TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Ngành dược thời giá tăng
Với tỷ lệ nhập khẩu nguyên liệu lên tới 90%, "bão" giá hoành hành, và tỷ giá VND/USD leo thang, ngành dược đang chịu nhiều thách thức
Ngành dược Việt Nam đang đạt tốc độ tăng trưởng cao với nhiều cơ hội đầu tư lớn nhưng cũng nhiều thách thức.
>>Giá thuốc có ổn định sau tháng 6?
Trong số đó, những thách thức lớn nhất là việc 90% nguyên liệu sản xuất thuốc phải nhập khẩu trong bối cảnh cơn bão giá nhập khẩu đang hoành hành và tỷ giá VND/USD cũng đang tăng mạnh.
Trước đây, ngành dược được xem là ngành có rủi ro cao và hoạt động không hiệu quả do trang thiết bị lạc hậu, nạn vi phạm bản quyền và sao chép công thức sản xuất thuốc tràn lan. Tuy nhiên, những năm gần đây, ngành đã có sự thay đổi mạnh mẽ.
Cơ hội rất lớn
Theo Cục Quản lý dược Việt Nam, trong 8 năm qua, tốc độ tăng trưởng trung bình của ngành dược là 16%-17%/năm. Năm 2007 có 75/180 nhà máy sản xuất đạt chuẩn GMP, chiếm 85% tổng giá trị sản xuất trong nước.
Giá trị sản xuất thuốc trong nước cũng tăng dần qua các năm, từ chỗ chỉ chiếm 36% tổng giá trị tiền thuốc sử dụng trong năm 2001 (472 triệu USD), số còn lại 64% là thuốc nhập khẩu thì đến năm 2007 tăng lên 50,27% và mục tiêu của ngành dược đến năm 2010, giá trị thuốc sản xuất trong nước chiếm 60% tổng giá trị thuốc sử dụng, đến năm 2015 sẽ đạt 70%, chỉ còn nhập khẩu 30%.
Cùng với tốc độ tăng trưởng của GDP, chi tiêu bình quân theo đầu người tăng lên hàng năm dẫn đến chi tiêu cho y tế và sức khoẻ tăng. Chi tiêu y tế bình quân mỗi người tại Việt Nam đã tăng hơn gấp hai, từ 6 USD (năm 2001) lên 13 USD (năm 2007). Con số này được đánh giá vẫn còn ở mức trung bình so với khu vực.
Trên cơ sở thị phần ngày càng gia tăng nhờ vào phát triển mạng lưới phân phối toàn quốc, tăng cường đầu tư, tiếp nhận công nghệ sản xuất các loại thuốc đặc trị thông qua việc sản xuất thuốc nhượng quyền cũng như việc đẩy mạnh phát triển sản xuất nhóm sản phẩm dựa trên nguồn dược liệu phong phú của Việt Nam các doanh nghiệp trong nước đang đứng trước cơ hội to lớn, không những làm chủ thị trường trong nước mà còn có khả năng vươn ra tầm khu vực.
Theo dự đoán của Công ty Chứng khoán Bản Việt, sau khi các biện pháp kiểm soát giá bị gỡ bỏ, hoạt động kinh doanh được thực hiện theo đúng thông lệ quốc tế thì ngành dược có thể duy trì tốc độ tăng trưởng 15%/ năm và giá trị tiêu thụ năm 2010 đạt 1,6 tỷ USD. Hiện nay, các công ty trong nước đang cố gắng thiết lập hệ thống phân phối thông qua xây dựng các trung tâm phân phối, các cửa hàng bán lẻ thuốc và liên kết với một số công ty dược địa phương, tham gia đấu thầu.
Theo Công ty Chứng khoán Bản Việt, dự báo trong tương lai, hệ thống phân phối là nhân tố cạnh tranh chính trong ngành dược. Những công ty nào thiết lập và quản lý được hệ thống phân phối của mình một cách hiệu quả thì công ty đó sẽ dẫn đầu về thị phần của ngành dược.
