Soi “điểm tối” trong bức tranh lợi nhuận doanh nghiệp niêm yết phi tài chính
Khép lại mùa báo cáo tài chính quý 2, lợi nhuận sau thuế của các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết tăng 26,3%, theo dữ liệu của FiinGroup. Tuy nhiên, biên lợi nhuận gộp và biên lợi nhuận trước thuế và lãi vay (EBIT) giảm sâu, nhiều doanh nghiệp trông đợi vào thu nhập tài chính hay thu nhập khác...
FiinGroup vừa phát hành báo cáo triển vọng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết.
Trong kịch bản thận trọng, FiinGroup dự báo lợi nhuận sau thuế năm 2022 của các doanh nghiệp phi tài chính có thể tăng 35,6% nhờ mức tăng trưởng cao nửa đầu năm. Tăng trưởng lợi nhuận sau thuế nửa cuối 2022 có thể đạt 32,3% trên nền thấp của cùng kỳ 2021.
Nhìn sang năm 2023, các chuyên gia nhận định xu hướng tăng trưởng lợi nhuận sẽ giảm tốc vì nền cao của năm 2022 và bối cảnh vĩ mô kém thuận lợi. Trong đó có rủi ro tăng trưởng kinh tế trong nước chậm lại trước áp lực tăng lãi suất và giải ngân vốn đầu tư công chưa thực sự đột phá.
TĂNG TRƯỞNG LỢI NHUẬN SAU THUẾ: LƯỢNG CHƯA ĐI CÙNG CHẤT
Lợi nhuận sau thuế của các doanh nghiệp phi tài chính tăng trưởng 26,3% so với cùng kỳ trên nền tăng trưởng doanh thu duy trì ở mức tương đương với 2 quý gần đây (+20,1% YoY).
Nếu loại trừ Bất động sản và Tài nguyên Cơ bản, lợi nhuận sau thuế các nhóm ngành còn lại tiếp tục bứt phá với mức tăng trưởng 64,2% so với cùng kỳ năm trước. Đóng góp phần lớn vào mức tăng trưởng ấn tượng trên là nhóm ngành liên quan đến xuất khẩu (bao gồm Hóa chất, Hàng & Dịch vụ công nghiệp và Thực phẩm) và hưởng lợi từ nhu cầu tiêu dùng hồi phục sau khi bị kìm nén trong giai đoạn COVID (bao gồm Hàng cá nhân & Gia dụng và Du lịch & Giải trí).
Bất động sản và Tài nguyên cơ bản là 2 ngành kinh doanh kém thuận lợi trong bối cảnh cơ quan quản lý đang nỗ lực kiểm soát chặt hơn hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp và cho vay (đối với bất động sản dân cư). Ngoài ra, giá nguyên liệu tăng cao cũng như nhu cầu giảm (đối với nhóm Thép).
Mặc dù tăng trưởng 26,3%, FiinGroup cho biết chất lượng tăng trưởng lợi nhuận sau thuế quý 2 của khối phi tài chính không tích cực vì có sự chênh lệch lớn giữa tăng trưởng lợi nhuận lõi và lợi nhuận sau thuế. Lợi nhuận lõi là nhuận trước thuế và lãi vay (EBIT), không bao gồm lợi nhuận khác và từ hoạt động đầu tư tài chính.
Theo đó, trong quý 2/2022, lợi nhuận lõi các doanh nghiệp phi tài chính giảm nhẹ -5,5% với biên lợi nhuận gộp và biên EBIT giảm sâu, lần lượt giảm -2,3 điểm % và -1,8 điểm %.
Tỷ trọng của thu nhập từ hoạt động tài chính (chủ yếu nhờ thoái vốn và đánh giá lại tài sản), chiếm 13% lợi nhuận ròng quý 2/2022, đóng góp 10 điểm % vào mức tăng trưởng lợi nhuận sau thuế trong cùng quý. Nhiều doanh nghiệp vốn hoá lớn có lãi ròng quý 2 được đóng góp đáng kể từ thu nhập tài chính hay thu nhập khác bao gồm: VIC, ACV, VGI, KBC…
LẠM PHÁT ĐƯỢC KIỂM SOÁT NHƯNG XUẤT KHẨU GIẢM TỐC
Ba biến số vĩ mô tác động trực tiếp đến triển vọng lợi nhuận của các doanh nghiệp nửa cuối năm là lạm phát, lãi suất và xuất khẩu.
Trong đó, giá nhiều loại hàng hóa (dầu, nông sản, kim loại cơ bản) đang điều chỉnh giảm sau khi tăng mạnh trong nửa đầu năm, tạo điều kiện để áp lực lạm phát hạ nhiệt trong thời gian tới. FiinGroup nhận định CPI của Việt Nam khả năng cao sẽ được kiểm soát quanh mức mục tiêu 4% trong năm 2022. Nhờ đó, các doanh nghiệp sản xuất sẽ có cơ hội cải thiện biên lợi nhuận và cải thiện chất lượng tăng trưởng trong thời gian tới, đặc biệt là nhóm ngành có biên lợi nhuận thu hẹp trong nhiều quý như ngành chăn nuôi.
