Năm 2023, Bộ Tài chính đề ra 11 giải pháp cân đối ngân sách quốc gia và ổn định thị trường tài chính

Chiều 19/12, Bộ Tài chính tổ chức tổng kết công tác năm 2022 và triển khai nhiệm vụ năm 2023. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự và chủ trì hội nghị.

Tham gia Hội nghị tại Bộ Tài chính còn có đại diện lãnh đạo một số bộ, ngành; cùng với các đơn vị tài chính địa phương tại các điểm cầu trong cả nước.

Tham dự tại điểm cầu Hà Nội có Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc; các đồng chí Thứ trưởng Bộ Tài chính; đại diện cán bộ chủ chốt các tổng cục, cục, vụ, viện, các đơn vị thuộc và trực thuộc Bộ Tài chính.

Tại điểm cầu 62 tỉnh, thành phố có sự tham dự của lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; lãnh đạo các sở, ban, ngành địa phương; lãnh đạo các cơ quan tài chính, đơn vị thuộc Bộ Tài chính đóng trên địa bàn.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, năm 2022 “bức tranh” tài chính có nhiều điểm sáng dù trong nhiều khó khăn, thách thức. Thủ tướng cho rằng, chính sự đoàn kết, kỷ cương, sáng tạo, đổi mới của ngành Tài chính, cùng với sự phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương, nên ngành Tài chính đã đạt được những thành quả như ngày hôm nay.

THU NGÂN SÁCH VƯỢT DỰ TOÁN 280.000 TỶ ĐỒNG

Năm 2022 và những năm tới đây, Bộ Tài chính triển khai nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước trong bối cảnh tình hình quốc tế, trong nước đã và đang có những cơ hội, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen.

Nổi lên là các sức ép do kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại, một số nền kinh tế lớn đối mặt với nguy cơ suy thoái, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, xung đột vũ trang giữa Nga - Ukraine căng thẳng kéo dài, tiếp tục tạo sức ép lên giá xăng dầu và giá nguyên liệu đầu vào, tác động lớn đến lạm phát toàn cầu...

Ở trong nước, Bộ Tài chính đánh giá rằng nền kinh tế vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, từ việc sức mua của các thị trường bên ngoài bị thu hẹp, áp lực lạm phát, tỷ giá gia tăng, các vấn đề nội tại của nền kinh tế, năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức chống chịu và khả năng cạnh tranh chưa cao. 

Đáng nói, thị trường tài chính, thị trường vốn chịu ảnh hưởng bởi diễn biến phức tạp của thị trường thế giới, cũng như tác động từ các vụ việc vi phạm pháp luật của một số tổ chức, cá nhân...

Tuy nhiên, Bộ Tài chính đã chủ động điều hành chính sách tài khóa linh hoạt, ứng phó hiệu quả, kịp thời với biến động phức tạp của tình hình trong nước và ngoài nước; đảm bảo nguồn lực hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế, đảm bảo các cân đối lớn, an ninh, quốc phòng, đảm bảo an sinh xã hội.

Theo đó, thông tin về tình hình thu ngân sách nhà nước và công tác quản lý, điều hành thu ngân sách nhà nước, bộ này cho hay, đã chủ động đề xuất cấp thẩm quyền kịp thời ban hành các chính sách miễn, giảm, giãn thuế, tiền thuê đất, phí và lệ phí... với tổng số tiền miễn, giảm, gia hạn dự kiến khoảng 233,5 nghìn tỷ đồng, nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, kiểm soát lạm phát, hỗ trợ phục hồi và phát triển.

"Tính đến ngày 15/12, tổng số tiền thực hiện các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí khoảng 193,4 nghìn tỷ đồng. Trong đó, gia hạn khoảng 105,9 nghìn tỷ đồng và số tiền miễn, giảm khoảng 87,5 nghìn tỷ đồng", Bộ Tài chính thông tin.

Theo đó, tính đến hết ngày 15/12, thu ngân sách nhà nước năm 2022 đạt 1.691,8 nghìn tỷ đồng, vượt 19,8% so dự toán, cao hơn 78 nghìn tỷ đồng so với số đánh giá thực hiện cả năm đã báo cáo Quốc hội và vượt hơn 280 nghìn tỷ đồng so với dự toán.

Tỷ lệ động viên vào ngân sách nhà nước xấp xỉ 18% GDP (vượt mục tiêu 15,2% GDP); thu ngân sách trung ương vượt 19,3% dự toán; thu ngân sách địa phương vượt 20,4% dự toán.

Tuy đạt được kết quả khả quan nhưng Bộ Tài chính cho rằng, vẫn còn một số tồn tại như nguồn tăng thu chưa ổn định, bền vững; thu từ hoạt động thoái vốn cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước nhiều năm không đạt dự toán; giải ngân chi đầu tư phát triển chậm; thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, khó khăn, niềm tin thị trường thấp, sụt giảm.

