Xu thế dòng tiền: Căng thẳng thanh khoản đang khiến thị trường chứng khoán bị “vạ lây”?

Thị trường chứng khoán đang chứng kiến nghịch lý khi dư nợ margin ghi nhận ở các công ty chứng khoán rất cao, trong khi giao dịch thực tế hàng ngày lại rất thấp. Các chuyên gia cũng đồng thuận cho rằng các tài sản dễ thanh khoản như cổ phiếu đang bị bán ra hoặc sử dụng làm tài sản đảm bảo nhằm lấy tiền mặt cho nhu cầu ngoài giao dịch.

Tuy nhiên, điểm tích cực được nhìn nhận là áp lực bán cổ phiếu để tạo thanh khoản tiền mặt cũng đã diễn ra một thời gian, và là nguyên nhân khiến thị trường lao dốc liên tục. Do đó có thể giai đoạn hiện tại nhu cầu này đã giảm đi. Nếu thị trường từ từ cân bằng lại được và không giảm thêm, đó sẽ là tín hiệu tốt cho thấy áp lực thanh khoản đã qua giai đoạn cao nhất trong ngắn hạn.

Tuần qua thị trường một lần nữa phản ứng tích cực với ngưỡng 1.000 điểm, chỉ số VN-Index sau khi giảm xuống mức thấp nhất 962,45 điểm đã phục hồi lên mức 1.027,36 điểm. Các chuyên gia cũng nghiêng về cơ hội tạo 2 đáy trong ngắn hạn. Tuy vậy thị trường mới được đánh giá là bớt tiêu cực hơn, vì dòng tiền vào vẫn rất yếu, kết hợp với nhiều số liệu lợi nhuận kém khả quan.

Bối cảnh hiện tại vẫn tập trung vào hai đợt tăng lãi suất kế tiếp của FED trong năm 2022. Việc Ngân hàng nhà nước tăng sớm lãi suất điều hành có thể là một bước đi trước, nhưng tín hiệu quan trọng vẫn là diễn biến tỷ giá.

Nguyễn Hoàng – VnEconomy

VN-Index đã thể hiện phản ứng khá tích cực trong lần thứ hai rơi xuống dưới mốc 1.000 điểm. Về mặt kỹ thuật chỉ số là khá tốt với kết quả tăng lên quanh ngưỡng 1.030 điểm, nhưng về thanh khoản lại kém. Rõ ràng là thị trường vẫn không thu hút được dòng tiền vào ngay cả khi các tín hiệu kiểm định đáy xuất hiện. Anh chị có kỳ vọng thị trường tạo hai đáy thành công và phục hồi?

Ông Trần Đức Anh - Giám đốc chiến lược thị trường Chứng khoán KBSV

Xu hướng của thị trường chứng khoán toàn cầu đang khá tích cực sau khi tạo đáy từ đầu tháng 10 trước kỳ vọng FED sẽ phát đi tín hiệu mềm mỏng hơn trong kỳ họp tháng 11 tới đây. Diễn biến tiêu cực của thị trường Việt Nam trong thời gian này phần nhiều đến từ thông tin xử lý sai phạm của các doanh nghiệp, tập đoàn lớn liên quan đến thị trường trái phiếu. Nếu yếu tố này không xuất hiện thêm diễn biến mới và chứng khoán toàn cầu tiếp tục phản ứng tích cực với kỳ họp chính sách của FED vào ngày 2/11, tôi cho rằng thị trường Việt Nam đã tạo đáy thành công và phục hồi.

Ông Nguyễn Việt Quang - Giám đốc Trung tâm kinh doanh 3 Yuanta Hà Nội

Theo tôi thị trường trên phương diện kỹ thuật xác suất tạo 2 đáy là khá cao khi xuất hiện phân kỳ giữ RSI và Giá, cũng như nhiều chỉ báo kỹ thuật khác đều xác nhận thị trường tạo 2 đáy. Về vấn đề dòng tiền yếu thì thường vùng đáy nhà đầu tư vẫn khá thận trọng nên thanh khoản lúc mới đáy sẽ không ở mức cao. Để chắc chắn đáy và có sóng hồi tốt thì cần thêm những phiên tăng tốt và dòng tiền vào mạnh hơn.

