Phục hồi kinh tế từ đại dịch Covid-19: Trung Quốc đang dẫn đầu

Giữa lúc nhiều quốc gia trên thế giới còn đang loay hoay tìm cách để sự lây lan của Covid-19 không chặn đứng đà phục hồi kinh tế mong manh, kinh tế Trung Quốc tiếp tục có những bước tiến mạnh và được dự báo sẽ kết thúc năm 2020 với mức độ ảnh hưởng lớn hơn bao giờ hết - trang CNN Business nhận định.

NHỮNG CON SỐ ĐẸP

Trung Quốc là nền kinh tế lớn duy nhất của thế giới tránh được suy thoái trong năm nay, khi đại dịch virus corona chủng mới khiến các hoạt động kinh tế toàn cầu rơi vào tê liệt. Ngân hàng Thế giới (WB) dự báo tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Trung Quốc tăng 1,6% trong 2020, một con số rất đẹp nếu so với mức dự báo giảm 5,2% của kinh tế toàn cầu.

Sự phục hồi kinh tế tương đối nhanh chóng của Trung Quốc là kết quả của việc áp dụng đồng thời nhiều biện pháp, bao gồm phong tỏa chặt chẽ và giám sát dân cư để ngăn virus lan rộng. Bắc Kinh cũng rót hàng trăm tỷ USD đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng lớn và hỗ trợ tiền mặt để kích thích người dân tiêu dùng. Những biện pháp này đã phát huy kết quả rõ rệt, thể hiện qua sự gia tăng mạnh của hoạt động du lịch và chi tiêu ở Trung Quốc trong tuần nghỉ lễ Quốc khánh vào đầu tháng 10.

Theo tính toán của CNN Business dựa trên số liệu của Ngân hàng Thế giới (WB), tỷ trọng của Trung Quốc trong GDP toàn cầu có thể tăng thêm 1,1 điểm phần trăm trong năm nay, cao gấp hơn 3 lần mức tăng nước này đạt được vào năm 2019. Ngược lại, tỷ trọng của Mỹ và châu Âu trong GDP toàn cầu được cho là sẽ giảm nhẹ.

Cũng theo ước tính trên, GDP 2020 của Trung Quốc sẽ đạt mức 14,6 nghìn tỷ USD, chiếm 17,5% GDP toàn cầu.

Nếu không có sự gián đoạn do đại dịch gây ra, tỷ trọng của Trung Quốc trong GDP toàn cầu vẫn sẽ tăng trong năm nay - theo ông Larry Hu, chuyên gia kinh tế trưởng về Trung Quốc của Macquarie Group. Tuy nhiên, khả năng của Trung Quốc trong việc đi ngược xu hướng suy giảm của kinh tế thế giới đang làm gia tăng nhanh chóng tầm quan trọng của nước này đối với kinh tế toàn cầu.

"Sự phục hồi của kinh tế Trung Quốc mạnh hơn nhiều so với phần còn lại của thế giới", ông Hu nói thêm.

Và sự phục hồi ấn tượng này được thể hiện rõ hơn hết trong tuần trước, khi Trung Quốc kỷ niệm Quốc khánh, hay còn gọi là Tuần lễ Vàng. Kỳ nghỉ Quốc khánh kéo dài 1 tuần hàng năm luôn là dịp cao điểm về du lịch ở Trung Quốc.

Số liệu từ Bộ Văn hóa và Du lịch Trung Quốc cho thấy hơn 630 triệu người đã đi du lịch trong nước trong Tuần lễ Vàng năm nay, đạt gần 80% con số của cùng kỳ năm 2019. Chi tiêu của du khách trong dịp lễ này năm nay đạt 70 tỷ USD, đạt gần 70% mức của cùng kỳ năm ngoái. Doanh thu của các rạp chiếu phim ở Trung Quốc trong Tuần lễ Vàng vượt ngưỡng 580 triệu USD, chỉ thấp hơn 12% so với mức cao kỷ lục thiết lập năm ngoái.

Những con số kinh tế của Trung Quốc trong Tuần lễ Vàng là "rất có tính khích lệ", ông Hu nhận xét. "Cuộc sống ở Trung Quốc đang quay trở lại với trạng thái bình thường, nên tiêu dùng, đặc biệt là tiêu dùng dịch vụ, đang trên đà hồi phục", ông Hu nhấn mạnh và nói thêm rằng nhu cầu bị dồn nén trong đại dịch cuối cùng đã được giải phóng.

Thậm chí từ trước kỳ nghỉ Quốc khánh, nền kinh tế Trung Quốc đã có nhiều dấu hiệu khởi sắc. Một chỉ số chính thức đo hoạt động sản xuất tháng 9 đạt mức cao nhất 6 tháng. Một cuộc khảo sát tư nhân của tạp chí tài chính Caixin cho thấy khu vực doanh nghiệp nhỏ tiếp tục mở rộng hoạt động trong tháng 9.

