Lãi suất hạ nhiệt, vì sao nhiều công ty chứng khoán vẫn chưa giảm lãi cho vay margin?

Mặt bằng lãi suất đã hạ nhiệt đáng kể trong thời gian vừa qua sau khi Ngân hàng Nhà nước đã có 2 đợt giảm lãi suất điều hành vào thời điểm tháng 3/2023. 

Thống kê của TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, và nhóm chuyên gia Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV cho thấy lãi suất huy động hiện giảm khoảng 0,5-1,5 điểm % so với đầu năm, chủ yếu với các kỳ hạn trên 6 tháng khi thanh khoản hệ thống NH được cải thiện và nhu cầu tín dụng còn thấp. Lãi suất cho vay cũng đang giảm (khoảng 1-2 điểm %) từ đầu năm khi nhiều NH tung ra các gói tín dụng ưu đãi.

VÌ SAO LÃI SUẤT MARGIN VẪN CAO?

Trước đó, trong năm 2022, sau nhiều lần điều chỉnh tăng lãi suất của Ngân hàng Nhà nước hàng loạt các công ty chứng khoán đã điều chỉnh tăng lãi suất cho vay margin neo trung bình ở mức 13,5-14%/năm và lãi suất quá hạn trung bình ở mức 20%/năm. 

Tuy nhiên, sau khi Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh giảm lãi suất, mặt bằng lãi suất hạ nhiệt nhưng nhiều công ty chứng khoán vẫn duy trì mặt bằng lãi suất cho vay margin ở mức cao của năm 2022.

Cụ thể, tại Công ty Cổ phần Chứng khoán Vndirect điều chỉnh lãi suất cho vay ký quỹ từ ngày 07/11/2022 với lãi suất ký quỹ: 0,0378%/ ngày. Phạm vi áp dụng với sản phẩm D-Margin và dịch vụ Ứng trước tiền bán. Mức lãi suất này vẫn được duy trì đến thời điểm hiện tại mặc dù mặt bằng lãi suất cho vay ngân hàng đã giảm đáng kể. 

SSI cũng giữ nguyên mức lãi suất mới áp dụng cho Dịch vụ giao dịch ký quỹ (margin) là 0,0375%/ngày, tương đương 13,5%/năm (biểu 360 ngày) từ tháng 11/2022 đến thời điểm hiện tại. Chứng khoán Yuanta tương tự vẫn giữ nguyên mức lãi suất 13,5%/năm. 

Nói với VnEconomy về việc vì sao mặt bằng lãi suất ngân hàng đã giảm đáng kể trong thời gian vừa qua tuy nhiên các công ty chứng khoán vẫn chưa hạ nhiệt lãi suất cho vay, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc khối khách hàng cá nhân của Công ty Chứng khoán Yuanta cho hay, có ba nguyên nhân chính.

Thứ nhất, margin của các công ty chứng khoán đến từ hai nguồn chính gồm: tiền của công ty và tiền vay ngân hàng, tổ chức tín dụng. Thời gian gần đây mặt bằng lãi suất hạ nhiệt nhưng lãi suất cho vay vẫn duy trì ở mức cao, giảm không đáng kể, chi phí vốn của các công ty chứng khoán vẫn cao do đó khó giảm lãi suất cho vay margin. 

Thứ hai, trong giai đoạn cuối năm 2022, mặt bằng lãi suất cho vay ngân hàng tăng cao, các công ty chứng khoán phải duy trì mặt bằng lãi suất margin ở mức tương đối để giữ chân khách hàng nên ảnh hưởng đáng kể đến lợi nhuận. Do đó, khi mặt bằng lãi suất ngân hàng hạ nhiệt, các công ty vẫn phải duy trì ở mức lãi suất cao để có thể bù đắp một phần lợi nhuận cho giai đoạn trước đó. 

Thứ ba, lãi suất giảm hay không còn phụ thuộc vào mức độ chấp nhận rủi ro của các công ty chứng khoán. Ở thời điểm hiện tại, các công ty chứng khoán đánh giá rủi ro thị trường ở mức cao, không khuyến khích các nhà đầu tư sử dụng margin nên duy trì mặt bằng lãi suất cao nhưng lý do này ở mức độ thấp hơn so với hai nguyên nhân trên. 

