Ô tô điện mini đang thịnh hành ở Trung Quốc: Phần còn lại của thế giới liệu có bắt kịp?

EV mini phổ biến nhất của Trung Quốc tạo ra một cú hích

Ô tô điện không chạy bằng nhiên liệu hóa thạch, nhưng chúng vẫn gây ra hậu quả nặng nề cho môi trường. Sản xuất xe điện vẫn gây ra lượng khí thải carbon và phá hủy môi trường sống tự nhiên, Henry Sanderson, một chuyên gia hàng đầu về địa chính trị của xe điện (EV) và năng lượng carbon thấp cho biết.

“Tôi không nghĩ vấn đề chuyển từ SUV cỡ lớn sang SUV điện bởi vì tất cả đều cần pin lớn hơn, nhiều vật liệu hơn. Tôi nghĩ chúng ta có thể học được nhiều điều từ Trung Quốc. Một trong những chiếc EV bán chạy nhất là chiếc Wuling Mini nhỏ bé”, Henry Sanderson nói.

Mini EV rất có ý nghĩa đối với các chuyến đi ngắn trong đô thị. Chúng rẻ và ít gây hại cho môi trường hơn so với ô tô cỡ lớn trong suốt quá trình sản xuất và tuổi thọ. Chúng có thể cơ động trên các đường phố đô thị đông đúc và dễ đỗ, nhưng vẫn có nhiều tính năng của ô tô thông thường, chúng được bảo vệ khỏi các yếu tố thời tiết và có thể khóa được, không giống như xe máy điện

Nhiều xe điện mini phổ biến nhất ở Trung Quốc có thể chứa tối đa bốn người, khiến chúng trở thành phương án thay thế khả thi để đưa trẻ đến trường và các hoạt động khác của gia đình.

Những ưu điểm thiết thực này của xe điện mini đã khiến chúng trở nên rất phổ biến ở Trung Quốc và là nền tảng cho sự chuyển dịch của Trung Quốc sang phương tiện di chuyển bằng điện.

Mẫu sedan điện bán chạy nhất ở Trung Quốc trong cả năm 2021 và 2022 là chiếc xe được Sanderson đề cập là Hongguang mini EV, được sản xuất bởi Wuling, một phần của liên doanh SAIC-GM-Wuling. Kẻ tung hoành nhỏ bé đã bán được 404.823 chiếc vào năm ngoái và 395.451 chiếc vào năm 2021. Đối thủ cạnh tranh gần nhất là mẫu sedan cỡ lớn BYD Qin đã bán được 341.943 chiếc và 272.418 chiếc trong những năm đó (xe điện bán chạy nhất nói chung vào năm 2022 là chiếc SUV Song của BYD, đã bán được 478.811 chiếc).

Tốc độ tối đa của Hongguang là 100km/giờ và nó có phạm vi hoạt động tối đa khoảng 160km. Chiếc xe có kích thước bằng một chiếc xe golf và được chứng nhận đủ chỗ cho 4 người, mặc dù một số đánh giá trực tuyến của Trung Quốc cho thấy 5 hành khách có thể ngồi vừa, nếu một trong số họ nhỏ con.

Phần hấp dẫn nhất đối với người tiêu dùng là giá cả, Hongguang có giá khởi điểm 44.800 nhân dân tệ (6.563 USD), với ba mẫu khác có giá lên tới 99.900 nhân dân tệ (14.635 USD). Vào tháng 9 năm 2023, SAIC-GM-Wuling đang có kế hoạch ra mắt thêm ba chiếc EV mini cao cấp hơn dưới thương hiệu Baojun, với mức giá từ 87.800 nhân dân tệ (12.862 USD) đến 102.800 nhân dân tệ (15.060 USD).

Để so sánh, Nissan Leaf - dài hơn khoảng 0,9m và rộng hơn một chút so với Hongguan - hiện là xe điện rẻ nhất ở Mỹ và mẫu xe cấp nhập cảnh của nó đã có mức giá 20.875 USD (sau khoản tín dụng thuế liên bang 7.500 USD).

Hongguang ra mắt vào tháng 7 năm 2020. Nó đã làm chấn động thị trường xe điện đang mở rộng nhanh chóng của Trung Quốc và truyền cảm hứng cho một loạt đối thủ cạnh tranh và những kẻ bắt chước, bao gồm Dongfeng Fengguang, Chery QQ Ice Cream và Changan Lumin. Gần đây nhất, vào ngày 7 tháng 2 năm 2023, Geely đã ra mắt Panda.

Đáng chú ý, từ năm 2019 đến năm 2021, tỷ lệ doanh số bán xe điện mini trong tổng doanh số bán xe điện ở Trung Quốc đã tăng từ 17,7% lên 29,8%, theo dữ liệu của Hiệp hội xe du lịch Trung Quốc (CPCA). Tuy nhiên, vào năm 2022, tổng doanh số bán xe điện ở Trung Quốc đã tăng lên 6,49 triệu chiếc và tỷ lệ xe điện mini giảm nhẹ xuống 19,3%. Nhưng đó vẫn là 1,09 triệu xe điện mini được bán ở Trung Quốc, tăng 21,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Bất chấp doanh số bán hàng, ngành công nghiệp xe điện mini cũng gặp phải vấn đề giống như toàn bộ lĩnh vực xe điện của Trung Quốc đó là không có lợi nhuận. Hongguang chiếm khoảng 90% tổng doanh số của SAIC-GM-Wuling và tỷ suất lợi nhuận gộp của công ty thấp tới 3% trên mỗi xe bán ra. Trong nửa đầu năm 2022, công ty báo lãi vỏn vẹn 350 triệu nhân dân tệ (51,27 triệu USD).