Ông Lê Minh Nguyên – Giám đốc Khách hàng cá nhân Chứng khoán Rồng Việt

Tôi nghĩ rằng thị trường đi ngang và không giảm mạnh trong thời gian sắp tới đã là một thành công. Tuy chỉ số đã phục hồi lại ngưỡng trên 1.000 điểm nhưng thanh khoản nhìn chung ở mức rất thấp, cho thấy sau một đợt sụt giảm mạnh về chỉ số các nhà đầu tư chờ đợi một sóng hồi và không sẵn sàng bán bằng mọi giá ở vùng điểm này. Với diễn biến giảm điểm nhanh ở gần cuối phiên cuối tuần vừa qua khi có thông tin kết quả kinh doanh không khả quan của các công ty ngành thép, giao dịch thị trường tuần này sẽ đối mặt áp lực bán tăng lên và khả năng sẽ test lại mốc điểm 1.000.

Ông Nguyễn Văn Sơn - Chuyên gia phân tích Công ty CP Chứng khoán Phú Hưng

Thị trường đã có phản ứng khá tích cực trong tuần qua. Trong đó, nhiều cổ phiếu có những dấu hiệu “trơ” trước đà giảm của thị trường, với áp lực bán hạ nhiệt đáng kể. Tôi nhận thấy thị trường đang rơi vào trạng thái bên bán đã đuối sức nhưng bên mua thì chưa sẵn sàng, hay nói đúng hơn là thị trường đang hướng tới trạng thái cân bằng tạm thời.

Dưới góc nhìn của phân tích kỹ thuật, thị trường trong ngắn hạn đang trở nên bớt tiêu cực hơn, khi VN-Index có tín hiệu trụ lại khá vững trên ngưỡng 1.000 điểm. Theo tôi, thanh khoản thấp ở hiện tại không còn quá bi quan như trước, điều này đang thể hiện trạng thái cân bằng dần hình thành, và tạo điều kiện cho các đợt phục hồi kỹ thuật hoặc ngắn hạn xuất hiện.

Ông Lê Đức Khánh - Giám đốc phân tích Chứng khoán VPS

Tuần qua, thị trường dường như đã tạo 2 đáy xác nhận tại khu vực 960 – 980 điểm để tạm thời phát đi tín hiệu hồi phục, dự báo có thể từ vùng 1.040 – 1.050 cho đến khu vực 1.100 – 1.150 điểm.

Trong bối cảnh vĩ mô, diễn biến thị trường cũng như thanh khoản như hiện nay khả năng VN-Index có thể tạo thành 1 khu vực hồi phục và tích luỹ với kịch bản đáy 3 sẽ nằm cao hơn khu vực đáy 2 quanh mốc 1.100 +/- điểm. Như vậy, việc xác nhận đáy 2 đáy và việc phục hồi có thể được tính đến trong giai đoạn tới.

Nguyễn Hoàng – VnEconomy

Những con số thống kê cho thấy lượng margin quý 3 khá lớn, trong khi thanh khoản thị trường lại cực thấp. Có khi nào lượng cho vay đó không thật sự nằm trong thị trường, tức là không phục vụ giao dịch đầu tư cổ phiếu, mà là các khoản cầm cố để rút tiền mặt?

Ông Nguyễn Việt Quang - Giám đốc Trung tâm kinh doanh 3 Yuanta Hà Nội

Hiện dòng tiền trong nền kinh tế không được dồi dào và nhiều doanh nghiệp cần nguồn vốn ngắn hạn để giải quyết các vấn đề cấp bách mà giải pháp cầm cố cổ phiếu để rút tiền là một giải pháp có thể thực hiện trong giai đoạn này. Lượng margin quý 3 khá lớn nên khả năng gia tăng từ cầm cố cổ phiếu để rút tiền mặt là khá cao.

Ông Nguyễn Văn Sơn - Chuyên gia phân tích Công ty CP Chứng khoán Phú Hưng

Trong bối cảnh dòng tiền chung thu hẹp, giá cổ phiếu đều giảm theo thị trường sẽ khiến giá trị tài sản ròng (NAV) của nhà đầu tư sẽ giảm, cùng với tỷ lệ cho vay Margin trên từng cổ phiếu không có thay đổi nhiều, thì logic bình thường là lượng tiền nhà đầu tư vay đầu tư cổ phiếu phải giảm theo tỷ lệ giảm của NAV.