Tại Công ty Chứng khoán Yuanta, lượng cho vay margin trong quý 1 có cải thiện so với quý 4/2022 nhưng không đáng kể chủ yếu do nhu cầu vay chưa tăng trở lại, lãi margin đang cao. Bên cạnh đó, trước đây thông thường các cổ phiếu bất động sản chiếm tỷ lệ cho vay margin lên tới 40% danh mục cho vay nhưng nhóm này vừa qua rủi ro lớn nên hầu hết các công ty cắt nhiều cũng dẫn đến tỷ lệ cho vay margin ở mức thấp.  

Cũng theo ông Minh, trong thời điểm từ nay đến cuối năm, nếu Ngân hàng Nhà nước tiếp tục có thêm một đợt giảm lãi suất điều hành, mặt bằng lãi suất cho vay tiếp tục hạ nhiệt, chi phí vốn của các công ty chứng khoán giảm thì các công ty chứng khoán sẽ có xu hướng giảm lãi suất. Mặc dù vậy, việc hạ nhiệt lãi suất cho vay margin không hẳn tác động đến việc lượng cho vay margin sẽ tăng mạnh.

"Giảm lãi suất giúp cho lượng margin cải thiện trong quý 2 tuy nhiên tăng mạnh hay không tùy thuộc vào khả năng đánh giá rủi ro của các công ty chứng khoán. Chẳng hạn, với nhóm bất động sản ở thời điểm hiện tại các công ty chứng khoán vẫn thấy nhiều rủi ro thì khó có một lượng margin bùng nổ. Chỉ khi mức độ rủi ro ở nhóm bất động sản thấp hơn, các công ty chứng khoán cho vay tăng lên thì lúc đó lượng margin mới tăng trở lại", ông Minh nhấn mạnh. 

GIẢM LÃI SUẤT ĐỂ CẠNH TRANH

Mặc dù vậy, một số công ty chứng khoán ghi nhận mức giảm nhưng không đáng kể như TCBS giảm từ 14%/năm trong cuối quý 4/2022 còn 13,5%/năm áp dụng từ tháng 2/2023. 

Mirae Asset là một trong số ít những doanh nghiệp chứng khoán hạ nhiệt lãi suất cho vay margin. Ông Đỗ Thanh Sơn, Chuyên viên Tư vấn đầu tư của Công ty Chứng khoán Mirae Asset - Chi nhánh Hội Sở cho biết,  mức lãi suất margin hiện tại được thiết lập ở mức 9,9% dành cho khách hàng mở mới trong thời điểm hiện tại, thấp hơn nhiều so với mức ưu đãi trước đây là 10,7%, hay mức lãi suất thông thường gần đây nhất là 13,5%.

Các khách hàng hiện hữu, Mirae Asset cũng có các gói lãi suất ưu đãi từ 9,0% đến 11,5% tùy từng trường hợp khách hàng. Mức này đã giảm so với thời điểm cuối năm 2022 là 13,5% và ở mức thấp so với mặt bằng chung trên thị trường. Việc giảm lãi suất margin của Mirae Asset cũng cho thấy sự cạnh tranh của công ty trong thị trường chứng khoán đang ngày càng khốc liệt. 

"Với động thái giảm lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà nước trong thời gian gần đây được xem là tín hiệu cho chính sách tiền tệ đang được nới lỏng, đồng thời kỳ vọng lãi suất huy động và cho vay sẽ sớm hạ nhiệt.

Nhìn chung, lãi suất hạ nhiệt là tích cực đối với nền kinh tế nói chung và các doanh nghiệp nói riêng, một mặt vừa kích thích nhu cầu sử dụng vốn, mặt khác hỗ trợ doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn vay với chi phí thấp hơn. Việc giảm lãi suất đầu vào chắc chắn sẽ giúp giảm bớt áp lực chi phí vốn đang đè nặng lên ngân hàng trong thời gian gần đây, từ đó tạo cơ sở để các ngân hàng giảm lãi suất đầu ra, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng", Chuyên viên của Mirae Asset nhấn mạnh.