Trung Quốc gia hạn chính sách miễn giảm thuế xe năng lượng mới đến 2027

Chính sách giảm thuế mua NEV của Trung Quốc

Với hơn một nửa số ô tô điện trên thế giới và đã vượt mục tiêu năm 2025 về doanh số bán xe năng lượng mới (NEV), Trung Quốc đã trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu trong ngành công nghiệp xe điện (EV). Để tiếp tục thúc đẩy doanh số bán hàng nội địa trong lĩnh vực này, quốc gia tỷ dân này hiện đã công bố gia hạn chính sách miễn thuế đối với NEV. Việc giảm thuế, ban đầu dự kiến sẽ hết hạn vào năm 2023, giờ sẽ được gia hạn đến năm 2027.

Trung Quốc đã thực hiện nhiều chính sách miễn giảm thuế khác nhau để thúc đẩy việc sử dụng NEV, bao gồm EV, xe điện hybrid cắm điện (PHEV) và xe chạy bằng pin nhiên liệu (FCV).

Bắt đầu từ tháng 9 năm 2014, chính phủ Trung Quốc đã miễn 10% thuế mua hàng đối với các NEV đủ điều kiện. Việc miễn trừ này áp dụng cho cả xe NEV sản xuất trong nước và các mẫu xe nhập khẩu. Việc miễn thuế mua hàng, ban đầu dự kiến sẽ hết hạn vào năm 2020, lần đầu tiên được gia hạn đến năm 2022 với mục đích hỗ trợ thị trường bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, sau đó được gia hạn một lần nữa vào tháng 9 năm 2022 để chi trả cho các giao dịch mua NEV vào năm 2023. 

Vào 21 tháng 6 năm 2023, Bộ Tài chính (MOF), Cục Thuế Nhà nước (STA) và Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin (MIIT) Trung Quốc đã cùng phát hành Thông báo về việc Tiếp tục và Tối ưu hóa chính sách miễn và giảm thuế mua xe năng lượng mới.

Theo Thông báo này, chính sách miễn thuế mới sẽ có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1 năm 2024 và duy trì hiệu lực cho đến ngày 31 tháng 12 năm 2027. Việc gia hạn bốn năm sẽ mang lại một môi trường ổn định và dễ đoán hơn cho người tiêu dùng cũng như nhà sản xuất, khuyến khích họ đầu tư và đón nhận quá trình chuyển đổi sang phương tiện di chuyển bằng điện.

Theo chính sách mở rộng, các xe NEV được mua ở Trung Quốc trong khoảng thời gian từ ngày 1 tháng 1 năm 2024 đến ngày 31 tháng 12 năm 2025 sẽ được miễn thuế mua hàng lên tới 4.170 USD mỗi xe. 

Tuy nhiên, bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 năm 2026 cho đến ngày 31 tháng 12 năm 2027, việc miễn thuế sẽ giảm một nửa và số tiền miễn thuế trên mỗi đơn vị sẽ được giới hạn ở mức 2.078 USD, báo hiệu sự hỗ trợ của chính phủ sẽ giảm dần.

Cách tiếp cận theo từng giai đoạn này nhằm mục đích duy trì động lực của thị trường xe điện trong khi dần dần chuyển hướng sang tăng trưởng tự duy trì hơn.

Tác động đến thị trường NEV

Việc gia hạn miễn thuế cho NEV ở Trung Quốc đã tạo ra sự quan tâm và đầu cơ đáng kể giữa các chuyên gia trong ngành và những người tham gia thị trường. Quyết định này có ý nghĩa quan trọng đối với doanh số bán xe điện của đất nước.

Chính phủ Trung Quốc ngày càng coi phương tiện di chuyển bằng điện là một trụ cột quan trọng của nền kinh tế và quá trình chuyển đổi xanh của đất nước, phù hợp với các mục tiêu rộng lớn hơn là giảm lượng khí thải carbon, cải thiện chất lượng không khí và tăng cường an ninh năng lượng.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Trung Quốc giữ danh hiệu là thị trường ô tô điện lớn nhất thế giới, chiếm 60% doanh số bán ô tô điện toàn cầu vào năm 2022. Cũng trong năm đó, Trung Quốc chứng kiến ​​sự gia tăng đáng kể về doanh số bán ô tô điện. Ô tô dùng năng lượng sạch đạt gần 5,67 triệu chiếc, tăng trưởng vượt bậc 90% so với năm trước.

