Thế giới sắp bước qua giai đoạn đỉnh điểm về dân số

Vào thập niên 70 của thế kỷ trước, những năm chứng kiến giá xăng dầu tăng vọt và cuộc khủng hoảng năng lượng nghiêm trọng, khái niệm “đỉnh dầu” thu hút sự chú ý lớn của xã hội. Theo khái niệm này, dầu là một nguồn tài nguyên giới hạn và một ngày nào đó sẽ cạn kiệt. Khi nhu cầu tăng lên và nguồn cung ngày càng giảm, xã hội sẽ buộc phải thích nghi với thực tế mới.

Tuy nhiên, từ đó đến nay, vì nhiều lý do, “đỉnh dầu” chưa từng xảy ra. Nhưng khái niệm “đỉnh” trở nên phổ biến khi các nhà nghiên cứu bắt đầu sử dụng cho các xu hướng đang diễn ra trong xã hội. Khái niệm này cũng được dùng cho dân số.

Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng thế giới đã qua giai đoạn “đỉnh trẻ em”, tức số lượng trẻ em trên toàn cầu đã đạt mức đỉnh và đang trong xu hướng giảm. Điều này đồng nghĩa trong tương lai không xa, thế giới sẽ bước qua “đỉnh dân số”.

Đồ thị dưới đây thể hiện số lượng trẻ em ở 3 nhóm tuổi trên toàn cầu từ năm 1950 trở lại đây và dự báo tới năm 2100 theo dữ liệu từ trang Our World in Data. 3 nhóm tuổi gồm 0-5, 0-15 và 0-25. Tính tới năm 2024, cả ba nhóm này đều vượt qua đỉnh.

Dù “đỉnh trẻ em” không nghiêm trọng như “đỉnh dầu”, đây là một cột mốc quan trọng với nhân khẩu học toàn cầu. Thời điểm đỉnh này được xác lập khác nhau ở độ tuổi. Với trẻ dưới 5 tuổi, “đỉnh” xảy ra vào năm 2017. Với trẻ dưới 15 tuổi, đỉnh này xảy ra vào năm 2021. Với người trẻ dưới 25 tuổi, đỉnh được xác lập vào năm 2024.

Theo các nhà phân tích, “đỉnh trẻ em” chính là bước đầu tiên để thế giới tiến tới “đỉnh dân số”. Theo dự báo mới nhất của Liên hợp quốc (UN), dân số thế giới sẽ bắt đầu giảm vào năm 2084. Tuy nhiên, những dự báo về đỉnh dân số thường thay đổi theo thời gian bởi những tiến bộ công nghệ gần đây có khả năng chống lại sự lão hóa, từ đó có khả năng trì hoãn thời điểm đó.