Lãi suất cho vay trên thực tế đã tăng, bình quân 40 điểm cơ bản từ mức rất thấp trong quý 1/2022. Do áp lực lạm phát đang dịu đi và Ngân hàng Nhà nước vẫn định hướng giảm mặt bằng lãi suất cho vay để phục vụ mục tiêu hồi phục kinh tế sau dịch COVID nên khả năng tăng mạnh lãi suất trong các tháng còn lại của năm 2022 là tương đối thấp.
Mặc dù hệ số Khả năng thanh toán lãi vay (ICR) của toàn khối phi tài chính cũng như hầu hết các ngành hiện ở mức khá an toàn (4x) nhưng vẫn có một số ngành và doanh nghiệp có thể gặp áp lực về chi phí lãi vay trong thời gian tới do triển vọng lợi nhuận kém tích cực khi tốc độ bán hàng chững lại (đối với ngành bất động sản nhà ở) và tác động cộng hưởng từ chi phí nguyên vật liệu tăng cao và giải ngân vốn đầu tư công bị tắc nghẽn (đối với ngành xây dựng).
Khác với tốc độ tăng trưởng ấn tượng trong giai đoạn cao điểm của dịch COVID, xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nước bắt đầu giảm tốc từ tháng 5/2022 và xu hướng này dự kiến sẽ tiếp tục trong thời gian tới.
Nguyên nhân là căng thẳng về chuỗi cung ứng dần hạ nhiệt; hoạt động sản xuất dần được khôi phục ở nhiều quốc gia có chung thế mạnh xuất khẩu các mặt hàng mà Việt Nam đang tham gia, bao gồm hóa chất, thủy sản, cao su, gỗ. Nhu cầu nhập khẩu yếu đi ở một số thị trường chủ lực, bao gồm Mỹ và EU, vì tồn kho tại đây tăng cao khi người dân thắt chặt chi tiêu dưới ảnh hưởng của lạm phát.
NHỮNG NGÀNH NÀO SẼ BỨT PHÁ LỢI NHUẬN NỬA CUỐI NĂM 2022?
Phần lớn các ngành có tăng trưởng cao trong quý 2 dự kiến tăng chậm lại trong nửa cuối năm 2022.
Trong đó: Hóa chất, thủy sản, phân bón, logistics, vận tải thủy, may mặc, cao su dự kiến sẽ khó duy trì đà tăng trưởng cao trong những quý tới trong bối cảnh xuất khẩu đang kém tích cực và giá hàng hóa giảm mạnh.
Tăng trưởng ngành hàng cá nhân cũng sẽ gặp trở ngại khi lạm phát, dù hạ nhiệt, nhưng phần nào tác động tiêu cực lên sức mua trang sức nửa cuối năm nay.
Với công nghệ thông tin, rủi ro lạm phát và suy thoái tại các nền kinh tế lớn (Mỹ, Châu Âu) có thể hạn chế nhu cầu về phần mềm toàn cầu. Đây có thể là rủi ro đối với tăng trưởng lợi nhuận của FPT bởi thị trường nước ngoài đóng góp khoảng 33,7% lợi nhuận trước thuế quý 2/2022 của doanh nghiệp đầu ngành công nghệ thông tin này.
Một số ngành có lợi nhuận sau thuế nửa cuối năm 2022 dự kiến hồi phục là sữa và chăn nuôi.
Biên lợi nhuận các doanh nghiệp sữa đã giảm về mức rất thấp trong quý 2/2022 và được kỳ vọng cải thiện từ quý 3 nhờ giá sữa nguyên liệu giảm. Chỉ số Global Dairy Trade giảm 30% so với đỉnh hồi tháng 3 vừa qua và về mức thấp nhất từ đầu 2021 đến nay.
Tương tự sữa, các doanh nghiệp chăn nuôi bị ảnh hưởng tiêu cực bởi giá thức ăn chăn nuôi tăng cao và giá bán lợn hơi giảm mạnh. Với giá ngô và khô đậu nành đang giảm mạnh, lợi nhuận ngành chăn nuôi sẽ hồi phục tốt trong nửa cuối 2022.
Một số ngành được kỳ vọng có lợi nhuận tăng tốc nửa cuối năm 2022 là sản xuất ống nhựa và dược phẩm.
Đối với sản xuất ống nhựa, lợi nhuận sau thuế tăng tích cực trong quý 2 (+77% YoY) nhờ biên EBIT cải thiện vì giá hạt nhựa PVC giảm hơn 50% so với đỉnh tháng 10/2021. Xu hướng này sẽ tiếp tục do giá hạt nhựa dự kiến vẫn giảm tiếp cùng với diễn biến giá dầu nửa cuối 2022.
Đối với ngành dược phẩm, Bộ Y tế tổ chức đấu thầu trở lại thuốc và vật tư y tế sau nhiều tháng tạm dừng là thông tin hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng lợi nhuận của nhóm doanh nghiệp tập trung phân phối qua kênh bệnh viện (ETC).
