Toàn ngành thuỷ sản “điêu đứng” vì bão Yagi
Bão số 3 (bão Yagi) đã gây thiệt hại nặng nề cho nuôi trồng thuỷ sản, dẫn đến các doanh nghiệp chế biến thuỷ sản xuất khẩu thiếu nguyên liệu trầm trọng. Hơn nữa, nhiều chuyến hàng bị hoãn, phải lưu trữ trong thời gian dài có thể khiến chất lượng sản phẩm bị giảm sút, làm tăng nguy cơ thua lỗ...
Cục Thuỷ sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), cho biết theo thống kê chưa đầy đủ, có khoảng 19.956ha mặt nước nuôi trồng thủy sản, 4.246 lồng bè bị hư hỏng, cuốn trôi, gây thiệt hại nghiêm trọng cả về cơ sở vật chất và nuôi trồng thuỷ sản.
NUÔI TRỒNG THUỶ SẢN THIỆT HẠI LỚN
Bão Yagi đã tấn công trực tiếp vào các khu vực ven biển Hải Phòng và Quảng Ninh, nơi có nhiều vùng nuôi cá lồng bè lớn nhất khu vực miền Bắc. Gần một tuần trôi qua kể từ thời điểm cơn bão số đổ bộ vào nước ta, nhưng thiệt hại do cơn bão gây ra đang khiến nhiều hộ nuôi và doanh nghiệp gần như mất trắng do ảnh hưởng của bão lũ, nguồn nguyên liệu cũng bị nước lũ cuốn trôi, khó khăn chồng chất khó khăn.
Các lồng bè nuôi cá tại Cát Bà, Đồ Sơn (Hải Phòng) và Vân Đồn (Quảng Ninh) bị sóng lớn đánh sập, hàng trăm tấn cá bị cuốn trôi ra biển. Người nuôi mất trắng toàn bộ sản lượng, chưa kể đến các thiệt hại về lồng bè và cơ sở vật chất. Nhiều vùng nuôi trồng tôm và ngao ven biển bị ngập úng, ao hồ sạt lở khiến người dân phải thu hoạch non hoặc chấp nhận mất trắng. Tại khu vực Vân Đồn, nơi nổi tiếng với các mô hình nuôi hàu và ngao, sóng biển mạnh đã cuốn trôi hàng triệu con giống, gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng.
Bà Nguyễn Thị Hải Bình, Tổng Giám đốc STP Group, cho biết khu vùng nuôi của công ty tại Quảng Ninh bị đứt và trôi đi hết. Các thiết bị máy tính điều khiển công ty gắn tại các lồng nuôi đều bị đánh chìm và không hoạt động được. Mặc dù đến nay, công ty xác định được định vị của các thiết bị này nhưng vẫn chưa đi trục vớt được để kiểm tra xem còn hoạt động được không. Công ty bị mất toàn bộ lưới neo, phù du, sinh vật, nhiều cá lớn cỡ khoảng 40kg/con cũng bị trôi. Ước thiệt hại của công ty khoảng gần 10 tỷ đồng.
Theo ông Trần Đình Luân, Cục trưởng Cục Thuỷ sản, không chỉ phá hủy hạ tầng, bão Yagi còn làm thay đổi đáng kể chất lượng nước tại các vùng nuôi trồng, gây ra những tác động tiêu cực lâu dài. Mưa lớn từ bão làm trôi đất đá và chất thải vào các ao hồ và vịnh biển, khiến nồng độ ô nhiễm trong nước tăng cao. Điều này gây sốc môi trường cho nhiều loài thủy sản nhạy cảm như cá biển và tôm, dẫn đến tỷ lệ chết cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản lượng nuôi trồng. Ở khu vực Đồ Sơn (Hải Phòng), nồng độ muối trong nước biển giảm mạnh do mưa lớn, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của các loài thủy sản như cá giò và cá bớp, vốn rất nhạy cảm với độ mặn.
Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, cho biết nhiều doanh nghiệp ở Quảng Ninh, Hải Phòng bị thiệt hại nặng khi nhà xưởng, nhà máy bị tốc mái; hệ thống điện hỏng kéo theo hàng đông lạnh bị ảnh hưởng.
"Không chỉ thiệt hại lớn về tài sản, các doanh nghiệp còn đang đối mặt với nguy cơ không thể thực hiện các đơn hàng xuất khẩu theo đúng thời hạn do cơ sở nhà xưởng, thiết bị, máy móc, điện, nước bị hư hỏng, đình trệ khiến hoạt động sản xuất bị ngưng lại làm ảnh hưởng đến đơn hàng và nguy cơ bị khách hàng phạt tiền là những tổn thất về cơ hội kinh doanh chưa thể tính được hết”.
Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam.
Công ty TNHH Việt Trường (Hải Phòng) có 3 nhà máy thì 2 nhà máy bị tàn phá nghiêm trọng. Các xưởng sản xuất, kho xưởng bao bì, thức ăn viên bị tốc mái và đổ; bao bì bị ướt. Nguyên liệu công ty nhập khẩu về đang phải tạm lưu container tại cảng, chấp nhận chịu chi phí lưu kho và điện cắm tại cảng. Doanh nghiệp dự kiến phải tạm dừng hoạt động 20 ngày để có thể khôi phục các điều kiện sản xuất.
