Robot trong nhà hàng: Mánh lới quảng cáo hay tăng tỷ suất lợi nhuận?

Ông Nguyen Pham, chủ nhà hàng Pho House ở thành phố Norman thuộc bang Oklahoma (Mỹ), gần đây bắt đầu sử dụng một con robot để dọn món phở, cơm chiên Việt Nam và các món khác cho thực khách. Ông Pham cho hay ông đã mua một robot trong thời kỳ đại dịch do khó thuê nhân viên, theo báo The Norman Transcript. “Đối với nhân viên của tôi và nhà bếp, tôi nghĩ robot sẽ giúp ích. Tôi nghĩ chúng tôi sẽ mang thức ăn đến cho thực khách nhanh hơn và cắt giảm được chi phí”, ông Pham cho hay.

Thương hiệu cà phê nổi tiếng Starbucks cũng đang có kế hoạch đưa một chiếc máy pha cà phê tên là Siren System vào sử dụng ở khoảng 10% cửa hàng từ năm tới. Theo Starbucks, trước tình trạng thiếu hụt hàng loạt lao động giá rẻ do đại dịch, các chuỗi cửa hàng đã chuyển sang đầu tư công nghệ vào khu vực bếp thay cho nhân viên. Giám đốc điều hành nhà hàng cho biết việc bổ sung các công cụ tự động hóa trong chuỗi nhà hàng có thể cắt giảm thời gian chờ đợi, thúc đẩy lượng khách hàng và tăng doanh số bán hàng trong thời gian còn lại của năm.

Khoảng 58% chủ nhà hàng cho biết việc giải quyết tình trạng thiếu lao động bằng cách sử dụng tự động hóa và công nghệ sẽ trở nên phổ biến hơn trong năm nay. Theo một khảo sát của HungerRush vào tháng 5, có 36% trong số 1.000 người Mỹ tin rằng các chuỗi nhà hàng lớn không có đủ nhân viên để nhận đơn đặt hàng, chuẩn bị thức ăn và xử lý việc giao hàng một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Jet's Pizza, một chuỗi nhà hàng thức ăn nhanh tại Mỹ, gần đây đã tung ra một bot điện thoại hỗ trợ trí tuệ nhân tạo (AI) để nhận đơn đặt hàng pizza. Giám đốc thông tin Aaron Nilsson của Jet's Pizza cho biết: "Giờ đây, hầu hết khách hàng mong rằng cửa hàng bánh pizza địa phương và quán cà phê yêu thích có thể nhớ món đồ họ đã mua lần trước, biết loại thẻ tín dụng họ muốn sử dụng và giúp họ hoàn thành đơn hàng nhanh chóng, dễ dàng... Xã hội đã phát triển và tự động hóa đang ngày càng có tiềm năng".

Chipotle, một thương hiệu thức ăn nhanh khác chuyên về bánh taco và burrito, gần đây đã giới thiệu một nguyên mẫu robot có thể cắt và gọt bơ để giảm 50% thời gian chuẩn bị nguyên liệu và giúp nhân viên chuẩn bị đơn hàng nhanh hơn. Giám đốc điều hành Chipotle, ông Brian Niccol, cho biết chuỗi cũng đã triển khai vỉ nướng hai mặt tới 10 cơ sở trọng điểm, giúp nấu nhanh hơn 70% so với mức trung bình của nhân viên.

Li Zhai, chủ nhà hàng Noodle Topia ở Madison Heights, bang Michigan (Mỹ) cho biết anh đã không tuyển dụng đủ nhân viên phục vụ vào mùa hè năm ngoái, vì vậy anh đã mua một chiếc BellaBot từ Pudu Robotics. Robot thành công đến mức Zhai đã mua thêm 2 chiếc nữa; giờ đây, một robot dẫn thực khách đến chỗ ngồi của họ trong khi một robot khác mang những bát mì đang bốc khói đến tận bàn. Nhân viên chất đống bát đĩa bẩn lên robot thứ 3 để đưa trở lại nhà bếp.

Doanh số bán robot phục vụ bàn đã tăng nhanh trong những năm gần đây, với hàng chục nghìn chiếc hiện đang lướt qua các phòng ăn trên toàn thế giới. Dennis Reynolds, trưởng khoa Lãnh đạo Khách sạn Toàn cầu của Đại học Hilton thuộc Đại học Houston, cho biết: “Tôi không còn nghi ngờ gì nữa, đây là nơi thế giới đang hướng tới”. Nhà hàng của nhà trường bắt đầu sử dụng robot vào tháng 12/2022 và Reynolds tiết lộ rằng nó đã giúp giảm bớt khối lượng công việc đồ sộ cho nhân viên con người và giúp dịch vụ hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, một số người khác lại cho rằng robot phục vụ không hơn gì một mánh lới quảng cáo và còn một chặng đường dài trước khi chúng có thể thực sự thay thế con người. Bởi vì, robot không thể vận hành tại các nhà hàng có chuỗi bậc thang, hàng hiên ngoài trời và nhiều thử thách thể chất khác. Craig Le Clair, Phó chủ tịch của Công ty tư vấn Forrester chuyên nghiên cứu về tự động hóa, cho biết: “Nhà hàng là nơi khá hỗn loạn, thường xuyên phát sinh những sự cố bất ngờ, vì vậy rất khó để đầu tư tự động hóa theo cách thực sự hiệu quả”.

Joy Gittens và Mark Swannell, hai chủ sở hữu nhà hàng Robotazia, nhận định robot chưa thể đủ năng lực thay thế hoàn toàn con người vì còn tồn tại nhiều nhược điểm khó khắc phục. Ông Gittens cho biết, những robot của nhà hàng không bao giờ di chuyển tới, thậm chí "bỏ chạy" nếu khách hàng nào đó đeo quá nhiều đồ trang sức bằng kim loại. Vấn đề này có liên quan đến tín hiệu phản xạ với kim loại của robot khi hoạt động tự động. Ngoài ra, ông Swannell kể lại: "Chỉ cần pin yếu, dù đang làm gì, chúng đều bỏ về trạm sạc. Điều này có thể bình thường với robot, nhưng rất không phù hợp với nhà hàng, nhất khi đông khách".

Tương tự, thương hiệu ẩm thực Chili’s đã giới thiệu một máy chủ robot có tên Rita vào năm 2020 và mở rộng thử nghiệm tới 61 nhà hàng ở Mỹ trước khi đột ngột tạm dừng vào tháng 8/2022. Chuỗi nhà hàng nhận thấy rằng Rita di chuyển quá chậm và cản trở hoạt động của con người. 58% khách hàng được khảo sát cho biết Rita không cải thiện trải nghiệm tổng thể của họ. Tuy nhiên, rất nhiều thực khách đã quay phim, chụp ảnh các hành động của robot để đăng lên trang mạng xã hội, do đó Chili’s cho rằng dùng robot để tăng độ phổ biến của thương hiệu là một ý tưởng không tồi.

Wang Long, quản lý của một nhà hàng món Bắc Kinh tại New York, nêu ý kiến: “Có thể duy trì một tỷ lệ nhất định các nhà hàng - có thể là 30% - tiếp tục hoạt động với 100% nhân viên phục vụ với tư cách là nhà hàng hạng sang. Trong khi phần còn lại sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào robot cho các công việc trong bếp và phục vụ món ăn. Mặc dù vậy, có vẻ như kinh tế thế giới đang đứng về phía robot, khi chi phí lao động của con người sẽ tiếp tục tăng, còn chi phí công nghệ thì sẽ giảm”.