Tâm lý người tiêu dùng Mỹ sa sút tháng thứ tư liên tiếp

Theo cuộc khảo sát mới nhất của Đại học Michigan, tâm lý người tiêu dùng Mỹ tiếp tục giảm 8% xuống còn 52,2 điểm trong tháng 4, tiếp nối đà giảm ghi nhận của ba tháng trước đó.

Tháng 3, tâm lý người tiêu dùng Mỹ sụt xuống mức thấp nhất kể từ năm 2022. Trong khi mức tâm lý của tháng 4 là mức thấp thứ tư kể từ năm 1952 đến nay.

“Sự bi quan ghi nhận ở hầu hết các nhóm tuổi, trình độ học vấn và khuynh hướng chính trị, nhưng tâm lý sa sút đặc biệt mạnh ở nhóm hộ gia đình có thu nhập trung bình", bà Joanne Hsu, người đứng đầu cuộc khảo sát trên, cho biết. “Người tiêu dùng nhận thấy rủi ro ở nhiều khía cạnh của nền kinh tế, chủ yếu là do sự bất ổn xung quanh chính sách thương mại và khả năng lạm phát tăng trở lại”.

Trong vài tháng qua, cuộc chiến thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump gây áp lực lớn tới tâm lý người tiêu dùng nước này. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Phố Wall đang theo dõi sát sao xem liệu tâm lý lo lắng có khiến người tiêu dùng chi tiêu thận trọng hơn hay thậm chí giảm hẳn chi tiêu hay không.

Tiêu dùng là một động lực chủ đạo của nền kinh tế Mỹ. Do đó, việc người tiêu dùng cắt giảm chi tiêu có thể kéo theo tăng trưởng kinh tế suy giảm hoặc thậm chí suy thoái kinh tế.

Hồi tháng 6/2022, khi lạm phát tại Mỹ chạm ngưỡng cao nhất trong 4 thập kỷ, tâm lý người tiêu dùng nước này cũng sụt xuống mức thấp kỷ lục, nhưng tiêu dùng vẫn tăng trong những tháng sau đó. Vào năm 2023, khi Quốc hội Mỹ bế tắc trong vấn đề nợ công, niềm tin của người dân nước này vào nền kinh tế cũng sa sút nhưng họ vẫn chi tiêu cho du lịch và giải trí. Trong năm này, cả tăng trưởng kinh tế và thị trường lao động Mỹ đều duy trì sự vững chắc.

“Đôi khi các cuộc khảo sát rất tiêu cực, nhưng người tiêu dùng vẫn tiếp tục chi tiêu”, hãng tin CNN dẫn phát biểu của Chủ tịch Fed Jerome Powell vào đầu tháng này.

Tuy nhiên, nền kinh tế Mỹ ở thời điểm hiện tại khác xa so với thời điểm năm 2022. Thị trường lao động không tăng trưởng nóng như năm đó, trong khi người tiêu dùng đã tiêu hết số tiền tiết kiệm tích lũy trong đại dịch Covid-19. Tuần trước, Bộ Giáo dục Mỹ thông báo sẽ tiếp tục thu các khoản vay nợ sinh viên, chấm dứt thời gian gần 5 năm tạm dừng thu nợ do đại dịch.

Theo cuộc khảo sát quý mới nhất của Fed chi nhánh New York về tài chính hộ gia đình Mỹ, có nhiều dấu hiệu cho thấy áp lực tài chính với các hộ gia đình đã gia tăng từ cuối năm ngoái.

Theo các nhà kinh tế, không dễ để đánh giá sức tiêu dùng của người dân bởi dữ liệu kinh tế hiện tại đang tạm thời chưa phản ánh chính xác điều này. Ví dụ, doanh số bán lẻ tại Mỹ trong tháng 3 tăng vọt khi người tiêu dùng đổ xô mua các mặt hàng giá trị cao để tránh thuế quan của ông Trump. Tuy nhiên, miễn là tỷ lệ thất nghiệp tiếp tục ở mức thấp và số lượng lao động bị sa thải không tăng mạnh, chi tiêu của người Mỹ có thể không bị ảnh hưởng nhiều.

Những bất ổn xung quanh chính sách của ông Trump cũng đang khiến nhiệm vụ điều hành lãi suất của Fed trở nên phức tạp hơn. Thuế quan của chính quyền Trump được dự báo sẽ làm tăng lạm phát, nhưng ở mức độ nào và trong bao lâu là điều gây tranh cãi giữa các chuyên gia. Lạm phát là một nhân tố quan trọng để các quan chức Fed đưa ra quyết định lãi suất trong các cuộc họp chính sách tiếp theo. Lãi suất sẽ quyết định tới nhiều khía cạnh tài chính của các hộ gia đình, từ khoản vay thế chấp mua nhà cho tới thẻ tín dụng.

“Chúng tôi không chắc thuế quan sẽ tác động tới lạm phát tạm thời hay trong dài hạn”, ông Neel Kashkari, Chủ tịch Fed Minneapolis, phát biểu tại một sự kiện tuần trước. “Nhiệm vụ của Fed là đảm bảo đây không phải là điều diễn ra trong dài hạn”.

Theo các chuyên gia, ở thời điểm hiện tại, Fed đang duy trì cách tiếp cận chờ đợi để đánh giá xem nền kinh tế sẽ phản ứng với các chính sách kinh tế của ông Trump như thế nào.