Vì sao lượng khí thải tăng trên toàn cầu và ở Mỹ, nhưng giảm ở… Trung Quốc?
Theo các nhà khoa học theo dõi lượng khí thải.Việc đốt than, dầu và khí đốt tự nhiên của thế giới trong năm nay đang khiến lượng carbon dioxide giữ nhiệt trong không khí cao hơn 1% so với năm ngoái, một tin xấu cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu nhưng lại có một bước ngoặt kỳ lạ.
Trong cả hai trường hợp, đó là phản ứng đối với đại dịch và có lẽ là một chút của cuộc khủng hoảng năng lượng do khủng hoàng Nga - Ukraine, tác giả chính của nghiên cứu Pierre Friedlingstein thuộc Đại học Exeter nói với Associated Press.
Ông cho biết hai yếu tố đó khiến dữ liệu năm nay hỗn loạn và khó xác định xu hướng. Pierre Friedlingstein nói, việc Trung Quốc có những động thái mạnh tay trong việc giãn cách vào năm 2022 để cố gắng kiểm soát COVID-19 được gia hạn là một yếu tố chính dẫn đến sự sụt giảm lượng khí thải của quốc gia này.
Friedlingstein nói rằng phần lớn sự tăng vọt khí thải là trong giao thông vận tải - ô tô và đường hàng không - với giới hạn đi lại của người Mỹ trong thời gian đại dịch đang giảm dần.
Mặc dù ô nhiễm carbon toàn cầu vẫn đang gia tăng, nhưng nó không tăng với tốc độ nhanh như 10 hoặc 15 năm trước. Nhìn chung, các nhà khoa học cho biết đây là một tin xấu vì nó đang đẩy Trái đất đến gần hơn trong việc vượt qua ngưỡng giới hạn nóng lên 1,5 độ C (2,7 độ F) được áp dụng trên toàn cầu kể từ thời tiền công nghiệp.
Nhà khoa học khí hậu Michael Oppenheimer của Đại học Princeton, người không thuộc nhóm nghiên cứu, cho biết: “Điều đó có nghĩa là chúng ta nên sẵn sàng để vượt qua mục tiêu và bước vào một thế giới mà con người chưa từng trải qua”.
Nhóm của Friedlingstein - cùng với các báo cáo khoa học khác - cho rằng Trái đất chỉ có thể đưa 380 tỷ tấn carbon dioxide vào không khí trước khi Trái đất đạt đến mốc 1,5 độ. Đó là lượng khí thải trị giá khoảng 9 đến 10 năm, có nghĩa là toàn cầu có thể sẽ đạt mức đó vào khoảng năm 2031 hoặc 2032.
Nhà khoa học khí hậu Kim Cobb của Đại học Brown, người không thuộc nhóm nghiên cứu, cho biết thêm: “Đây là một tin xấu. Thật khó để nhận thấy bất kỳ dấu hiệu tích cực nào trong việc gia tăng lượng khí thải, khi chúng ta phải cắt giảm một nửa lượng khí thải vào năm 2030 để giữ cho sự nóng lên toàn cầu ở mức tối thiểu tuyệt đối”.
Vào năm 2022, thế giới đang trên đà đưa 36,6 tỷ tấn carbon dioxide vào không khí từ việc sử dụng năng lượng và xi măng. Đó là trọng lượng tương đương của Đại kim tự tháp Giza trong khí carbon dioxide phun ra sau mỗi 75 phút.
Ngoài Mỹ chứng kiến lượng khí thải tăng lên, Ấn Độ đã tăng 6% vào năm 2022, trong khi châu Âu giảm 0,8%. Phần còn lại của thế giới có mức tăng ô nhiễm carbon trung bình 1,7%.
Báo cáo cho biết ô nhiễm do than đá tăng 1% so với năm ngoái, đối với dầu mỏ tăng 2% và khí đốt tự nhiên giảm 0,2%. Friedlingstein cho biết khoảng 40% lượng carbon dioxide đến từ việc đốt than, 33% từ dầu và 22% từ khí tự nhiên.
Nhóm nghiên cứu tính toán mức độ phát thải thông qua đầu mùa thu bằng cách sử dụng dữ liệu được cung cấp bởi các quốc gia phát thải carbon hàng đầu, bao gồm Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ và Châu Âu, sau đó đưa ra dự báo cho phần còn lại của năm.
Mặc dù có những hạn chế đối với các dự báo, Oppenheimer cho biết: “Đây là nhóm A về phát thải CO2 và chu trình carbon. Họ biết những gì họ đang làm”.
Cũng theo Friedlingstein, lượng khí thải carbon từ nhiên liệu hóa thạch giảm 5,3% vào năm 2020 nhưng tăng trở lại 5,6% vào năm ngoái, do Trung Quốc thúc đẩy, và hiện đã xóa bỏ hoàn toàn sự sụt giảm của đại dịch và đang có xu hướng tăng chậm lại.
Nhóm nghiên cứu cũng xem xét lượng khí thải tổng thể, bao gồm cả ảnh hưởng của việc sử dụng đất. Ông nói: “Khi việc sử dụng đất được đưa vào thực tế, lượng khí thải bằng phẳng, không tăng nhẹ”.
