Môi trường quản lý châu Âu “khó lường”, Big Tech Mỹ hoãn ra mắt nhiều sản phẩm AI

Theo các công ty công nghệ Hoa Kỳ, công nghệ trí tuệ nhân tạo mà họ đang phát triển sẽ thay đổi cách mọi người trên thế giới sống, làm việc và giải trí. Nhưng có lẽ không phải là với người dân ở Châu Âu.

META CHỈ TRÍCH BẢN CHẤT KHÓ LƯỜNG CỦA MÔI TRƯỜNG QUẢN LÝ TẠI CHÂU ÂU

Bởi vì ít nhất là hiện tại, người dân Châu Âu sẽ không thể tiếp cận các tính năng tiên tiến mới nhất trên iPhone của Apple. Meta cũng không đưa châu Âu vào danh sách thị trường đón nhận bản phát hành mô hình AI mạnh mẽ nhất của mình, vốn được quảng bá giúp các doanh nghiệp tạo ra các sản phẩm AI của riêng họ. Những động thái này diễn ra khoảng một năm sau khi Sam Altman, giám đốc điều hành của OpenAI, gây xôn xao khi nói rằng công ty có thể rời khỏi Châu Âu nếu chính sách quản lý ở châu Âu không khả thi với OpenAI.

Sau đó, OpenAI đã rút lại lời của Altman và vẫn hoạt động bình thường tại Liên minh Châu Âu, giống như hầu hết các công ty AI Hoa Kỳ. Tuy nhiên, quyết định chưa/không ra mắt các sản phẩm chính của Apple và Meta là một diễn biến leo thang đáng ngại của một cuộc xung đột kéo dài giữa Thung lũng Silicon và Liên minh Châu Âu, nơi đã khẳng định mình là người dẫn đầu toàn cầu về các quy định công nghệ nghiêm ngặt và giám sát chống độc quyền. 

Các công ty Hoa Kỳ cho biết họ không phản đối quy định nói chung mà là phản đối những gì Meta mô tả là "bản chất khó lường của môi trường quản lý của Châu Âu". Các công ty lập luận rằng các nhà hoạch định chính sách Châu Âu đang đe dọa cản trở sự tiến triển của một công nghệ cực kỳ hữu ích, trong khi các quan chức Châu Âu cho rằng việc áp dụng cách tiếp cận lỏng lẻo có thể làm trầm trọng thêm những thiệt hại do sự thống trị của Thung lũng Silicon đối với công nghệ toàn cầu gây ra.

Quy định bảo mật toàn diện của EU, Quy định bảo vệ dữ liệu chung, đã là điểm yếu của một số công ty công nghệ Hoa Kỳ trong nhiều năm. Ba luật chung có hiệu lực trong năm nay càng làm tăng thêm rủi ro, trao cho EU nhiều thẩm quyền hơn để nhắm mục tiêu vào các công ty công nghệ khổng lồ.

Đạo luật thị trường kỹ thuật số nhắm vào hành vi mà EU coi là chống cạnh tranh, chẳng hạn như các nền tảng công nghệ ưu tiên dịch vụ của riêng họ hoặc kết hợp dữ liệu cá nhân trên các dịch vụ khác nhau. Đạo luật dịch vụ kỹ thuật số bao gồm một loạt các quy tắc khiến các nền tảng công nghệ phải tăng cường khả năng phòng thủ chống lại nội dung bất hợp pháp và có hại.

Đạo luật AI cấm hoặc hạn chế việc sử dụng AI mà họ cho là đặc biệt rủi ro cao, đồng thời đưa ra các quy tắc minh bạch đối với các mô hình AI mạnh mẽ dành cho mục đích sử dụng chung hơn.

Hậu quả tức thời đối với các công ty hoặc nền kinh tế châu Âu rất nhỏ. Tuy nhiên, các công ty đang đặt cược rằng những tiến bộ trong tương lai - hoặc sự hấp dẫn của chúng - sẽ rất quan trọng đến mức các cơ quan chức năng của EU sẽ nới lỏng quy định. Đạo luật AI của châu Âu đã có hiệu lực vào mùa hè này, nhưng các công ty bị ảnh hưởng cho biết họ vẫn chưa rõ các hạn chế và yêu cầu khác nhau của biện pháp này sẽ được thực thi như thế nào.

LỢI HAY HẠI VỚI NỀN KINH TẾ CHÂU ÂU?