Những thử thách không nhỏ
Ngành dược Việt Nam đang xếp ở mức độ 2,5 trong thang phân loại 4 mức độ xếp hạng thuốc của Tổ chức y tế thế giới (WHO). Đây là mức độ đánh giá nền kinh tế có ngành công nghiệp dược, đã sản xuất được thuốc generic (thuốc có gốc hóa học giống thuốc phát minh) nhưng đa phần vẫn nhập khẩu.
Các công ty trong nước hiện chưa chú trọng việc nghiên cứu và phát triển sản phẩm về chiều rộng lẫn chiều sâu mà hiện tại chỉ mới tập trung nhiều nhóm sản phẩm tương tự nhau, dẫn đến sản xuất trùng lặp, nhái mẫu mã gần như phổ biến và nạn làm thuốc giả ngày càng tăng cao, làm mất uy tín doanh nghiệp và ảnh hưởng đến thị phần của thuốc nội.
Theo Cục Quản lý dược Việt Nam, năm 2007, thuốc không đạt chất lượng chiếm 3,3%, cao hơn so với năm 2006 (3,18%). Đáng lo ngại nhất là nguyên vật liệu sản xuất thuốc tân dược ở trong nước phụ thuộc quá nhiều vào nguồn nhập khẩu từ nước ngoài. Hiện ngành dược phải nhập khẩu 90% nguyên liệu sản xuất thuốc trong khi giá nhập khẩu tăng chóng mặt, hai năm 2006, 2007 tăng khoảng 100%, giá nguyên liệu trong nước cũng tăng 50% trong 2 năm qua.
Giá nguyên liệu tăng mạnh cùng với tỷ giá VND/USD cũng đang trong xu hướng tăng sẽ làm cho giá thành sản xuất thuốc trong nước sẽ tăng rất cao trong khi giá bán đang bị kiểm soát bởi Chính phủ nên sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh lời của các công ty dược. Nhằm giảm lệ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, các công ty đầu ngành đã đầu tư xây dựng và phát triển các nhà máy hoá dược.
Đến năm 2015, nguồn nguyên vật liệu nội địa sẽ đáp ứng được 20% nhu cầu sản xuất và tăng lên 50% vào năm 2020.Hiện nay, Chính phủ đã vạch rõ lộ trình cho các công ty dược bao gồm sản xuất thuốc tốt (GMP), bảo quản thuốc tốt (GSP) và kiểm nghiệm thuốc tốt (GLP) nhằm đảm bảo các tiêu chuẩn quốc tế do Tổ chức thương mại thế giới đặt ra. Để đáp ứng các tiêu chuẩn trên đòi hỏi các công ty dược phải có vốn đầu tư lớn và đội ngũ nhân sự có trình độ chuyên môn cao.
Theo quyết định số 27/2007/QĐ-BYT ngày 19/4/2007 của Bộ Y tế, từ ngày 1/7/2008, doanh nghiệp sản xuất không đạt tiêu chuẩn GMP theo khuyến cáo của Tổ chức y tế thế giới và doanh nghiệp xuất nhập khẩu và kinh doanh có hệ thống kho bảo quản không đạt chuẩn GSP sẽ ngưng sản xuất và ngừng xuất khẩu trực tiếp. Hiện tại cả nước mới có 75/180 nhà máy đạt tiêu chuẩn GMP.
Do đó, theo lộ trình này không ít các doanh nghiệp sản xuất tân dược phải ngừng hoạt động hoặc chuyển đổi loại hình kinh doanh từ sản xuất trực tiếp sang làm đại lý phân phối cho các doanh nghiệp đủ tiêu chuẩn.
Ngoài ra, các doanh nghiệp dược trong nước còn phải cạnh tranh với thuốc ngoại nhập và các công ty dược nước ngoài. Kể từ 1/1/2009, các công ty dược nước ngoài được phép trực tiếp nhập khẩu thuốc, không thông qua các công ty trung gian để nhập khẩu uỷ thác và mức thuế trung bình là 2,5%.
