Ngã rẽ của các nhà sản xuất chip Đài Loan

Đầu tháng này, nhà sản xuất chip lớn nhất Đài Loan (Trung Quốc) được cho là đã có động thái thu hút sự chú ý toàn cầu: tổ chức cuộc họp hội đồng quản trị đầu tiên trên đất Mỹ. Đây được xem là sự kiện thể hiện cam kết của của Công ty Sản xuất bán dẫn Đài Loan (TSMC) đối với việc sản xuất vi mạch tại Mỹ.

Và thời điểm diễn ra cũng vô cùng hợp lý, tác giả Ralph Jennings đánh giá trên tờ South China Morning Post.

Chỉ vài ngày trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chỉ trích các nhà máy bán dẫn dẫn đầu thế giới của Đài Loan, phàn nàn rằng những nhà máy này đã "cướp mất ngành công nghiệp chip" của nước Mỹ và cảnh báo rằng Washington :muốn lấy lại ngành đó". 

Để thúc đẩy các nhà sản xuất chip chuyển sản xuất sang Mỹ, ông Trump đã đe dọa áp thuế 25% đối với các lô hàng chất bán dẫn sản xuất ở nước ngoài và thậm chí, có thể tăng thuế cao hơn nếu cần thiết. 

Đài Loan nằm trong tầm ngắm của vụ tổng thống Mỹ do vị thế thống trị của thị trường này đối với ngành sản xuất chip toàn cầu. Theo Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn Đài Loan, vào năm 2024, Đài Loan chiếm tới 76,8% sản lượng tấm wafer, đóng gói và thử nghiệm chất bán dẫn trên thế giới. 

Do các con chip tiên tiến là nền tảng cho mọi thứ, từ trí tuệ nhân tạo đến vũ khí hiện đại, sự phụ thuộc của Mỹ vào Đài Loan được xem là một điểm yếu chiến lược. Và điều này cũng rất đắt đỏ.

Thặng dư thương mại của Đài Loan với Mỹ đã tăng vọt lên mức kỷ lục 64,8 tỷ USD vào năm ngoái, theo dữ liệu từ Mỹ. Nếu không có các biện pháp can thiệp, con số này có thể tiếp tục tăng khi nhu cầu về chip tiên tiến bùng nổ nhờ sự phát triển của trí tuệ nhân tạo. 

Năm 2025, giá trị sản xuất chất bán dẫn nội địa của Đài Loan được dự báo sẽ đật khoảng 183 tỷ USD, tăng tới 16,5% so với cùng kỳ năm ngoái, theo dữ liệu từ Viện Nghiên cứu Công nghệ công nghiệp tại đây.

Nhưng viễn cảnh về mức thuế cao hơn từ phía Mỹ đang buộc các công ty Đài Loan phải đưa ra một quyết định khó khăn: đầu tư vào những nhà máy đắt đỏ tại Mỹ hay tìm cách khác để đối phó với mức thuế này? 

Các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp ở Đài Loan đã nỗ lực chứng minh rằng, thị trường này đang đáp ứng chương trình nghị sự của ông Trump trong những tuần gần đây, với TSMC đóng vai trò tiên phong. 

Nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới này đã đầu tư vào nhà máy mới tại bang Arizona – nơi gần đây đã bắt đầu sản xuất con chip tiên tiến 4 nanomet. TSMC cho biết, cơ sở này sẽ sản xuất các sản phẩm tiên tiến hơn vào năm 2028. 

Vào ngày 14/2, nhà lãnh đạo Đài Loan Lại Thanh Đức cam kết tăng cường hỗ trợ các doanh nghiệp Đài Loan mở rộng đầu tư tại Mỹ, đồng thời, tăng cường trao đổi với Washington về chất bán dẫn để xoa dịu "mối lo ngại" của ông Trump. 

Ở LẠI HAY RA ĐI?

Trên thực tế, các công ty Đài Loan đã tăng cường đầu tư vào ngành điện tử Mỹ trong vài năm qua để phù hợp với chương trình nghị sự của Washington, theo Moody’s Analytics. 

