Chính phủ Mỹ ngày 29/6 đã đưa ra kế hoạch bán vũ khí đầu tiên cho Đài Loan dưới thời Tổng thống Donald Trump. Theo tin từ Bloomberg, đề xuất trị giá 1,3 tỷ USD này bao gồm các thiết bị như radar giám sát cảnh báo sớm, tên lửa chống radar phóng từ máy bay, và ngư lôi hải quân.

Trung Quốc phản đối bất kỳ hành động bán vũ khí nào cho Đài Loan, nhưng đề xuất mà Chính phủ Mỹ vừa gửi lên Quốc hội nước này nhỏ hơn nhiều so với những thỏa thuận trước đây, chẳng hạn thỏa thuận bán 5,9 tỷ USD vũ khí cho Đài Loan của chính quyền Barack Obama hồi năm 2011.

Ngoài ra, kế hoạch bán vũ khí cho Đài Loan của chính quyền Trump cũng không bao gồm những loại vũ khí hiện đại mà Đài Loan muốn mua, chẳng hạn chiến đầu cơ F-35 của tập đoàn Lockheed Martin.

Kế hoạch này có thể sẽ được triển khai trừ phi Quốc hội Mỹ có động thái chặn lại trong vòng 30 ngày.

Vào tháng 12 năm ngoái, khi mới đắc cử Tổng thống Mỹ, ông Trump đã khiến Bắc Kinh “nổi đóa” khi nhận cuộc gọi chưa từng có tiền lệ từ nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn. Tuy nhiên, sau đó, ông Trump đã tái khẳng định sự cam kết của Mỹ đối với chính sách bấy lâu là coi Đài Loan là một phần của Trung Quốc.

Chưa một Tổng thống Mỹ nào đồng ý bán máy bay chiến đấu hiện đại cho Đài Loan kể từ khi Tổng thống George H.W. Bush làm như vậy vào năm 1992. Trung Quốc đã cắt giao lưu quân sự với Mỹ vào năm 2010 sau khi chính quyền Obama công bố kế hoạch bán vũ khí trị giá 6,4 tỷ USD cho Đài Loan, dù thỏa thuận này cũng không bao gồm chiến đấu cơ F-16 mà Đài Loan muốn mua.

Hãng sản xuất vũ khí Raytheon sẽ là đối tượng hưởng lợi chính từ kế hoạch bán vũ khí mới được chính quyền Trump công bố. Hãng này có thể bán cho Đài Loan 56 tên lửa phóng từ trên không AGM-154C JSOW trị giá 186 triệu USD, 60 tên lửa chống radar HARM  trị giá 148 triệu USD, và 46 ngư lôi Mk-48 trị giá 250 triệu USD.

Hồi tháng 3, giới chức Mỹ nói rằng chính quyền Trump đang lên kế hoạch bán vũ khí cho Đài Loan, nhưng các cuộc thảo luận đã bị hoãn lại do ông Trump muốn thuyết phục Bắc Kinh nỗ lực nhiều hơn để kiềm chế chương trình hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên - một nguy cơ gia tăng đối với Mỹ.

Mặc dù vậy, trong tuần này, giới chức Mỹ đã tiết lộ với hãng tin Reuters rằng ông Trump đang ngày càng mất kiên nhẫn với Trung Quốc vì cho rằng Bắc Kinh thiếu hành động để giải quyết vấn đề Triều Tiên và thâm hụt thương mại Mỹ-Trung.

Nguồn tin nói ông Trump đang tính biện pháp trừng phạt thương mại đối với Trung Quốc, dù đã có một cuộc gặp rất thân mật với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 4.

Ngày 29/6, Washington đã gia tăng sức ép đối với Bắc Kinh bằng cách áp lệnh trừng phạt đối với hai công dân và một công ty Trung Quốc bị cáo buộc hậu thuẫn chương trình hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên, đồng thời tố một ngân hàng Trung Quốc rửa tiền cho Bình Nhưỡng.

Cũng trong ngày 29/6, Trung Quốc có phản ứng giận dữ và cho biết đã phản đối Washington sau khi một ủy ban thuộc Thượng viện Mỹ thông qua một dự luật kêu gọi nối lại các chuyến thăm cảng Đài Loan của Hải quân Mỹ lần đầu tiên kể từ khi Mỹ bắt đầu chính sách “một Trung Quốc” vào năm 1979.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng dự luật này là một sự vi phạm nguyên tắc quan hệ Trung-Mỹ, kêu gọi Washington dừng tập trận quân sự chung với Đài Loan và dừng bán vũ khí cho Đài Loan “để tránh làm xấu đi mối quan hệ hợp tác rộng rãi Trung-Mỹ”.

Theo dự kiến, ông Tập Cận Bình và ông Trump sẽ có cuộc gặp tiếp theo bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 tại Đưc vào tuần tới - cố vấn an ninh quốc gia Mỹ H. R. McMaster cho biết ngày 29/6.