Trong khi đó, con số thống kê cho thấy lượng margin quý 3 lại tăng so với quý 2, với con số tại 40 công ty chứng khoán đầu ngành thì lượng margin ở quý 3 đã tăng 30 nghìn tỷ so với con số gần 140 nghìn tỷ của quý 2. Điều này đang đi ngược lại với logic ở bối cảnh hiện tại, và cho thấy dòng tiền cho vay thông qua margin này rõ ràng đã được rút ra ngoài với tài sản cầm cố là một lượng cổ phiếu của nhóm nhà đầu tư vay phục vụ cho mục đích khác chứ không phải từ lớp nhà đầu tư vay với mục đích giao dịch cổ phiếu bởi NAV của họ đã suy giảm.

Tôi cho rằng, nghịch lý thị trường giảm, thanh khoản sa sút nhưng lượng cho vay margin tăng, thì lượng margin tăng lên này có thể đã được luân chuyển ra khỏi thị trường cổ phiếu nhằm giải toả áp lực thanh khoản cho các thị trường khác.

Ông Lê Minh Nguyên – Giám đốc Khách hàng cá nhân Chứng khoán Rồng Việt

Với bối cảnh thị trường sụt giảm và thanh khoản xuống mức thấp vừa qua cho thấy dòng tiền vào thị trường đang khá e dè và thận trọng. Tuy nhiên, thống kê cho thấy dư nợ margin quý 3 tăng nhẹ so với quý trước dù thị trường trải qua giai đoạn sụt giảm mạnh và làn sóng “margin call” lan rộng khắp nơi. Có thể thấy các nhà đầu tư trên sàn ít mạo hiểm tăng mạnh dư nợ margin khi thị trường còn nhiều diễn biến khó đoán phía trước.

Nhiều khả năng sự gia tăng dư nợ trong quý 3 này đến từ hoạt động đi vay của doanh nghiệp, cổ đông lớn do thiếu nguồn vốn từ việc room tín dụng hạn chế và siết chặt trái phiếu.

Ông Lê Đức Khánh - Giám đốc phân tích Chứng khoán VPS

Số liệu thống kê cho thấy số lượng này đã có giảm sút. Có lẽ hiện tượng này không phải mang tính đại diện bởi nhiều nhà đầu tư cũng lo ngại về diễn biến thị trường mà hạn chế sử dụng đòn bẩy. Còn việc rút tiền để chuyển sang kênh khác thì theo tôi cũng cần phải có số liệu thống kê chi tiết hơn.

Nguyễn Hoàng – VnEconomy

Động thái tăng lãi suất khá sớm của Ngân hàng nhà nước – trước kỳ họp tháng 11 của FED – khiến thị trường bất ngờ. Anh chị có cho rằng đây là hành động đi trước sức ép của FED, hay trong tháng 11 và 12 lãi suất tiếp tục tăng khi FED lại tăng lãi suất thêm?

Ông Trần Đức Anh - Giám đốc chiến lược thị trường Chứng khoán KBSV

Động thái tăng lãi suất của Ngân hàng nhà nước là phù hợp với điều kiện kinh tế vĩ mô trong nước trong bối cảnh áp lực lạm phát và đặc biệt là tỷ giá gia tăng. Việc Ngân hàng nhà nước trong 2 tháng cuối năm có đợt tăng lãi suất nữa hay không, tôi cho rằng sẽ còn tuỳ thuộc vào tình hình thực tế của 2 biến số này.

Dù vậy, thị trường đang có kỳ vọng FED sẽ phát đi tín hiệu mềm mỏng hơn trong kỳ họp tháng 11 và chỉ số DXY thực tế cũng đã giảm khá mạnh trong hơn 1 tuần trở lại đây. Cũng không thể không kể đến các yếu tố hỗ trợ khác như Ngân hàng trung ương Châu Âu ECB mạnh tay thắt chặt chính sách tiền tệ, Ngân hàng trung ương Nhật BOJ đã can thiệp để hỗ trợ đồng Yên Nhật, và kỳ vọng chính sách zero Covid ở Trung Quốc sẽ sớm được gỡ bỏ. Nếu xu hướng điều chỉnh của DXY tiếp diễn, áp lực tỷ giá hạ nhiệt, có thể kỳ vọng Ngân hàng nhà nước sẽ không cần nâng lãi suất trong thời gian tới.