TRUNG QUỐC QUAN TRỌNG HƠN TRONG CHUỖI CUNG ỨNG?

Ngành dịch vụ cũng đang có nhiều diễn biến tích cực. Theo kết quả một cuộc khảo sát chính thức công bố vào tuần trước, hoạt động của ngành này đạt mức cao nhất gần 7 năm. Hôm thứ Sáu vừa rồi, một cuộc khảo sát của Caixin cho thấy ngành dịch vụ tháng 9 đạt tốc độ tăng trưởng vào hàng nhanh nhất trong 1 thập kỷ trở lại đây.

"Nhìn chung, nền kinh tế vẫn đang ở trong giai đoạn phục hồi sau đại dịch và tốc độ hồi phục đang được đẩy nhanh hơn", chuyên gia kinh tế trưởng Wang Zhe của Caixin Insight Group nhận định trong một báo cáo.

Tiêu dùng cũng đang có sự khởi sắc tốt - một dấu hiệu quan trọng khác về đà hồi phục của nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới. Trước đó, các chuyên gia kinh tế lo rằng sự hồi phục của kinh tế Trung Quốc là mất cân bằng, phụ thuộc chủ yếu vào các dự án hạ tầng vốn nhà nước thay vì tiêu dùng của người dân.

Và bất chấp căng thẳng thương mại, nền kinh tế Trung Quốc đang hưởng lợi từ vai trò quan trọng của nước này trong chuỗi cung ứng toàn cầu, theo ông Louis Kujis - chuyên gia kinh tế trưởng khu vực châu Á của Oxford Economics - nhận định. Công ty nghiên cứu và tư vấn kinh tế này ước tính rằng tỷ trọng của Trung Quốc trong GDP toàn cầu sẽ tăng khoảng 1 điểm phần trăm trong năm nay.

"Trái ngược với những dự báo cho rằng các chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ dịch chuyển khỏi Trung Quốc, có vẻ như, ít nhất ở thời điểm hiện tại, thành công của Trung Quốc trong việc kiểm soát đại dịch Covid-19 và duy trì hoạt động của các nhà máy đã củng cố vai trò này trong các chuỗi cung ứng", ông Kujis nói. Vị chuyên gia nhấn mạnh rằng theo số liệu chính thức, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Mỹ vào Trung Quốc thậm chí tăng 6% trong nửa đầu năm nay.

THÁCH THỨC PHÍA TRƯỚC

"Dù căng thẳng Mỹ-Trung xấu đi nhanh chóng trong thời gian gần đây, nhiều công ty đa quốc gia của Mỹ vẫn muốn hợp tác với Trung Quốc", ông Kujis phát biểu và nói thêm rằng các công ty Mỹ có thể đã bị thu hút bởi quyết định của Bắc Kinh gỡ bỏ một số rào cảnh đối với việc đầu tư vào lĩnh vực tài chính của Trung Quốc.

Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức phía trước đối với sự phục hồi của kinh tế Trung Quốc.

Giống như nhiều quốc gia khác, đại dịch đã gây ra tổn thất nặng nề đối với tầng lớp dân nghèo và nông thôn nước này - theo một báo cáo của tổ chức đánh giá tín nhiệm Fitch Ratings. Ước tính của WB dựa trên dữ liệu của Chính phủ Trung Quốc cho thấy thu nhập bình quân hàng tháng của lao động nông thôn di cư ra thành thị giảm gần 7% trong quý 2 năm nay so với cùng kỳ năm ngoái.

Một nghiên cứu do Đại học Tài chính và Kinh tế Tây Nam Trung Quốc thực hiện cho thấy các hộ gia đình thu nhập thấp ở nước này, được định nghĩa là những hộ có thu nhập dưới 7.350 USD/năm, là nhóm chứng kiến sự sụt giảm tài sản gia đình nghiêm trọng hơn bất kỳ nhóm nào khác.

"Điều này cho thấy sự phục hồi gần đây của tiêu dùng có thể chủ yếu đến từ các nhóm có thu nhập cao hơn", Fitch Ratings đánh giá.

Ngoài ra, theo chuyên gia Kujis của Oxford Economics, căng thẳng Mỹ-Trung vẫn là một mối lo không thể xem nhẹ. Nếu Mỹ thực sự muốn một sự "phân ly mạnh với Trung Quốc", thì tốc độ tăng trưởng kinh tế Trung Quốc có thể giảm nửa điểm phần trăm mỗi năm trong thời gian cho tới năm 2040, với giả định mối quan hệ giữa Trung Quốc với các quốc gia phát triển khác vẫn duy trì.

Trong trường hợp các nước phát triển khác "về phe" với Mỹ, ông Kujis cho rằng ảnh hưởng sẽ còn lớn hơn, khiến tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc giảm mạnh gấp đôi tốc độ nói trên.