Các nhà sản xuất chip lớn nhất Đài Loan, như TSMC và United Microelectronics Corporation (UMC), có đủ năng lực để mở rộng sản xuất sang Mỹ, theo Brady Wang, nhà phân tích tại công ty nghiên cứu công nghệ Counterpoint. 

Tháng 1 vừa qua, UMC đã đạt được thỏa thuận hợp tác với nhà thiết kế linh kiện có trụ sở tại Silicon Valley – Intel – để phát triển quy trình sản xuất chip tại Mỹ, nhằm phục vụ “các thị trường tăng trưởng cao”. 

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, nhiều công ty sản xuất chip nhỏ hơn của Đài Loan sẽ gặp khó khăn vì chi phí vận hành nhà máy tại Mỹ quá cao. Giá đất và chi phí lao động có thể trở thành rào cản lớn. 

“Việc xây dựng một nhà máy tại Mỹ có thể giúp tránh thuế, nhưng tính khả thi về tài chính của khoản đầu tư này vẫn là vấn đề quan trọng”, Cheng Kai-an, nhà phân tích cấp cao tại Viện Tư vấn & thông tin thị trường tại Đài Bắc, nhận định. 

Bất kỳ công ty nào muốn xây dựng nhà máy sản xuất tấm wafer ở Mỹ đều cần đảm bảo có đủ nguồn nhân lực lành nghề, chuỗi cung ứng ổn định, nhu cầu khách hàng dài hạn và lý tưởng nhất là có sự hỗ trợ từ chính phủ, Cheng cho biết. 

“Ngành sản xuất chip đòi hỏi vốn đầu tư cực kỳ lớn”, Michael Yang, Giám đốc cấp cao về chất bán dẫn tại Công ty phân tích công nghệ Omdia, cho biết thêm. “Với những nhà máy không nằm trong nhóm 4 hoặc 5 thế giới, việc thực hiện một khoản đầu tư lớn như vậy sẽ vô cùng khó khăn, dù ở bất kỳ địa điểm nào”.   

Jmem Technology, một công ty khởi nghiệp thiết kế vi mạch cho tính toán an ninh mạng, không kỳ vọng ngành công nghiệp chip sẽ có sự thay đổi lớn nếu ông Trump áp thuế, theo Kiki Chen, Giám đốc tiếp thị của công ty. 

Công ty có trụ sở tại Đài Bắc này, đã huy động được 6 triệu USD, cho rằng thuế quan sẽ có “tác động hạn chế” đến hoạt động kinh doanh vì doanh nghiệp thiết kế các con chip chuyên biệt và có mạng lưới đối tác rộng khắp. 

Các thị trường nước ngoài cũng sẽ gặp thách thức khi đánh thuế vào một số loại chip sản xuất tại Đài Loan, vì các nhà máy tại đây thường gia công thiết bị công nghệ thông cho khách hàng ở nhiều quốc gia khác nhau, ông Wang từ Counterpoint nhận định. 

Nhiều công ty chip tại Đài Loan cho biết họ dự định giữ phần lớn hoạt động sản xuất tại đây để tận dụng chuỗi cung ứng hoàn thiện và mạng lưới nhân tài bền vững. Hai trong số những nhà đồng sáng lập của Jmem, chẳng hạn, đã gặp nhau khi còn là sinh viên tại một trường đại học của Đài Loan. 

Dù đầu tư vào Mỹ, TSMC vẫn coi Đài Loan là “hệ sinh thái quan trọng” của ngành sản xuất bán dẫn, nhờ vào nguồn nhân lực địa phương và các đối tác xây dựng nhà máy có kinh nghiệm hàng chục năm, theo người phát ngôn Nina Kao của công ty. 

TSMC có kế hoạch khởi công xây dựng hai nhà máy mới tại thành phố cảng Cao Hùng của Đài Loan trong năm nay. 

Nếu Mỹ áp thuế, điều này có thể thúc đẩy TSMC đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu và phát triển, đảm bảo rằng “thế giới vẫn phải phụ thuộc vào Đài Loan”, Ku nhấn mạnh.