Nền kinh tế châu Âu đã tăng trưởng chậm hơn so với Hoa Kỳ trong nhiều năm. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với Bloomberg Originals, Giám đốc điều hành Meta Mark Zuckerberg đã cảnh báo rằng việc quản lý quá mức AI "có thể ngăn chặn sự đổi mới" và cảnh báo "nhiều công ty chỉ đơn giản là không tung ra sản phẩm ở đó".

EU vẫn duy trì mục tiêu của mình là tạo ra sự cân bằng giữa thúc đẩy đổi mới và bảo vệ quyền của công dân. Bên lề một sự kiện gần đây tại Amsterdam, Margrethe Vestager, giám đốc cạnh tranh của EU, cho biết bà cảm thấy nhẹ nhõm khi Apple quyết định không cung cấp Apple Intelligence. Bà cho biết các công ty công nghệ phải cân nhắc xem các sản phẩm AI của họ có tuân thủ quy tắc chống độc quyền của EU hay không, đặc biệt các nhà lãnh đạo Apple sẽ "phải tự hỏi mình câu hỏi này và tìm câu trả lời" trước khi cập nhật Apple Intelligence cho châu Âu.

Đối với một số người ở châu Âu, vấn đề này nêu bật mức độ phụ thuộc của lợi ích đổi mới, khả năng cạnh tranh và an ninh của chính lục địa này vào công nghệ Hoa Kỳ. Các động thái của Apple và Meta là "bằng chứng nữa cho thấy chúng ta cần AI của châu Âu", Xavier Niel, một tỷ phú viễn thông người Pháp, cho biết. Ông Niel đã hỗ trợ nhiều công ty khởi nghiệp của Pháp phát triển AI tạo sinh. Một trong những khoản đầu tư của ông, Mistral, là đối thủ chính của Meta trong việc sản xuất các mô hình nguồn mở.

Có vẻ như việc thiếu các sản phẩm AI của Mỹ tại châu Âu sẽ giúp các công ty khởi nghiệp địa phương có được chỗ đứng. Nhưng ngành công nghiệp AI của châu Âu vẫn còn kém xa so với Hoa Kỳ về phát triển kỹ thuật và khả năng tiếp cận vốn. Một số chuyên gia địa phương lo ngại rằng việc Meta rút lui, nói riêng, có thể kìm hãm lục địa này, vì các công ty khởi nghiệp AI là những công ty được hưởng lợi từ việc có mô hình Llama để sử dụng làm cơ sở cho các công nghệ của riêng họ. Julien Launay, đồng sáng lập của Adaptive ML, một công ty khởi nghiệp AI có trụ sở tại Paris và New York, nói rằng việc mất quyền truy cập vào Llama "sẽ là thảm họa đối với hệ sinh thái EU".

Điều đó quan trọng đến mức nào tùy thuộc vào mức độ quan trọng của AI - một công nghệ vẫn còn trong giai đoạn trứng nước - đối với nền kinh tế toàn cầu. Các nhà đầu tư đang nhận thấy dấu hiệu hạ nhiệt đối với cổ phiếu của các công ty công nghệ lớn, những công ty đang chi mạnh tay cho cơ sở hạ tầng AI và vẫn chưa thấy lợi nhuận từ các hoạt động đó. Trong mọi trường hợp, Apple và Meta vẫn là ngoại lệ. Cả Google và Anthropic, một đối thủ của OpenAI, đều đã giới thiệu các mô hình mới nhất của họ bên ngoài EU, sau đó đưa chúng đến lục địa này với một số điều chỉnh về quyền riêng tư.

Thung lũng Silicon từng đe dọa tẩy chay châu Âu. Một thập kỷ trước, Google đã rút dịch vụ tin tức của mình tại Tây Ban Nha do tranh chấp bản quyền nhưng Google News đã trở lại Tây Ban Nha vào năm 2022 sau khi luật bản quyền của quốc gia này được viết lại.

Meta đã gỡ bỏ dịch vụ tin tức của Facebook tại Úc và Canada sau các cuộc tranh chấp pháp lý, và hiện vẫn chưa có tại các quốc gia này. Mùa hè năm ngoái, công ty cũng từ chối giới thiệu Threads, đối thủ cạnh tranh X của mình, tại EU, vào thời điểm đó với lý do "sự bất ổn về quy định sắp tới". Năm tháng sau, Meta cho biết họ đã nhận được hướng dẫn làm rõ và Threads đã có mặt tại châu Âu.