rót vốn, dự đoán làn sóng đầu tư hiện tại vào các công ty AI sẽ tạo ra “bong bóng lớn nhất mọi thời đại”.

“Tôi gọi đó là bong bóng ‘dot-ai’, và nó thậm chí còn chưa bắt đầu”, Mostaque cho biết gần đây, đề cập đến bong bóng “dot-com” vào cuối những năm 1990, khi việc đặt cược đầu cơ vào các công ty internet non trẻ cuối cùng đã dẫn đến tổn thất lớn cho nhiều nhà đầu tư.

Khoản đầu tư vào Mistral AI chỉ là một trong số rất nhiều khoản đầu tư trong năm nay bởi các nhà đầu tư mạo hiểm đang tranh giành một chỗ đứng trên con tàu AI. Trong sáu tháng đầu năm 2023, họ đã đầu tư 15,2 tỷ USD vào các công ty AI có năng suất cao trên toàn cầu, theo dữ liệu của Pitchbook.

Phần lớn số tiền này đến từ khoản đầu tư 10 tỷ USD của Microsoft, được công bố vào tháng 1, vào OpenAI, nhà phát triển chatbot AI tổng hợp phổ biến ChatGPT.

Nhưng ngay cả khi loại trừ thỏa thuận bội thu của Microsoft, giá trị của các khoản đầu tư VC vào AI tổng hợp đã tăng gần 58% so với cùng kỳ năm 2022.

Theo Moyroud tại Lightspeed, việc phát hành ChatGPT ra công chúng vào tháng 11 là chất xúc tác cho tiếng vang hiện tại. Ngày càng có nhiều nhà sáng lập đề cập đến AI có tính sáng tạo trong các bài thuyết trình của họ để xin tài trợ - nhưng ông nhận thấy một số bài thuyết trình đó “hơi nhạt”.

“Chúng tôi thấy một số người không nhất thiết phải dành nhiều thời gian, đưa ra một chút hiểu biết về trí thông minh nhân tạo vào quảng cáo chiêu hàng của họ”, Moyroud nói đồng thời lưu ý cần có thời gian tìm ra “bản chất” đằng sau tuyên bố của một số nhà sáng lập.

Moyroud lưu ý: “Chỉ một nhóm nhỏ, có thể là từ 80 đến 100 người trên thế giới, có kinh nghiệm đào tạo các mô hình ngôn ngữ lớn trên quy mô lớn”.

Không chỉ các nhà đầu tư tư nhân nhiều tiền mới hy vọng kiếm được tiền từ sự bùng nổ của AI: Dòng tiền chảy vào 5 quỹ giao dịch trao đổi tập trung vào AI hàng đầu thế giới đã tăng trung bình 35% kể từ đầu năm. Và sau một năm 2022 đầy sóng gió, các cổ phiếu thuộc chỉ số Nasdaq nặng về công nghệ đã tăng gần 42% trong thời gian đó, vượt xa chỉ số S&P 500 rộng hơn, vốn chỉ tăng chưa đến 19%.

Vào tháng 5, Nvidia, nhà sản xuất vi mạch tiên tiến cung cấp năng lượng cho AI, đã trở thành công ty thứ sáu trên thế giới đạt mức vốn hóa thị trường 1 nghìn tỷ USD. Cổ phiếu của Nvidia đã tăng 207% kể từ đầu năm.

Nhưng cổ phiếu của Nvidia cũng đã được giao dịch theo tỷ lệ giá trên thu nhập - thước đo xem một cổ phiếu được định giá quá cao hay bị định giá thấp - là 237 trong 12 tháng qua. Tỷ lệ càng cao, càng có nhiều khả năng một cổ phiếu được định giá quá cao. Để so sánh, các công ty trên S&P 500 đã giao dịch với tỷ lệ trung bình là 24 trong cùng kỳ.

Trong khi Nvidia có lãi, C3.ai, một công ty phần mềm AI có cổ phiếu đã tăng hơn 240% trong năm nay, thì không  - và dự kiến sẽ không tăng trong năm nay hoặc năm tới.

Các nhà đầu tư nói với CNN rằng tình hình tài trợ vào các startup AI tạo sinh rất giống với bong bóng dot-com.

BONG BÓNG DOT-COM: CHỈ CẦN ĐẶT TỪ ‘DOT-COM’ Ở CUỐI TÊN CÔNG TY, GIÁ CỔ PHIẾU SẼ TĂNG 

Khi các nhà đầu tư đổ tiền vào các công ty dot-com từ cuối năm 1998, giá trị của Nasdaq đã tăng hơn gấp đôi chỉ trong năm 1999. Tuy nhiên, bất chấp những kỳ vọng cao và định giá khổng lồ, hầu hết các công ty khởi nghiệp chưa bao giờ tạo ra bất kỳ doanh thu hay lợi nhuận nào, theo Goldman Sachs. Các cổ phiếu trên Nasdaq lao dốc 81% từ mức cao nhất vào tháng 3 năm 2000 đến cuối tháng 9 năm 2002.

Mike Reynolds, phó chủ tịch chiến lược đầu tư tại Glenmede, một công ty quản lý tài sản của Hoa Kỳ, cho biết sự phấn khích hiện nay “gợi nhớ đến bong bóng công nghệ những năm 90 khi rất nhiều công ty chưa có thu nhập, nhưng mọi người vẫn lạc quan về triển vọng của họ đến mức sẵn sàng trả giá mua cổ phiếu cao hơn bao giờ hết”.

Vào cuối những năm 1990, một công ty có thể “chỉ cần đặt từ ‘dot-com’ ở cuối tên công ty thì giá cổ phiếu của họ sẽ tăng 10% vào ngày hôm sau.

Jordan Jacobs, đồng sáng lập và đối tác quản lý tại Radical Ventures, một công ty đầu tư mạo hiểm có trụ sở tại Toronto chuyên về AI, đã phát hiện ra một động lực tương tự giữa các nhà sáng lập công nghệ ngày nay.

Jacobs nói: “Mua một miền 'dot-ai' và tự xưng là một công ty AI... không thực sự khiến bạn trở thành một công ty AI. Là nhà đầu tư, một trong những công việc của chúng tôi là tìm ra ai là thật và ai chỉ đang cố quảng cáo”.

Jacobs, người đã thành lập hai công ty AI trong 13 năm qua, cho biết ông nghĩ rằng giá trị của công nghệ này trong tương lai đang "hoàn toàn thiếu sự đánh giá nghiêm túc".

Ông dự đoán AI sẽ được tích hợp vào hoặc thay thế hoàn toàn mọi phần mềm trong thập kỷ tới, tạo ra “hàng nghìn tỷ đô la giá trị kinh tế”. Công nghệ này cũng đang tạo ra bước đột phá mới trong lĩnh vực phát triển thuốc và mô hình biến đổi khí hậu.

Việc phát hành ChatGPT, kết hợp với khoản đầu tư bom tấn của Microsoft vào OpenAI, đã khiến “các nhà đầu tư nói chung đột nhiên thức tỉnh” trước tiềm năng phi thường của AI. Đó cũng là thời điểm mà mọi người cuối cùng cũng được chạm vào công nghệ.

Điều đó khiến các chuyên gia cảm thấy tình hình "hơi giống một dạng ảo giác".