Tuy nhiên, đó là một khoản lợi nhuận và có vẻ rất lành mạnh so với các nhà sản xuất xe điện cỡ thông thường hàng đầu của Trung Quốc, hầu hết trong số họ đang thua lỗ hàng trăm triệu hoặc hàng tỷ USD mỗi năm và thường bán xe với giá lỗ.

Ô tô điện mini đấu xe máy điện: Ai sẽ thắng?

Có lẽ xe điện mini sẽ không tìm thấy nhiều nhu cầu ở các nước đang phát triển, đặc biệt là những nơi thời tiết không quá lạnh. Xe đạp điện, xe tay ga và xe máy thậm chí còn rẻ hơn, xanh hơn và linh hoạt hơn trong không gian đô thị chật hẹp so với xe điện mini.

Deborah Seligsohn là một học giả có nghiên cứu tập trung vào năng lượng và chính trị môi trường ở Trung Quốc và Ấn Độ, và đã có hơn 20 năm làm việc tại Bộ Ngoại giao Mỹ về các vấn đề năng lượng và môi trường ở Trung Quốc, Ấn Độ, Nepal và New Zealand, trong một ý kiến gần đây đã nói, “khi chúng ta nói về giao thông vận tải ở Mỹ, chúng ta có xu hướng chỉ đơn giản là ô tô hoặc chúng ta chuyển ngay sang câu hỏi khó hơn về mặt kỹ thuật là làm thế nào để điện khí hóa các phương tiện hạng nặng hơn (xe tải ) hoặc để thay thế nhiên liệu máy bay. Nhưng điều đó bỏ sót nhiều bộ phận khác của hệ thống giao thông có thể được điện khí hóa”. Một ví dụ mà bà trích dẫn là xe hai bánh chạy điện: “Đây là giải pháp cốt lõi của Trung Quốc đối với giao thông đô thị và là phần mà các nhà bình luận Trung Quốc và nước ngoài thường bỏ qua nhất”.

Xe điện mini Trung Quốc có thể vươn ra toàn cầu?

Nếu xe đạp điện không thắng thế, xe điện mini dường như sẽ là một thị trường tăng trưởng trong tương lai. Chúng thân thiện với môi trường và bán chạy ở Trung Quốc đủ để biết rằng chúng cung cấp một giải pháp thiết thực cho giao thông đô thị và đi lại. Và quan trọng nhất là chúng rẻ.

Vì vậy, thật dễ dàng để tưởng tượng khi nhìn thấy rất nhiều ô tô Hongguang đậu trên đường phố châu Âu bên cạnh những chiếc ô tô nhỏ của BMW, Citroën, Fiat, Mini và các công ty khác đã phổ biến trong nhiều thập kỷ. Trên thực tế, Hongguang đã được bán ở châu Âu dưới thương hiệu FreZe Nikrob với giá từ 13.000 đến 15.000 euro (13.800 đến 16.000 USD). Công ty đứng sau FreZe Nikrob là Dartz Motorz, một công ty tư nhân được thành lập từ nhà máy toa xe Russo-Baltic, một công ty được thành lập tại Riga vào năm 1874 và tiếp tục sản xuất ô tô và máy bay.

Hongguang và các xe điện mini khác có thể cũng sẽ bán chạy trên khắp thế giới đang phát triển, nơi quá trình đô thị hóa tiếp tục diễn ra nhanh chóng. Ví dụ, các thành phố lớn nhất ở Nigeria sẽ vượt qua quy mô của các thành phố Trung Quốc trong những năm tới. Hongguang là nơi hoàn hảo cho một thành phố rộng lớn, đông dân cư

Tuy nhiên, có một quốc gia mà Hongguang sẽ không tìm thấy bất kỳ nhu cầu thị trường nào đó là nước Mỹ, nơi kích thước quan trọng. Đã có khảo sát cho thấy có hơn 95.000 kết quả cho một tìm kiếm trên Google liên quan đến câu hỏi: “Tại sao người Mỹ ghét ô tô cỡ nhỏ”.

Xe điện mini lấn sân Việt Nam

Tại thị trường Việt Nam, vừa qua Liên doanh GM - (SAIC - WULING) đã tuyên bố sẽ cung cấp linh kiện, ủy quyền cho TMT Motors độc quyền sản xuất, lắp ráp và phân phối các dòng ô tô điện thương hiệu Wuling tại Việt Nam.

Sản phẩm đầu tiên được triển khai và ra mắt thị trường Việt Nam là Wuling HongGuang MiniEV. Đây là mẫu ô tô điện mini bán chạy nhất thế giới trong 3 năm 2020, 2021 và 2022.

Hongguang là mẫu xe được bán tại thị trường nội địa Trung Quốc từ tháng 7/2020. Với mức giá rẻ, dòng xe này nhanh chóng trở thành mẫu xe điện bán chạy nhất thị trường Trung Quốc cũng như toàn thế giới. Mẫu xe này được thiết kế giống như một mẫu xe cỡ A với kiểu hình hộp như xe K-car của Nhật nhằm tối ưu không gian.

Trước đó, năm 2021, từng có thông tin Wuling Hongguang về Việt Nam theo dạng tạm nhập tái xuất dùng cho mục đích nghiên cứu, không bán thương mại. Tuy nhiên, thời gian tới, Wuling Hongguang sẽ được lắp ráp tại nhà máy ô tô của TMT tại huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên, với công suất 30.000 xe/năm và có thể được gia tăng trong tương lai, khi TMT Motors cũng đang nghiên cứu và cân nhắc giới thiệu thêm các mẫu ô tô điện chất lượng khác, theo lộ trình hợp tác chiến lược với liên doanh GM - (SAIC - WULING).