Ông Lê Đức Khánh - Giám đốc phân tích Chứng khoán VPS

Dường như trong 2 kỳ họp tới của FED trong tháng 11, tháng 12 việc tăng lãi suất là chắc chắn, nhưng tăng ở mức độ nào mới là câu chuyện cần bàn. Thông điệp bớt cứng rắn của FED trong thời gian gần đây đang đưa ra các manh mối sẽ chỉ tăng đâu đó tối đa 50 – 75 điểm cơ bản trong cả 2 kỳ họp, khi mà số liệu vĩ mô đang có tín hiệu lạc quan hơn dự báo có thể khiến các đợt tăng lãi suất sẽ thấp hơn. Ngân hàng nhà nước cũng đã nhìn thấy câu chuyện và đưa ra động thái chủ động tăng lãi suất và nới biên độ biến động tỷ giá để tránh những cú shock bất ngờ từ các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới, đặc biệt là từ FED.

Ông Nguyễn Việt Quang - Giám đốc Trung tâm kinh doanh 3 Yuanta Hà Nội

Theo tôi hành động tăng lãi suất của Ngân hang nhà nước không phải là sớm và là hành động hợp lý để giữ giá trị đồng tiền cũng như kiểm soát tình hình lạm phát. Nếu trong tháng 11 và 12 FED tiếp tục tăng lãi suất mạnh thì có thể Ngân hàng nhà nước sẽ tiếp tục có hành động tăng lãi suất.

Ông Nguyễn Văn Sơn - Chuyên gia phân tích Công ty CP Chứng khoán Phú Hưng

Theo tôi động thái tăng lãi suất của Ngân hàng nhà nước (SBV) vừa qua đến từ nhiều lý do. Đầu tiên là thể hiện sự sát sao và chủ động của SBV trước các biến động của vĩ mô thế giới trong đó có sức ép từ FED. Thứ hai là SBV muốn phát đi thông điệp và thể hiện rõ quyết tâm giữ ổn định chính sách tiền tệ, cũng như sự linh hoạt trong cách điều hành tỷ giá và lãi suất.

Ngoài ra, chúng ta nhìn lại, bối cảnh FED tăng lãi suất, đồng USD lên giá mạnh so với tất cả các đồng tiền khác không riêng gì VND. Vì vậy, SBV đã phải sử dụng các công cụ có trong tay để ứng phó, từ khống chế chặt Room tín dụng tới bán ngoại tệ can thiệp, và hiện tại là phải dùng tới biện pháp tăng lãi suất điều hành, để thấy được nỗ lực rất lớn của SBV nhằm giữ cho VND mất giá ở mức vừa phải.

Bên cạnh đó, lý do quan trọng mà SBV buộc phải nâng lãi suất sớm trước cuộc họp của FED trong tháng 11 và 12 tới, là để kiểm soát tỷ giá trong bối cảnh thị trường ngoại hối biến động mạnh, chủ yếu do tác động tâm lý kỳ vọng.

Hiện nay, với công cụ trong tay của SBV đã hạn hẹp, việc linh hoạt giữa tỷ giá và lãi suất mang tính chất đánh đổi. Trước sức ép từ các đợt tăng lãi suất của FED có thể xảy ra vào tháng 11 và 12 tới, thì nhiều khả năng SBV vẫn chưa thể dừng lại việc thay đổi lãi suất điều hành.

Ông Lê Minh Nguyên – Giám đốc Khách hàng cá nhân Chứng khoán Rồng Việt

Kể từ đầu năm 2022 đến nay, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) và nhiều ngân hàng trung ương đẩy nhanh tiến độ thắt chặt chính sách tiền tệ, đồng thời tăng nhanh lãi suất điều hành. Dù vậy lạm phát vẫn tăng mạnh bất chấp mọi nỗ lực nâng lãi suất quyết liệt của FED. Đến nay, Ngân hàng Trung ương lớn nhất thế giới đã nâng lãi suất tổng cộng 3 điểm phần trăm kể từ tháng 3. Dữ liệu lạm phát tháng 9 tăng cao càng củng cố thêm khả năng FED nâng lãi suất vào tháng 11. Việc tăng lãi suất kéo đồng USD mạnh lên và làm đồng tiền các nước khác suy yếu. Chính vì thế không chỉ Ngân hàng nhà nước Việt Nam mà hầu hết ngân hàng trung ương các nước trên thế giới cũng đã tăng lãi suất để rút ngắn khoảng cách với đồng USD.

Nguyễn Hoàng – VnEconomy

Các phiên tăng thị trường chỉ có thanh khoản thấp, trong khi các phiên giảm thanh khoản lại cao. Đang có lo ngại dòng tiền bị rút ra khỏi thị trường thông qua việc bán tài sản dễ thanh khoản là cổ phiếu để lấy tiền mặt đảm bảo thanh khoản cho các nhu cầu khác, trong đó có đáo hạn trái phiếu. Anh chị đánh giá thế nào về rủi ro này?

