Quả chuối nghệ thuật giá 157 tỷ đồng

Quả chuối là tiêu điểm trong tác phẩm nghệ thuật mang tính khái niệm của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan. Sotheby’s đã trưng bày tác phẩm nghệ thuật này tại New York, London, Paris, Milan, Hong Kong, Dubai, Đài Bắc, Tokyo và Los Angeles trước khi bán đấu giá. Tác phẩm quả chuối đã gây tiếng vang trên truyền thông kể từ khi được công bố đã trở thành một hiện tượng, xuất hiện trên trang bìa của tờ The New York Post.

Viết trên tờ The New York Times, cây viết Jason Farago giải thích rằng tên gọi của tác phẩm quả chuối “Diễn viên hài” (Comedian) mang tính mỉa mai - “vì ông Cattelan, giống như tất cả những chú hề giỏi nhất, là một diễn viên kịch khiến những điều chắc chắn của chúng ta trở nên trơn tuột như vỏ chuối”. Vào thời điểm đó, nghệ sĩ này cho biết ông tạo ra tác phẩm của mình như một cú hích châm biếm vào sự đầu cơ trên thị trường, đặt ra câu hỏi, “Trên cơ sở nào một vật thể có được giá trị trong hệ thống nghệ thuật?”

Với số tiền bỏ ra, người trả giá cao nhất sẽ nhận được một cuộn băng dính và một quả chuối, cũng như giấy chứng nhận và hướng dẫn lắp đặt tác phẩm để chủ sở hữu thay thế quả chuối khi nó bị thối. 5 phút đấu giá nhanh chóng đã kết thúc khi doanh nhân người Trung Quốc đưa ra mức giá chiến thắng, đánh bại 6 đối thủ khác. Justin Sun là một doanh nhân tiền điện tử, một nhà sưu tập nghệ thuật và giờ là chủ sở hữu của một quả chuối trị giá 6,2 triệu USD, New York Times đưa tin.

Khi một quả chuối được dán băng dính vào tường được bán với giá 120.000 đô la vào năm 2019, mạng xã hội đã dậy sóng và một cuộc tranh luận lâu đời về ý nghĩa của nghệ thuật đã nổ ra. Cattelan và phòng trưng bày nghệ thuật Pháp Perrotin đã trở thành tiêu đề trên toàn thế giới khi họ trưng bày "Comedian" với mức giá sáu con số tại hội chợ Art Basel Miami Beach.

Bản gốc được tạo ra bằng cách sử dụng một quả chuối mua trong một cửa hàng tạp hóa ở Miami, mặc dù phòng trưng bày cho biết nó có thể được thay thế, theo hướng dẫn của nghệ sĩ. Giới nghệ thuật đã chia rẽ về giá trị của tác phẩm, mặc dù một số nhà phê bình cho rằng nó bắt nguồn từ truyền thống phong phú của các tác phẩm ý niệm — có từ bồn tiểu gắn tường nổi tiếng của Marcel Duchamp — đặt câu hỏi về giá trị của chính nghệ thuật.

Đám đông nhanh chóng hình thành, với những người tham dự hội chợ xếp hàng để xem tác phẩm sắp đặt lan truyền này. Cuối cùng, công trình lắp đặt tại Miami đã bị dỡ bỏ do lo ngại về an toàn công cộng, nhưng cả ba phiên bản đều được bán tại hội chợ. Hai phiên bản được các nhà sưu tập tư nhân mua với giá 120.000 đô la, trong khi phiên bản thứ ba được mua với giá cao hơn (nhưng không được tiết lộ), và sau đó được tặng cho bảo tàng Guggenheim ở New York.

Như vậy, tác phẩm nghệ thuật lan truyền nhanh chóng của nghệ sĩ Maurizio Cattelan, khi một lần nữa được bán ra mới đây, đã trở thành loại trái cây được cho là đắt nhất thế giới. Quả chuối thực sự được dán trên tường của Sotheby's vào tối 20/11 đã được mua vào đầu ngày từ một quầy trái cây gần đó ở Upper East Side của Manhattan với giá 35 xu (khoảng 9.000 đồng).