Chính phủ Trung Quốc đã tích cực cung cấp các ưu đãi đáng kể cho người mua và cung cấp trợ cấp cho các nhà sản xuất ô tô trong hơn một thập kỷ, nhằm thúc đẩy lĩnh vực ô tô sạch. Những nỗ lực này đã thu hút một số lượng đáng kể các công ty vào thị trường ô tô Trung Quốc. Ở một giai đoạn, người tiêu dùng có thể nhận được ưu đãi lên tới 8.317 USD khi mua xe điện cho đến tháng 1 năm 2023.

Tuy nhiên, suy thoái kinh tế nói chung ở Trung Quốc đã ảnh hưởng đến lĩnh vực này, tốc độ tăng trưởng cũng chậm lại. Trong khi chính sách miễn thuế mua xe cho NEV được gia hạn, không có dấu hiệu nào cho thấy sẽ gia hạn trợ cấp tiền mặt cho EV.

Thực tế triển vọng cho năm tài chính của thị trường xe điện đang bị hạn chế, thể hiện qua việc giá lithium giảm nhẹ.

Nhìn chung, giả sử ngừng trợ cấp mới của chính phủ Trung Quốc sẽ diễn ra, tỷ lệ ô tô EV dự kiến sẽ tăng nhẹ từ 26% tổng số ô tô chở khách vào năm 2022 lên 2 7,5% vào năm 2023.

Tuy nhiên, dữ liệu gần đây từ Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đưa ra một cái nhìn lạc quan hơn, cho thấy doanh số bán xe du lịch ở Trung Quốc đạt mức cao nhất trong 5 tháng, với tổng cộng 2,05 triệu chiếc vào tháng 5 năm 2023. Mặc dù doanh số bán xe điện thấp hơn một chút so với mức đỉnh ghi nhận vào tháng 12/2022, chúng vẫn lên tới 717.000 chiếc.

Với hệ thống tín dụng và chính sách miễn thuế, người dân có thể hưởng lợi trực tiếp từ việc giảm chi phí liên quan đến việc mua NEV. Lợi thế trực tiếp này dự kiến sẽ kích thích sự quan tâm của người tiêu dùng và tạo ra sự hỗ trợ mạnh mẽ cho thị trường xe điện 

Thúc đẩy nhu cầu pin và nguyên vật liệu

Tác động của việc miễn thuế của Trung Quốc không chỉ giới hạn ở thị trường xe điện, nó cũng có khả năng thúc đẩy nhu cầu về nguyên liệu thô của pin. Khi việc sử dụng xe điện tăng lên, nhu cầu về pin và các thành phần chính của chúng, chẳng hạn như các tài sản lithium, niken và coban, cũng sẽ tăng theo. Sự gia tăng nhu cầu về nguyên liệu thô cho pin thượng nguồn này sẽ có tác động theo tầng đối với các ngành liên quan, bao gồm khai thác, tinh chế và sản xuất. 

Trong 5 năm liên tiếp, Trung Quốc giữ vững vị trí là nước tiêu thụ pin lithium-ion (li-ion) lớn nhất. Ngoài ra, thị trường pin Trung Quốc được dự đoán sẽ đạt tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) đáng chú ý là 7,5% từ năm 2022 đến năm 2027.

Sự thống trị của quốc gia này trong lĩnh vực sản xuất pin là không thể phủ nhận, với nhà sản xuất pin hàng đầu của họ, Contemporary Amperex Technology Co. (CATL), nắm giữ khoảng 37% thị trường pin li-ion toàn cầu vào năm 2022. 6 trong số 10 quốc gia hàng đầu các công ty pin trên thế giới là của Trung Quốc vào năm 2022, nêu bật vị thế và năng lực mạnh mẽ của Trung Quốc trong sản xuất trong nước. 

