Sửa 5 thông tư về quản lý nhiệm vụ khoa học công nghệ: Giảm gánh nặng cho nhà khoa học, tăng hiệu quả sử dụng ngân sách
Đây là lần đầu tiên sửa đổi cùng lúc 5 thông tư bao trùm toàn bộ từ khâu xác định nhiệm vụ, tổ chức đặt hàng, tuyển chọn và xét chọn, kiểm tra trong quá trình thực hiện đến khâu đánh giá nghiệm thu cuối cùng nhiệm vụ khoa học và công nghệ...
Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết phối hợp với các bộ, ban, ngành liên quan nghiên cứu sửa đổi, hoàn thiện dự thảo 5 thông tư trong đó có những quy định mới về quản lý nhiệm vụ, chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia.
Theo đó, 5 thông tư được tập trung sửa đổi lần này gồm: quy định trình tự, thủ tục xác định nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước; quy định tuyển chọn, giao trực tiếp tổ chức và cá nhân thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước; quy định việc kiểm tra, đánh giá, điều chỉnh và chấm dứt hợp đồng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước; quy định việc đánh giá, nghiệm thu kết quả thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước; hướng dẫn một số nội dung về xây dựng dự toán thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước.
Các nội dung đổi mới theo hướng nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước đầu tư cho khoa học và công nghệ; chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu, tạo điều kiện cho khoán chi và tăng cường hậu kiểm trong quản lý nhiệm vụ. Tạo điều kiện đơn giản hoá về thủ tục thực hiện cho các bên tham gia, khuyến khích doanh nghiệp tham gia phối hợp thực hiện cùng các viện, trường...
Bộ Khoa học và công nghệ cho rằng đây là các thông tư cơ bản, quy định hành lang pháp lý quan trọng cho việc triển khai các nhiệm vụ, chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia cho cả giai đoạn tới. Việc sửa đổi cùng một lúc 5 thông tư là lần đổi mới lớn nhất các quy định quản lý nhiệm vụ khoa học công nghệ, từ khâu xác định nhiệm vụ, tổ chức đặt hàng, tuyển chọn và xét chọn, kiểm tra trong quá trình thực hiện đến khâu đánh giá nghiệm thu cuối cùng nhiệm vụ. Điều này thể hiện quyết tâm trong việc tái cơ cấu và hoàn thiện hành lang pháp lý cho việc triển khai các nhiệm vụ, chương trình khoa học công nghệ cấp quốc gia.
Các nội dung đổi mới, sửa đổi bám sát theo các định hướng nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước đầu tư cho nhiệm vụ khoa học và công nghệ; chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học, tạo điều kiện cho khoán chi và tăng cường hậu kiểm trong quản lý nhiệm vụ khoa học công nghệ.
Cùng đó tạo điều kiện đơn giản hoá về thủ tục thực hiện cho các bên tham gia, khuyến khích doanh nghiệp tham gia phối hợp thực hiện cùng các viện, trường, tăng cường công khai, minh bạch, bảo đảm liêm chính học thuật; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng cơ sở dữ liệu đã hình thành và tạo ra cơ sở dữ liệu theo thời gian thực.
Về những đổi mới trong tuyển chọn, với nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp bách, phát sinh, dự thảo mới quy định giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ động hoặc theo yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng đề xuất nhiệm vụ cấp bách, mới phát sinh có tác động lớn đến phát triển kinh tế xã hội của đất nước, ảnh hưởng đến quốc phòng an ninh thông qua ý kiến tư vấn của các chuyên gia, tổ chức. Thông tư cũng xác định nhiệm vụ và quy định giao thẩm quyền cho Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ quyết định chủ động rút ngắn thời gian thực hiện các bước theo trình tự thủ tục để đảm bảo tiến độ các đề tài.
Với nhiệm vụ khoa học công nghệ chứa bí mật nhà nước, mở rộng phạm vi điều chỉnh theo hướng các nhiệm vụ chứa bí mật nhà nước thực hiện theo quy trình tương tự nhiệm vụ thông thường nhưng phải tuân thủ các quy định về bảo vệ bí mật nhà nước hiện hành. Còn với nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia giao bộ, ngành trực tiếp quản lý, điều chỉnh thống nhất với quy định của Luật Khoa học và Công nghệ. Bộ Khoa học và Công nghệ là cơ quan phê duyệt nhiệm vụ cấp quốc gia hằng năm và tổ chức ký hợp đồng.
Quy định các phương thức tuyển chọn, giao trực tiếp gồm phương thức trực tiếp; Phương thức trực tuyến; Phương thức trực tiếp kết hợp với trực tuyến; Các nhiệm vụ chứa bí mật nhà nước được tuyển chọn, giao trực tiếp theo phương thức trực tiếp và tuân thủ các quy định về bảo vệ bí mật nhà nước.
Về trình tự và thời gian tuyển chọn, giao trực tiếp tổ chức, cá nhân chủ trì đề tài có nhiều sửa đổi lớn nhất. Dự thảo điều chỉnh thời gian nộp hồ sơ xuống còn 30 ngày, tức chỉ bằng ½ thời gian so với trước để đẩy nhanh tiến độ xét duyệt, chấp nhận rủi ro khi bỏ quy định treo 2 năm không được xét tuyển chọn nếu có nhiệm vụ trước đó bị kết luận không đạt, bỏ quy định yêu cầu các tổ chức thực hiện đề tài phải có báo cáo tài chính với loại hình nhiệm vụ như đề tài, đề án được tài trợ 100% từ ngân sách nhà nước.
Thông tư bổ sung quy định về hình thức kiểm tra, đánh giá trực tuyến hoặc kết hợp giữa trực tiếp- trực tuyến. Tương tự, tổ chức chủ trì có thể gửi hồ sơ, tài liệu bằng bản cứng hoặc bản điện tử có chữ ký số. Biên bản họp kiểm tra, định kỳ trong trường hợp kiểm tra trực tuyến hoặc kết hợp trực tuyến- trực tiếp có thể được ký số hoặc ký bằng chữ ký trực tiếp...
Tích hợp, giảm thiểu mẫu biểu kiểm tra (từ 4 mẫu còn 1 mẫu), lược bỏ các nội dung trùng lặp; Bổ sung quy định về việc đoàn kiểm tra đánh giá cần nhận được hồ sơ tối thiểu 5 ngày làm việc trước ngày kiểm tra để có thời gian xem xét, đánh giá, chuẩn bị ý kiến… Dự thảo cũng cho phép rút ngắn thời gian thực hiện khi hoàn thành tối thiểu 50% nội dung...