Bán hàng là một người đàn ông đến từ Bangladesh, người không cho biết tên và nói rằng ông không biết rằng một trong những quả chuối của mình đã được bán với giá gấp hàng nghìn lần giá gốc. Mức giá được bán này vượt xa mức giá được giới phân tích đưa ra ban đầu là 1 đến 1,5 triệu USD (khoảng 25 đến 37 tỷ đồng).

“Đây không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật,” người mua Trung Quốc tên Justin Sun cho biết trong thông cáo báo chí. “Nó đại diện cho một hiện tượng văn hóa kết nối thế giới nghệ thuật, meme và cộng đồng tiền điện tử. Tôi tin rằng tác phẩm này sẽ truyền cảm hứng cho nhiều suy nghĩ và thảo luận hơn trong tương lai và sẽ trở thành một phần của lịch sử”.

“Tác phẩm ‘Diễn viên hài' mang tính khái niệm và các vật liệu thực tế sẽ được thay thế sau mỗi lần lắp đặt”, người phát ngôn của cuộc đấu giá cho biết qua email. Trong các cuộc phỏng vấn được thực hiện kể từ khi lắp đặt tại Miami, Cattelan đã mô tả "Comedian" là một tác phẩm thật sự. Phát biểu với tờ Art Newspaper năm 2021, ông cho biết đó "không phải là trò đùa", và gọi tác phẩm lắp đặt lan truyền này là "sự phản ánh về những gì chúng ta coi trọng".

Tuy nhiên nghệ sĩ người Ý này, người nổi tiếng với những tác phẩm châm biếm thách thức văn hóa đại chúng, đã không trả lời yêu cầu bình luận của CNN khi cuộc đấu giá được công bố vào tháng 10. Trong thông cáo báo chí công bố việc bán tác phẩm, người đứng đầu bộ phận nghệ thuật đương đại châu Mỹ của Sotheby, David Galperin, đã mô tả “Comedian” là một “tác phẩm đột phá của thiên tài thực sự”.

Trước khi bán, Sotheby's đã xác nhận với CNN rằng cả băng keo và, may mắn thay, quả chuối đều không phải là bản gốc 5 năm trước. Trong quá trình bán đấu giá, người bán đấu giá Oliver Barker đã nói đùa rằng việc bán một quả chuối tại cuộc đấu giá là “điều mà tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ làm”. Sự việc diễn ra theo chiều hướng bất ngờ khi nghệ sĩ biểu diễn David Datuna lấy quả chuối từ trên tường, lột vỏ và ăn trước sự kinh ngạc của hàng trăm người tham dự hội chợ. Sau đó, ông bảo vệ hành động này như một màn trình diễn nghệ thuật thực thụ, chứ không phải là hành động phá hoại.

Mặc dù đây là lần đầu tiên “Comedian” xuất hiện tại một cuộc đấu giá, tác phẩm này gần đây đã được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Leeum ở Seoul, Hàn Quốc. Nó cũng đã được ăn vào thời điểm đó: Một sinh viên nghệ thuật từ Đại học Quốc gia Seoul đã gỡ quả ra và ăn ngấu nghiến, trước khi dán vỏ quả chuối trở lại tường. "Sinh viên nói với bảo tàng rằng anh ta ăn nó vì anh ta đói", một phát ngôn viên của phòng trưng bày nói với CNN sau sự cố năm 2023. Sau đó, bảo tàng đã thay thế quả chuối đã ăn bằng một quả chuối tươi.

Chủ nhân mới của quả chuối được đấu giá kỷ lục Justin Sun cho biết rằng anh cũng có kế hoạch ăn quả chuối: "Trong những ngày tới, tôi sẽ đích thân ăn quả chuối như một phần của trải nghiệm nghệ thuật độc đáo này, tôn vinh vị trí của nó trong cả lịch sử nghệ thuật và văn hóa đại chúng". Các chuyên gia nhận định động thái này cho thấy dù thị trường đang gặp khó khăn, người mua vẫn sẽ sẵn sàng chi tiền cho những tác phẩm hoặc dấu ấn mang tính biểu tượng.