Lương tối thiểu vùng: Dồn nhiều năm không tăng sẽ tạo ra "cú sốc"

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 trong năm 2021 vừa qua, tỷ lệ lao động thiếu việc làm, thất nghiệp tăng cao, tiền lương, thu nhập giảm, đời sống của người lao động gặp nhiều khó khăn. Cuối cùng, có sự dịch chuyển lao động lớn từ thành thị về nông thôn, từ các trung tâm kinh tế lớn về các tỉnh.

Đã có 2 đợt di chuyển lao động lớn xảy ra trong năm 2021 (cuối tháng 7 đầu tháng 8; đầu tháng 10) do tâm lý e sợ dịch Covid-19, không có việc làm, thu nhập bấp bênh không đảm bảo cuộc sống tại các tỉnh kinh tế trọng điểm phía Nam. Khoảng 2,2 triệu người trở về địa phương, gây ra nguy cơ thiếu hụt lao động cho khôi phục và phát triển sản xuất kinh doanh tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu vực kinh tế trọng điểm của đất nước.

Đời sống của người lao động khó khăn hơn trong điều kiện tiền lương tối thiều vùng thời gian qua chưa được điều chỉnh khiến việc tăng lương theo các chuyên gia đánh giá là rất cần thiết. Trong bối cảnh đó, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam mới đây đề xuất tăng lương tối thiểu vùng ngay từ 1/7/2022.

Trao đổi với báo chí, ông Lê Đình Quảng, Phó Trưởng Ban Chính sách pháp luật, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam lý giải, sở dĩ đề xuất vào thời điểm này do hiện nay một số căn cứ điều chỉnh mức lương tối thiểu đã thay đổi và “chín muồi” như mức sống tối thiểu, chỉ số giá tiêu dùng, quan hệ cung - cầu lao động.

Theo ông Quảng, dù chịu ảnh hưởng của dịch bệnh, Việt Nam vẫn là điểm sáng của thế giới về phát triển kinh tế, ngay quý 1/2022, GDP đã tăng trên 5%. Trong khi đó, qua nắm bắt của tổ chức công đoàn, rất nhiều doanh nghiệp tại khu vực phía Nam do áp dụng mức lương thấp đã không thu hút được lao động dẫn đến thiếu hụt lao động rất lớn, những yếu tố này đòi hỏi việc tăng lương là rất cần thiết.

“Tiền lương của người lao động chỉ đủ sống, nên khi thảo luận về làm thêm giờ rất nhiều người đồng ý. Tiền lương phải đảm bảo cuộc sống của người lao động và gia đình họ, quan tâm đến tiền lương chính là quan tâm cho đầu tư, phát triển. Tăng lương tối thiểu vùng cũng giúp cho doanh nghiệp phát triển, bởi khi người lao động có mức lương thỏa đáng họ sẽ gắn bó với doanh nghiệp và lao động với năng suất cao hơn”, ông Quảng lý giải.

Ngoài ra, mức lương tối thiểu chưa tăng cũng tạo ra quan hệ lao động bất ổn, những tháng đầu năm xảy ra một số cuộc đình công rất lớn chủ yếu đòi tăng lương. “Doanh nghiệp thời gian qua cũng gặp khó khăn nhưng giới hạn của người lao động là không chịu đựng được nữa”, ông Quảng nói.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đang dự kiến các phương án nhưng chưa tiết lộ mức tăng cụ thể, song mức tăng được cho là phải đủ bù trượt giá trong những năm chưa tăng, đặc biệt là của năm 2022, chưa kể còn các yếu tố về tăng năng suất lao động, điều kiện kinh tế xã hội, khả năng chi trả của doanh nghiệp.

“Theo tổng hợp của chúng tôi, 5 năm qua tiền lương tối thiểu tăng bình quân 7,4%, nếu hai năm chưa tăng mức tăng sắp tới sẽ cao hơn, chắc chắn doanh nghiệp không chịu được. Chúng tôi sẽ có tính toán cụ thể để đưa ra phương án đảm bảo hài hòa quyền lợi của người lao động và khả năng chi trả của doanh nghiệp, tránh gây sốc. Việc đề xuất tăng sớm cũng là để tránh tình trạng dồn nhiều năm lại sẽ tạo ra cú sốc cho doanh nghiệp, đây là bài toán chúng tôi đang cân nhắc”, ông Quảng nhấn mạnh.

Về phía đại diện doanh nghiệp, bà Vi Thị Hồng Minh, Phó Giám đốc Văn phòng Giới sử dụng lao động, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thông tin, qua nắm bắt của cơ quan này thì hầu hết các hiệp hội doanh nghiệp đều cho rằng thời gian điều chỉnh lương tối thiểu vùng từ ngày 1/1 như thông lệ hằng hăm hợp lý hơn. Bởi đây là thời điểm phù hợp với tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cũng như năm tài chính của Việt Nam.

“Đầu năm doanh nghiệp thường lập các kế hoạch, trong đó có kế hoạch sản xuất kinh doanh đến các chi phí kèm theo, trong đó có nội dung về chính sách cho người lao động. Khi xây dựng các chính sách, ngay từ đầu năm doanh nghiệp sẽ phải tính toán đến việc điều chỉnh các chế độ tiền lương rồi, nên nếu để thời điểm đầu năm sẽ phù hợp hơn”, bà Minh nói. Việc doanh nghiệp đưa ra các chính sách khuyến khích người lao động ngay từ đầu năm sẽ giúp họ gắn bó hơn trong quá trình sản hoạt động trong cả một năm.

Liên quan đến vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Lê Văn Thanh, Chủ tịch Hội đồng Tiền lương Quốc gia cho biết, Hội đồng sẽ lắng nghe đề xuất của các bên, sắp tới sẽ tổ chức phiên họp lần hai để bàn bạc cụ thể, lúc đó mới có thể đưa ra thông tin chính thức.