Ông Nguyễn Văn Sơn - Chuyên gia phân tích Công ty CP Chứng khoán Phú Hưng

Tôi cũng đồng quan điểm. Dòng tiền chung trên thị trường chứng khoán đang bị thu hẹp là bởi sự luân chuyển sang các kênh đầu tư khác, đặc biệt là nhằm xoa dịu căng thẳng thanh khoản cho thị trường trái phiếu.

Theo thống kê, lượng trái phiếu đáo hạn sẽ tập trung lớn vào hai tháng cuối năm, và bối cảnh thanh khoản trên thị trường này đang rất căng thẳng, thì khả năng dòng tiền rút ra khỏi thị trường cổ phiếu thông qua hoạt động cầm cố cổ phiếu để vay margin hay bán cổ phiếu ra vẫn là rủi ro lớn với thị trường chứng khoán.

Ông Trần Đức Anh - Giám đốc chiến lược thị trường Chứng khoán KBSV

Đây là rủi ro hiện hữu và thực tế đã phản ánh vào diễn biến điều chỉnh sâu của thị trường thời gian qua. Tôi cho rằng đây là một trong những yếu tố thuộc nhóm rủi ro liên quan đến thị trường trái phiếu bất động sản, vốn có tầm ảnh hưởng mạnh nhất đến xu hướng thị trường từ đầu năm đến nay và cần được theo dõi chặt chẽ.

Ông Nguyễn Việt Quang - Giám đốc Trung tâm kinh doanh 3 Yuanta Hà Nội

Theo tôi thấy với các nhà đầu tư lớn và tổ chức họ có rất nhiều kênh đầu tư và khi họ cần tiền thì họ sẽ bán tài sản dễ bán nhất để giải quyết nhu cầu cấp bách và cổ phiếu là một kênh mà bán khá dễ dàng. Việc rút tiền này tôi nghĩ đã xảy ra trong nhiều tháng qua rồi và giai đoạn hiện tại tôi nghĩ nhu cầu này đang ở mức thấp. Thị trường tuần này tôi thấy phiên tăng thanh khoản tiền vào đang cải thiện khá tốt, 4 phiên gần đây phiên xanh dòng tiền đều áp đảo phiên đỏ.

Ông Lê Minh Nguyên – Giám đốc Khách hàng cá nhân Chứng khoán Rồng Việt

Việc gia tăng dư nợ ký quỹ tại các công ty chứng khoán so với quý trước nhưng giao dịch trên thị trường không tăng lên cho thấy dòng tiền đang bị rút ra ngoài thị trường khá nhiều. Việc rút tiền nhanh ra thị trường đã tạo ra một đợt sụt giảm mạnh kéo theo làn sóng “margin call” vừa qua. Việc lãi suất tiếp tục tăng dự báo dòng tiền sẽ tiếp tục bị rút ra khỏi thị trường trong thời gian sắp tới. Việc thanh khoản đang thấp và việc công bố thông tin kết quả kinh doanh quý 3 của các doanh nghiệp tới đây sẽ gây thêm nhiều áp lực cho thị trường.

Ông Lê Đức Khánh - Giám đốc phân tích Chứng khoán VPS

Chúng ta nên nhìn ở góc độ quản lý tài sản, quan điểm đầu tư của các nhà đầu tư chuyện nghiệp hay đặc biệt là các nhà đầu tư cá nhân thì việc đưa ra chiến lược đầu tư nào cho từng hoàn cảnh, phù hợp với bối cảnh hơn là việc lo lắng thị trường phản ứng quá mức ở một số thông tin tiêu cực trong thời gian vừa qua.

Rủi ro nên nhìn nhận ở từng cổ phiếu riêng lẻ với vị thế và số lượng cổ phiếu đang nắm giữ. Chất lượng của một số doanh nghiệp đầu ngành, tài sản đi kèm với triển vọng kết quả kinh doanh vẫn khá lạc quan - chiến lược mua tích sản các cổ phiếu đang giảm giá sâu, quản lý thận trọng ở số lượng mã mua mới vẫn sẽ được ưu tiên. Như một câu nói mà tôi khá tâm đắc đặc biệt là trong giai đoạn này đó là – Chúng ta không nhìn thị trường chung, không ngại rủi ro và nhìn thấy rủi ro chúng ta cũng nhìn thấy cơ hội, những giải thưởng cho sự kiên định, sự bền bỉ.