CHI ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN TĂNG TỐC ĐẠT HƠN 72% DỰ TOÁN

Về chi ngân sách nhà nước và công tác quản lý, điều hành chi ngân sách nhà nước, Bộ Tài chính cho biết đã giao dự toán kịp thời ngay từ đầu năm để các bộ, ngành và địa phương triển khai thực hiện.

Như vậy, chỉ trong vòng nửa tháng 12, ngân sách chi 91 nghìn tỷ đồng, trong đó, riêng chi đầu tư phát triển đang tăng tốc, cao hơn mức chi trong cả tháng 11.

Cùng với đó, Bộ tài Chính cũng chủ động tham mưu gói phục hồi kinh tế với quy mô 347 nghìn tỷ đồng. Trong đó, tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng, an sinh xã hội, chuyển đổi số; yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cắt giảm 10% chi thường xuyên so định mức phân bổ ngân sách; yêu cầu quản lý chi tiêu chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả, trong phạm vi dự toán Quốc hội quyết định; tiếp tục cắt giảm những khoản chi chưa thực sự cần thiết, tập trung nguồn lực cho chương trình phục hồi và giảm bội chi ngân sách...

Nhờ chủ động trong điều hành, các nhiệm vụ chi ngân sách nhà nước năm 2022 cơ bản hoàn thành các mục tiêu đề ra; đáp ứng kịp thời nhiệm vụ chi phát sinh theo tiến độ thực hiện của đơn vị sử dụng ngân sách; khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, đảm bảo quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội và thanh toán đầy đủ các khoản nợ đến hạn.

Như vậy, cân đối ngân sách trung ương và ngân sách địa phương được đảm bảo.

Ước tính năm 2022, bội chi ngân sách nhà nước, bao gồm chương trình phục hồi thực hiện phấn đấu khoảng 4% GDP, kể cả số bội chi Quốc hội mới bổ sung cho 5 dự án được chuyển đổi của Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), Tổng công ty phát triển hạ tầng và đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI) thì bội chi ngân sách nhà nước năm 2022 ước khoảng 4,3%GDP.

Đồng thời, Bộ Tài chính đã chủ động điều hành việc phát hành trái phiếu Chính phủ để vừa sử dụng có hiệu quả ngân quỹ nhà nước. Lũy kế đến ngày 15/12 thực hiện phát hành được 203,2 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, bằng 50,8% nhu cầu huy động trái phiếu Chính phủ đầu năm; kỳ hạn phát hành bình quân 12,67 năm, lãi suất bình quân 3,41%/năm.

11 GIẢI PHÁP HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ 2023

Căn cứ kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2023 đã được Quốc hội thông qua, xác định mục tiêu, nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước năm 2023 như sau: “Đẩy mạnh thực hiện chính sách tài khóa hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; tiếp tục cơ cấu lại ngân sách nhà nước, nợ công gắn với huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính, góp phần kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, các mục tiêu Kế hoạch tài chính quốc gia, vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025, đảm bảo nguồn cho cải cách tiền lương và chính sách bảo hiểm xã hội khi được thực hiện; đẩy mạnh thực hiện cơ chế tự chủ, tự đảm bảo kinh phí hoạt động khu vực sự nghiệp công lập theo các Nghị quyết của Trung ương”.

Bộ Tài chính cũng đưa ra 11 giải pháp để hoàn thành tốt nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước năm 2023.

Trong đó, các điểm nhấn bao gồm một là, tiếp tục thực hiện nhất quán mục tiêu ưu tiên giữ vững nền tảng kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, thúc đẩy tăng trưởng, phục hồi và phát triển bền vững các lĩnh vực kinh tế, xã hội.

Chủ động triển khai quyết liệt, có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm đúng tiến độ, chất lượng.

Hai là, quyết liệt thực hiện công tác thu ngân sách nhà nước, phấn đấu hoàn thành dự toán thu được giao ở mức cao nhất, trên cơ sở tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về thu ngân sách nhà nước, tăng cường công tác quản lý thu.

Ba là, tổ chức điều hành chi ngân sách nhà nước năm 2023 chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả, trong phạm vi dự toán Quốc hội quyết định.

"Tiếp tục cơ cấu lại chi ngân sách nhà nước, ưu tiên chi đầu tư phát triển các công trình hạ tầng kinh tế-xã hội quan trọng, thiết yếu, triển khai quyết liệt, có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, các Chương trình mục tiêu quốc gia. Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, tạo động lực cho phục hồi và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế", Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Bốn là, kiểm soát chặt chẽ bội chi, nợ công, các nghĩa vụ nợ dự phòng của ngân sách nhà nước, nợ của chính quyền địa phương, đảm bảo an toàn tài chính quốc gia, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay.

Cùng với đó là hoàn thiện hành lang pháp lý, cơ chế kiểm tra giám sát đảm bảo sự vận hành ổn định, an toàn của thị trường tài chính và dịch vụ tài chính; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số mạnh mẽ với mục tiêu tiến tới tài chính số...

Việc triển khai nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước năm 2023 diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế - xã hội có những thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen, cần tiếp tục bám sát tình hình, dự báo và có giải pháp điều hành năm 2023 phù hợp, kịp thời.