Điều này dẫn đến giá bán các loại thuốc nhập khẩu giảm và các công ty trong nước sẽ phải cạnh tranh mạnh mẽ hơn, khốc liệt hơn đối với các loại thuốc nhập khẩu.
>>Giá thuốc có ổn định sau tháng 6?
Trong số đó, những thách thức lớn nhất là việc 90% nguyên liệu sản xuất thuốc phải nhập khẩu trong bối cảnh cơn bão giá nhập khẩu đang hoành hành và tỷ giá VND/USD cũng đang tăng mạnh.
Trước đây, ngành dược được xem là ngành có rủi ro cao và hoạt động không hiệu quả do trang thiết bị lạc hậu, nạn vi phạm bản quyền và sao chép công thức sản xuất thuốc tràn lan. Tuy nhiên, những năm gần đây, ngành đã có sự thay đổi mạnh mẽ.
Cơ hội rất lớn
Theo Cục Quản lý dược Việt Nam, trong 8 năm qua, tốc độ tăng trưởng trung bình của ngành dược là 16%-17%/năm. Năm 2007 có 75/180 nhà máy sản xuất đạt chuẩn GMP, chiếm 85% tổng giá trị sản xuất trong nước.
Giá trị sản xuất thuốc trong nước cũng tăng dần qua các năm, từ chỗ chỉ chiếm 36% tổng giá trị tiền thuốc sử dụng trong năm 2001 (472 triệu USD), số còn lại 64% là thuốc nhập khẩu thì đến năm 2007 tăng lên 50,27% và mục tiêu của ngành dược đến năm 2010, giá trị thuốc sản xuất trong nước chiếm 60% tổng giá trị thuốc sử dụng, đến năm 2015 sẽ đạt 70%, chỉ còn nhập khẩu 30%.
Cùng với tốc độ tăng trưởng của GDP, chi tiêu bình quân theo đầu người tăng lên hàng năm dẫn đến chi tiêu cho y tế và sức khoẻ tăng. Chi tiêu y tế bình quân mỗi người tại Việt Nam đã tăng hơn gấp hai, từ 6 USD (năm 2001) lên 13 USD (năm 2007). Con số này được đánh giá vẫn còn ở mức trung bình so với khu vực.
Trên cơ sở thị phần ngày càng gia tăng nhờ vào phát triển mạng lưới phân phối toàn quốc, tăng cường đầu tư, tiếp nhận công nghệ sản xuất các loại thuốc đặc trị thông qua việc sản xuất thuốc nhượng quyền cũng như việc đẩy mạnh phát triển sản xuất nhóm sản phẩm dựa trên nguồn dược liệu phong phú của Việt Nam các doanh nghiệp trong nước đang đứng trước cơ hội to lớn, không những làm chủ thị trường trong nước mà còn có khả năng vươn ra tầm khu vực.
Theo dự đoán của Công ty Chứng khoán Bản Việt, sau khi các biện pháp kiểm soát giá bị gỡ bỏ, hoạt động kinh doanh được thực hiện theo đúng thông lệ quốc tế thì ngành dược có thể duy trì tốc độ tăng trưởng 15%/ năm và giá trị tiêu thụ năm 2010 đạt 1,6 tỷ USD. Hiện nay, các công ty trong nước đang cố gắng thiết lập hệ thống phân phối thông qua xây dựng các trung tâm phân phối, các cửa hàng bán lẻ thuốc và liên kết với một số công ty dược địa phương, tham gia đấu thầu.
Theo Công ty Chứng khoán Bản Việt, dự báo trong tương lai, hệ thống phân phối là nhân tố cạnh tranh chính trong ngành dược. Những công ty nào thiết lập và quản lý được hệ thống phân phối của mình một cách hiệu quả thì công ty đó sẽ dẫn đầu về thị phần của ngành dược.
Những thử thách không nhỏ
Ngành dược Việt Nam đang xếp ở mức độ 2,5 trong thang phân loại 4 mức độ xếp hạng thuốc của Tổ chức y tế thế giới (WHO). Đây là mức độ đánh giá nền kinh tế có ngành công nghiệp dược, đã sản xuất được thuốc generic (thuốc có gốc hóa học giống thuốc phát minh) nhưng đa phần vẫn nhập khẩu.