Một doanh nghiệp thuỷ sản tại Hải Phòng, cho hay theo hợp đồng đã ký kết, cuối tháng 9/2024 doanh nghiệp có đơn hàng xuất khẩu tôm nguyên con sang thị trường Hàn Quốc. Tuy nhiên, 5 bè nuôi tôm và cá của doanh nghiệp này đã bị bão cuốn trôi. Công ty đã gửi thư cho đối tác để giải thích, nói rõ tình hình dịch bão lũ mong đối tác thông cảm.
Bão Yagi cũng gây gián đoạn nghiêm trọng chuỗi cung ứng và logistics. Hệ thống giao thông bị tắc nghẽn do mưa lũ và hư hỏng khiến quá trình vận chuyển nguyên liệu từ các vùng nuôi đến nhà máy chế biến bị trì hoãn. Cảng Hải Phòng, một trong những cảng lớn nhất Việt Nam, cũng bị ảnh hưởng nặng nề.
"Các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản không chỉ phải đối mặt với chi phí tăng do gián đoạn vận chuyển mà còn gặp khó khăn trong việc bảo quản hàng hóa. Nhiều chuyến hàng bị hoãn, phải lưu trữ trong thời gian dài có thể khiến chất lượng sản phẩm bị giảm sút, làm tăng nguy cơ thua lỗ", ông Nguyễn Hoài Nam chia sẻ.
GIẢI PHÁP KHÔI PHỤC SẢN XUẤT SAU BÃO
Trước những thiệt hại của các doanh nghiệp thuỷ sản miền Bắc, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP) kiến nghị các địa phương đề xuất các giải pháp có chính sách hỗ trợ cho các gia đình nông, ngư dân khắc phục khó khăn, khôi phục lại sản xuất, ổn định đời sống thời gian tới.
Theo ghi nhận, những ngày qua các địa phương Quảng Ninh, Hải Phòng cùng các tỉnh thành khác đã nỗ lực đưa ra nhiều giải pháp hỗ trợ người dân, doanh nghiệp khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh sau bão.
"Đề nghị các ngân hàng xem xét miễn, giảm lãi vay cho các khách hàng bị thiệt hại, nghiên cứu việc tiếp tục cho vay mới đối với doanh nghiệp, người nuôi trồng thủy hải sản bị thiệt hại do bão để họ có thể khôi phục sản xuất kinh doanh. Thực hiện xử lý nợ, xử lý rủi ro theo các quy định hiện hành đối với khách hàng thiệt hại nặng, mất khả năng chi trả".
Ông Cao Tường Huy, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh.
Ông Cao Tường Huy, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, cho biết đã làm việc với các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng để thảo luận, thống nhất phương án tháo gỡ khó khăn cho các khách hàng đang vay vốn bị ảnh hưởng của cơn bão Yagi.
Để vượt qua khó khăn sau bão, ông Huy đề nghị các ngân hàng, chi nhánh ngân hàng chia sẻ khó khăn với người dân, doanh nghiệp, có chính sách hỗ trợ phù hợp đối với khách hàng đang gặp khó khăn do ảnh hưởng bão, thực hiện cơ cấu lại thời hạn, giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng vay vốn bị ảnh hưởng, thiệt hại do bão.
Ngân hàng Nhà nước cũng đã có văn bản đề nghị các ngân hàng thương mại phải tập trung hỗ trợ ngay cho doanh nghiệp, người dân và hộ vay vốn khắc phục ngay các khó khăn do bão gây ra. Đồng thời yêu cầu các ngân hàng thương mại tạm thời khoanh nợ, hoãn giãn nợ, giảm lãi ngay những khoản nào đã đến hạn. Cùng với đó, khuyến khích ngân hàng tích cực cho khách hàng vay vốn để phục hồi sản xuất, kinh doanh.
Về giải pháp hỗ trợ khôi phục sản xuất sau bão Yagi, Bộ Tài chính chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả các chính sách giãn hoãn, miễn, giảm thuế, phí, lệ phí cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp bị thiệt hại do bão, mưa lũ theo quy định.
Để khắc phục gián đoạn chuỗi cung ứng sau bão, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) khuyến nghị các doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ với chính quyền và các đối tác logistics để khôi phục hoạt động vận chuyển hàng hóa. Chính quyền cần ưu tiên sửa chữa hạ tầng giao thông, cảng biển và tạo điều kiện thuận lợi cho việc lưu thông hàng hóa.
Các doanh nghiệp xuất khẩu cũng cần linh hoạt trong việc tìm kiếm nguồn cung nguyên liệu thay thế và xây dựng kế hoạch dự phòng để đảm bảo không bị gián đoạn sản xuất. Việc ứng dụng công nghệ thông tin và quản lý chuỗi cung ứng thông minh có thể giúp các doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm thiểu thiệt hại trong các tình huống khẩn cấp như bão lũ.
Sau bão, vấn đề ô nhiễm môi trường nước và dịch bệnh là một trong những nguy cơ lớn nhất đối với các vùng nuôi trồng. Việc giám sát và kiểm soát dịch bệnh cần được triển khai đồng bộ, với sự tham gia của cả nhà nước, các doanh nghiệp và người nuôi. Chính quyền địa phương cần tổ chức các đợt kiểm tra, hướng dẫn người nuôi các biện pháp vệ sinh môi trường, xử lý ao hồ và đảm bảo nước sạch trước khi tái sản xuất. Bên cạnh đó, cần đầu tư vào hệ thống xử lý nước và bảo vệ môi trường nuôi trồng để giảm thiểu nguy cơ dịch bệnh và ô nhiễm trong tương lai.