Trong năm tháng đầu năm 2023, giá nguyên liệu thô của pin gốc, bao gồm lithium, niken và coban, đã có xu hướng giảm. Điều này có thể là do nhu cầu hạn chế chủ yếu do doanh số bán hàng chậm chạp trên thị trường xe điện.

Tuy nhiên, vào tháng 5 năm 2023, giá pin lithium-ion lần đầu tiên tăng do giá lithium cacbonat của Trung Quốc tăng 50% - hệ quả trực tiếp của sự phục hồi thị trường xe điện của quốc gia này.

Điều này biểu thị mối liên hệ tự nhiên giữa hai lĩnh vực và có khả năng tác động tích cực của việc giảm thuế kéo dài đối với thị trường pin và nguyên liệu thô.

Trọng tâm chiến lược của Trung Quốc vào ngành công nghiệp xe điện

Cam kết của Trung Quốc đối với phương tiện di chuyển bằng điện được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố. Đầu tiên và quan trọng nhất, chính phủ đặt mục tiêu giảm lượng khí thải carbon của quốc gia và giảm thiểu tác động môi trường của giao thông vận tải. Bằng cách thúc đẩy việc áp dụng NEV, Trung Quốc có thể đạt được những bước tiến đáng kể để đạt được các mục tiêu khí hậu đầy tham vọng của mình.

Ngành công nghiệp xe điện là cơ hội để Trung Quốc tăng cường an ninh năng lượng. Là nước tiêu thụ chính nhiên liệu hóa thạch, Trung Quốc rất muốn giảm sự phụ thuộc vào dầu nhập khẩu và chuyển sang các nguồn năng lượng tái tạo được sản xuất trong nước. Bằng cách sử dụng các loại xe điện chạy bằng năng lượng sạch, Trung Quốc có thể đa dạng hóa cơ cấu năng lượng và giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ nước ngoài. 

Sự phát triển của ngành EV phù hợp với các mục tiêu kinh tế rộng lớn hơn của Trung Quốc. Chính phủ nhận thấy rằng thị trường xe điện phát triển mạnh có thể kích thích đổi mới công nghệ, tạo cơ hội việc làm mới và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Bằng cách nuôi dưỡng lĩnh vực xe điện trong nước, Trung Quốc đặt mục tiêu trở thành quốc gia dẫn đầu toàn cầu về di chuyển bằng điện và đảm bảo lợi thế cạnh tranh trong ngành vận tải sạch mới nổi. 

Để đạt được những mục tiêu này, chính phủ Trung Quốc đã thể hiện sự hỗ trợ mạnh mẽ cho ngành công nghiệp ô tô điện, ngoài việc giảm thuế và trợ cấp, nhấn mạnh các khoản đầu tư đáng kể vào nghiên cứu và phát triển. 

Việc triển khai hệ thống tín dụng NEV vào năm 2019 là một sáng kiến đáng chú ý trong bối cảnh hỗ trợ này. Hệ thống này yêu cầu các nhà sản xuất ô tô phải có tín dụng bằng cách sản xuất và bán NEV, bao gồm cả ô tô điện.

Việc không tuân thủ hạn ngạch tín dụng NEV hàng năm sẽ dẫn đến các hình phạt đối với các nhà sản xuất ô tô. Do đó, hệ thống tín dụng này đã khuyến khích các nhà sản xuất ô tô đầu tư vào sản xuất xe điện đồng thời buộc họ phải giảm lượng khí thải từ các phương tiện chạy bằng xăng truyền thống của họ.

Một ưu tiên quan trọng khác của chính phủ Trung Quốc là thiết lập cơ sở hạ tầng sạc toàn diện trên toàn quốc. Năm 2015, một thông báo quan trọng đã được đưa ra là xây dựng 12.000 trạm sạc và 8 triệu điểm sạc vào năm 2020. Vượt qua các mục tiêu này, Trung Quốc thực tế hiện có tới hơn 800.000 trạm sạc công cộng dành cho công chúng.