Đợt chào hàng của sàn giao dịch tiền điện tử Bullish tuần này mang ý nghĩa đặc biệt, có lẽ một phần vì chính cái tên của công ty - thuật ngữ miêu tả xu hướng đi lên hoặc phát triển mạnh của thị trường, theo CNBC.

Khi cổ phiếu sàn giao dịch Bullish do ông Peter Thiel, đồng sáng lập PayPal, hậu thuẫn tăng gấp đôi ngay trong phiên mở cửa và chốt ngày với mức tăng 84%, là tín hiệu mới nhất cho thấy làn sóng IPO công nghệ đang nóng trở lại.

Trước đó vào tháng 7, Figma, hãng phần mềm thiết kế, tăng hơn 3 lần giá trị trong phiên giao dịch đầu tiên tại Sở Giao dịch Chứng khoán New York. Một tháng trước đó, cổ phiếu Circle, công ty tiền số, cũng tăng vọt 168% ngay ngày đầu lên sàn.

ĐIỀU PHỐ WALL CHỜ ĐỢI TỪ LÂU

Ba năm trước, lạm phát cao và lãi suất tăng vọt gần như đóng băng thị trường IPO. Cổ phiếu công nghệ lao dốc, dòng vốn tư nhân cạn kiệt, buộc nhiều startup đang “đốt tiền” phải gác lại tham vọng tăng trưởng, chuyển hướng sang cắt giảm chi phí và tìm kiếm lợi nhuận.

Đầu năm nay, các rào cản có dấu hiệu giảm bớt khi StubHub và Klarna nộp hồ sơ IPO. Nhưng đến tháng 4, kế hoạch áp thuế diện rộng của Tổng thống Donald Trump lại khiến thị trường chao đảo, hàng loạt roadshow phải tạm dừng vô thời hạn.

Kể từ đó, chính sách thuế quan có phần ổn định hơn, còn dòng vốn đầu tư lại chảy mạnh vào công nghệ, đẩy chỉ số Nasdaq lên mức kỷ lục, tăng hơn 40% so với đáy hồi tháng 4. Niềm tin dần trở lại, nhiều nhà đầu tư tin rằng “hàng tồn” startup giá trị cao sẽ lần lượt được giải tỏa khi CEO và quỹ đầu tư mạo hiểm nhận thấy công chúng sẵn sàng chào đón họ.

“CÁNH CỬA IPO ĐÃ MỞ”

Trước thềm IPO Figma, bà Lynn Martin, Chủ tịch NYSE, chia sẻ với CNBC rằng nhu cầu thương vụ này có thể “mở toang cánh cửa” cho thị trường IPO. Tuần này, bà Adena Friedman, CEO Nasdaq, cũng tiết lộ rằng một “danh sách rất dày đặc” công ty đang chuẩn bị IPO trong nửa cuối năm, ngay trước mùa lễ hội.

“Tôi đã gặp rất nhiều CEO, giúp họ chuẩn bị tâm thế cho việc niêm yết và định hình con đường trên thị trường công khai”, bà Friedman nói.

Theo CB Insights, hiện có hơn 20 công ty công nghệ Hoa Kỳ được hậu thuẫn bởi hầu hết quỹ đầu tư mạo hiểm, mỗi công ty định giá từ 10 tỷ USD trở lên. “Cánh cửa IPO đã mở”, ông Rick Heitzmann, đối tác tại FirstMark Capital, khẳng định trên CNBC. “Các ngành đều ủng hộ mạnh mẽ việc IPO, và những doanh nghiệp trong danh mục hãy sẵn sàng lên sàn”.

ÁP LỰC CHÍNH SÁCH VÀ TRANH CÃI VỀ CÁCH ĐỊNH GIÁ

Một chủ đề khác đang làm nóng giới đầu tư là chính sách quản lý. Trước đây, chính sách bị chỉ trích vì siết chặt các thương vụ mua lại lớn, đồng thời chưa tháo gỡ hạn chế khiến IPO kém hấp dẫn so với việc duy trì công ty tư nhân.

Ông Paul Atkins, tân Chủ tịch SEC, tuyên bố hồi tháng 7 rằng ông muốn “khiến IPO trở nên hấp dẫn trở lại”, bằng cách loại bỏ rào cản từ thủ tục công bố thông tin cho đến rủi ro kiện tụng. Tuy chưa đưa ra nhiều giải pháp cụ thể, nhưng ông Atkins khẳng định đang đối thoại với các sàn giao dịch để thúc đẩy cải cách.

Ngoài ra, bà Friedman tiết lộ cuộc trao đổi đầu tiên giữa bà và ông Atkins xoay quanh việc đơn giản hóa quy định, cải thiện cơ chế ủy quyền và giúp doanh nghiệp dễ thở hơn trên thị trường công khai. “Ông ấy quan tâm không kém chúng tôi, và hy vọng điều đó sẽ sớm biến thành hành động”, bà Friedman nói.

Trong khi đó, ngoài Bullish, Figma và Circle, một vài tân binh khác như ngân hàng số Chime ( 37%), ứng dụng giao dịch eToro ( 29%), hay hai công ty công nghệ y tế Hinge Health và Omada Health cũng đều ghi dấu ấn.

Chính màn ra mắt bùng nổ của Figma và Circle khiến nhiều người nhắc lại khái niệm “thị trường bò tót IPO”. Figma tăng 250% ngay trong ngày niêm yết, trong khi Circle cũng tăng gấp đôi sau khi chào bán ở mức giá cao hơn dự kiến.

Điều này làm dấy lên tranh luận từng nổ ra trong giai đoạn bùng nổ IPO 2020–2021, khi nhà đầu tư Bill Gurley cho rằng cú “bật” giá lớn chứng tỏ IPO bị định giá thấp có chủ ý, gây thiệt hại cho doanh nghiệp và tạo lợi thế bất công cho nhà đầu tư mới. Ông Gurley ủng hộ mô hình “niêm yết trực tiếp”, trong đó cổ phiếu được bán với mức giá phản ánh sát thực cung – cầu.

“Họ mua với giá 33 USD tối qua và hôm nay bán được trên 90 USD”, ông Gurley mỉa mai phố Wall trên mạng xã hội.

Ngược lại, bà Lise Buyer, nhà sáng lập Class V Group, cho rằng doanh nghiệp hoàn toàn có quyền tự quyết giá IPO, và họ thường chỉ bán một phần nhỏ cổ phiếu, như Figma chỉ bán 7%. Nếu kết quả kinh doanh tốt, họ còn nhiều cơ hội bán tiếp ở mức giá cao hơn trong tương lai.

Thực tế, Circle vừa thông báo sẽ chào bán thêm 10 triệu cổ phiếu trong đợt phát hành thứ cấp, trong khi CoreWeave, đã tăng 150% kể từ khi IPO tháng 3, cũng tiến hành giao dịch khối lớn.

Bà Buyer cảnh báo, thị trường công nghệ có lịch sử “nóng quá mức”. Khoảng cách giữa giá tổ chức sẵn sàng trả trong IPO và giá nhà đầu tư nhỏ lẻ tranh mua hiện “lớn chưa từng thấy kể từ bong bóng dot-com 1999–2000”.

Tuy nhiên, khác với thời kỳ bong bóng, doanh nghiệp niêm yết hiện nay đã có doanh thu và nền tảng kinh doanh thực chất. Nhưng điều đó không đồng nghĩa mức tăng giá “khủng” sẽ kéo dài.

“Giống như giai đoạn Cấm rượu cách đây một thế kỷ”, bà Buyer ví von, “mọi người đang uống quá đà trong thị trường IPO”.