Thị trường xe máy Việt từng được dự đoán là đã đến giai đoạn bão hòa, song vẫn thực tế thị trường vẫn đạt sự tăng trưởng đều đặn, mặc dù có những thời điểm giảm sút do các nguyên nhân khách quan. Điều đó cho thấy nhu cầu mua xe máy của người tiêu dùng vẫn rất cao. Xe máy vẫn được xem là phương tiện giao thông chính của người Việt.

Mới đây, Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cho biết doanh số bán hàng trong quý 1/2022 đạt 753,571 xe, tăng 7.43% so với cùng kỳ năm 2021. Đây là doanh số của 5 thành viên VAMM, bao gồm Honda Việt Nam, Piaggio Việt Nam, Suzuki Việt Nam, SYM Việt Nam và Công ty Yamaha Motor Việt Nam. Đây cũng là 5 hãng xe máy đóng góp đến 99% thị trường xe máy Việt.

Điều đáng nói là thị trường xe máy đang xảy ra hiện tượng khách hàng phải mua xe với mức giá “chênh rất cao” so với mức giá niêm yết của nhà sản xuất. Thực ra, hiện tượng này đã diễn ra từ rất lâu tại Việt Nam, và được chấp nhận như một điều hiển nhiên. Tuy nhiên, gần đây, hiện tượng này đã gây nhiều bức xúc và được phản ánh nhiều trên các diễn đàn, mạng xã hội. Nhiều người tính toán với việc bán chênh giá, người dân Việt đang phải trả mức giá cao hơn khá nhiều so với giá trị thực của chiếc xe máy. Thông thường, giá bán xe máy của đại lý cao hơn khoảng 500.000-1,5 triệu đồng so với giá đề xuất của hãng xe. Hiện tại mức giá chênh lệch có thể lên tới 5-7 triệu đồng, thậm chí 10 triệu đồng và cao hơn, đối với những dòng xe "hot". Đặc biệt, có những thời điểm, xe máy Honda SH đã bị bán chênh với số tiền đủ để mua thêm một chiếc xe tay ga nữa! Và điều gây bức xúc nữa là số tiền chênh lệch này không được ghi trong hóa đơn bán hàng.

Nhu cầu mua xe máy của người dân sau thời gian dịch bệnh tăng cao là một trong những nguyên nhân khiến thị trường sôi động. Trong khi đó Honda Việt Nam cho biết lượng sản xuất hạn chế cùng sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng, vận chuyển hàng hóa đã khiến sản lượng một số xe máy do Honda Việt Nam sản xuất bị ảnh hưởng. Những vấn đề trên đã gây ra hiện tượng “khan hàng” trên thị trường và đại lý “tha hồ làm giá”.

Honda Việt Nam cũng từng giải thích rằng quan hệ kinh doanh giữa đại lý và hãng là quan hệ đối tác độc lập, do đó Honda Việt Nam không có quyền can thiệp vào các chiến lược bán hàng của đại lý, kể cả giá bán sản phẩm. Hãng chỉ có thể công bố mức giá đề xuất để người tiêu dùng tham khảo, đồng thời điều chỉnh lượng hàng hóa phù hợp với mức độ cung-cầu.

Lời giải nào cho thị trường xe máy "bia kèm lạc"?

Thực ra, cách thức bán hàng kiểu "bia kèm lạc" thường được đại lý áp dụng đối với khách mua ô tô. Ngoài giá mua xe, khách hàng thường "được" đại lý bán thêm "lạc" là các loại phụ kiện, dù khách hàng muốn mua hay không. Ở thị trường xe máy, đó không phải là "lạc", mà là một mức giá bán chênh lệch, cao hơn so với mức giá thật của sản phẩm.

Với diễn biến thị trường và câu trả lời của Honda Việt Nam, có thể thấy người tiêu dùng Việt sẽ còn phải chấp nhận cảnh mua xe máy với mức giá chênh lệch lâu dài. Nhiều người đã vì bức xúc và mức giá quá cao, mà tìm đến các lựa chọn khác. Thậm chí, nhiều người cho rằng thị trường diễn biến như vậy là do ... người tiêu dùng, vì họ chấp nhận mua với mức giá cao nên đại lý có thể "làm giá". Nếu không mua xe máy Honda, người dùng có thể tìm mua những mẫu xe máy của các thương hiệu khác.

Mới đây, VinFast đã ra mắt 5 mẫu xe máy điện mới, được quảng bá là sử dụng pin công nghệ ưu việt LFP với khả năng chạy đến 200 km sau khi sạc đầy. Việc VinFast ra mắt loạt xe máy điện mới liệu có giúp “hạ nhiệt” thị trường xe máy "bia kèm lạc" hiện nay? Xe máy điện ngày càng trở nên phổ biến hơn và cũng đạt được sự an toàn, tin cậy của người tiêu dùng, khi được các nhà sản xuất uy tín, tên tuổi cung cấp. Điểm qua, có thể thấy thị trường xe máy điện Việt Nam đang cung cấp sản phẩm của một số thương hiệu nổi bật như VinFast, Yadea, Vespa, HKbike… Gần đây, thông tin cho biết Honda Việt Nam cũng đã đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp cho mẫu xe máy điện giá rẻ Honda U-go. Như vậy, người tiêu dùng muốn mua xe máy điện đã có một số lựa chọn tốt.

Tất nhiên, xe máy điện vẫn là một sản phẩm mới và nhiều người vẫn băn khoăn với lựa chọn này. Giá bán các mẫu xe máy điện cũng gần như tương đương với xe xăng, các mẫu xe máy điện mới của VinFast có mức giá từ 22 triệu đồng đến gần 70 triệu đồng. Đó là mức giá chưa tính giá pin. Nếu khách hàng muốn mua pin, mức giá sẽ đội thêm gần 20 triệu đồng nữa. Nếu không mua pin, người đi xe máy điện VinFast sẽ có khoản chi phí "thuê pin" hàng tháng, thấp nhất từ 200.000 đồng. Đây cũng được xem như "tiền mua xăng" hàng tháng nếu dùng xe máy xăng.

Bài toán cân nhắc giữa xe máy xăng và xe máy điện chắc chắn sẽ được nhiều người tiêu dùng đặt ra, trong bối cảnh nhiều mẫu xe phổ biến như Honda Vision hay Honda SH đang bị đội giá quá cao như hiện nay.