Các công ty trong nước hiện chưa chú trọng việc nghiên cứu và phát triển sản phẩm về chiều rộng lẫn chiều sâu mà hiện tại chỉ mới tập trung nhiều nhóm sản phẩm tương tự nhau, dẫn đến sản xuất trùng lặp, nhái mẫu mã gần như phổ biến và nạn làm thuốc giả ngày càng tăng cao, làm mất uy tín doanh nghiệp và ảnh hưởng đến thị phần của thuốc nội.
Theo Cục Quản lý dược Việt Nam, năm 2007, thuốc không đạt chất lượng chiếm 3,3%, cao hơn so với năm 2006 (3,18%). Đáng lo ngại nhất là nguyên vật liệu sản xuất thuốc tân dược ở trong nước phụ thuộc quá nhiều vào nguồn nhập khẩu từ nước ngoài. Hiện ngành dược phải nhập khẩu 90% nguyên liệu sản xuất thuốc trong khi giá nhập khẩu tăng chóng mặt, hai năm 2006, 2007 tăng khoảng 100%, giá nguyên liệu trong nước cũng tăng 50% trong 2 năm qua.
Giá nguyên liệu tăng mạnh cùng với tỷ giá VND/USD cũng đang trong xu hướng tăng sẽ làm cho giá thành sản xuất thuốc trong nước sẽ tăng rất cao trong khi giá bán đang bị kiểm soát bởi Chính phủ nên sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh lời của các công ty dược. Nhằm giảm lệ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, các công ty đầu ngành đã đầu tư xây dựng và phát triển các nhà máy hoá dược.
Đến năm 2015, nguồn nguyên vật liệu nội địa sẽ đáp ứng được 20% nhu cầu sản xuất và tăng lên 50% vào năm 2020.Hiện nay, Chính phủ đã vạch rõ lộ trình cho các công ty dược bao gồm sản xuất thuốc tốt (GMP), bảo quản thuốc tốt (GSP) và kiểm nghiệm thuốc tốt (GLP) nhằm đảm bảo các tiêu chuẩn quốc tế do Tổ chức thương mại thế giới đặt ra. Để đáp ứng các tiêu chuẩn trên đòi hỏi các công ty dược phải có vốn đầu tư lớn và đội ngũ nhân sự có trình độ chuyên môn cao.
Theo quyết định số 27/2007/QĐ-BYT ngày 19/4/2007 của Bộ Y tế, từ ngày 1/7/2008, doanh nghiệp sản xuất không đạt tiêu chuẩn GMP theo khuyến cáo của Tổ chức y tế thế giới và doanh nghiệp xuất nhập khẩu và kinh doanh có hệ thống kho bảo quản không đạt chuẩn GSP sẽ ngưng sản xuất và ngừng xuất khẩu trực tiếp. Hiện tại cả nước mới có 75/180 nhà máy đạt tiêu chuẩn GMP.
Do đó, theo lộ trình này không ít các doanh nghiệp sản xuất tân dược phải ngừng hoạt động hoặc chuyển đổi loại hình kinh doanh từ sản xuất trực tiếp sang làm đại lý phân phối cho các doanh nghiệp đủ tiêu chuẩn.
Ngoài ra, các doanh nghiệp dược trong nước còn phải cạnh tranh với thuốc ngoại nhập và các công ty dược nước ngoài. Kể từ 1/1/2009, các công ty dược nước ngoài được phép trực tiếp nhập khẩu thuốc, không thông qua các công ty trung gian để nhập khẩu uỷ thác và mức thuế trung bình là 2,5%.
Điều này dẫn đến giá bán các loại thuốc nhập khẩu giảm và các công ty trong nước sẽ phải cạnh tranh mạnh mẽ hơn, khốc liệt hơn đối với các loại thuốc nhập khẩu.
