TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Hàng loạt công ty AI vướng kiện tụng, từ startup OpenAI đến Big Tech như Google
Gen AI đã mở ra cánh cửa mới cho các tác giả, nhà văn, người sáng tạo… khởi kiện các công ty công nghệ “tội vi phạm bản quyền”.
Kể từ khi AI tạo sinh bắt đầu được giới thiệu đến đại chúng thông qua công cụ ChatGPT, thế giới phát triển nội dung dường như mở ra. Bên cạnh đó, Gen AI cũng mở ra cánh cửa mới cho các tác giả, nhà văn, người sáng tạo… khởi kiện các công ty công nghệ “tội vi phạm bản quyền”. Trước khi có Gen AI và ChatGPT, những vụ việc vi phạm bản quyền, không xin phép sử dụng nội dung đã phổ biến, nhưng nay còn phổ biến hơn, và đối tượng bị kiện là các công ty AI.
Mặc dù không thể phủ nhận rằng AI có khả năng tạo ra nội dung gần giống như tác phẩm của những tài năng thực sự, nhưng thực tế là công nghệ chỉ có khả năng làm được điều này bằng cách học hỏi từ những người giỏi nhất. Tuy nhiên, trong trường hợp này, việc học hỏi từ những điều tốt nhất và kiếm lợi nhuận từ nó không được nhiều người chấp nhận về mặt đạo đức.
Khi khả năng của AI được cải thiện, nhiều tác giả, nhà xuất bản và người sáng tạo nội dung bắt đầu cảm thấy rằng công nghệ này chỉ sao chép tác phẩm của họ hoặc sử dụng nó mà không có sự cho phép của họ. Chỉ trong vài tháng qua, ngày càng có nhiều công ty AI phải đối mặt với các vụ kiện, không chỉ từ các tác giả mà còn từ các công ty xuất bản và thậm chí cả chính Elon Musk.
Năm ngoái, các công ty AI đã công bố kế hoạch đóng dấu nội dung AI vì mục đích an toàn. Hình mờ cũng sẽ đóng vai trò là mã nhận dạng cho nội dung do AI tạo ra. Tuy nhiên, vẫn còn một số tranh luận về điều này, đặc biệt là khi AI đang tạo ra nội dung dựa trên những hình ảnh và câu chuyện của những tác giả nổi tiếng thực sự.
Dưới đây là một số vụ kiện gần đây nhất chống lại các công ty AI, theo tổng hợp của trang Tech Wire Asia. Dường như không một công ty AI nào, từ startup đến big tech, tránh được những vụ kiện tụng pháp lý này.
NVIDIA
Nvidia nổi bật trong thời đại AI nhờ những sản phẩm chip đồ họa. Nhưng mới đây hãng tin Reuters cho biết Nvidia đã bị ba tác giả kiện vì cho rằng Nvidia đã sử dụng trái phép sách có bản quyền của họ để đào tạo NeMo, mở ra một nền tảng AI tab mới.
Brian Keene, Abdi Nazemian và Stewart O'Nan cho biết tác phẩm của họ là một phần trong bộ dữ liệu gồm khoảng 196.640 cuốn sách giúp huấn luyện NeMo mô phỏng ngôn ngữ viết thông thường trước khi bị gỡ xuống vào tháng 10 "do bị báo cáo vi phạm bản quyền".
OPENAI
Open AI có lẽ là hãng đang phải chịu nhiều kiện tụng nhất, đối mặt với một số vụ kiện vi phạm bản quyền từ nhiều cá nhân khác nhau. Vụ kiện gần đây nhất được đệ trình bởi Elon Musk. Theo báo cáo của Bloomberg, Musk đang cáo buộc OpenAI vi phạm thỏa thuận tài trợ của mình bằng cách ưu tiên lợi nhuận hơn lợi ích của nhân loại.
Ngoài Musk, Open AI cũng đang bị Hiệp hội Tác giả Hoa Kỳ khởi kiện. Trong một vụ kiện tập thể, các nhà văn nổi tiếng khẳng định các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) của công ty tham gia vào hành vi trộm cắp có hệ thống trên quy mô lớn.
Nhà báo và tác giả sách phi hư cấu Julian Sancton cũng đã kiện Open AI, tuyên bố rằng công ty đã sử dụng tác phẩm của ông mà không được phép để đào tạo các công cụ AI tổng quát của mình.
Các công ty truyền thông Raw Story Media Inc., The Intercept Media Inc. và AlterNet Media Inc. cũng đã đệ đơn kiện. Các tổ chức tin tức cho rằng OpenAI và đồng bị cáo Microsoft đã vi phạm Đạo luật bản quyền thiên niên kỷ kỹ thuật số năm 1998 bằng cách tước bỏ thông tin có bản quyền khi họ đào tạo ChatGPT.
MICROSOFT
Cả Microsoft và Open AI đều đang bị New York Times kiện sau khi tờ báo này tuyên bố các công ty AI đã sử dụng hàng triệu bài báo của Times để xây dựng công cụ AI của mình. Vụ kiện cáo buộc các chatbot như ChatGPT “tìm cách chiếm đoạt” nội dung của Times và đe dọa bóp nghẹt doanh thu của tờ báo này.
Một nhà báo khác, Nicholas Gage và tác giả Nicholas Basbanes cũng đã đệ đơn kiện tập thể chống lại Microsoft và OpenAI vào tháng 1, cho rằng các công ty này đã sử dụng sai trái công việc của mình để đào tạo các mô hình AI. Gage đã viết các câu chuyện điều tra cho tờ New York Times và Wall Street Journal. Basbanes đã viết sách về lịch sử xuất bản.
Tại châu Âu, hơn 30 tổ chức truyền thông châu Âu đã kiện Google ở Hà Lan đòi 2,3 tỷ USD và cáo buộc hoạt động kinh doanh quảng cáo của gã khổng lồ tìm kiếm này vi phạm luật chống độc quyền.
ANTHROPIC
Anthropic do AWS tài trợ đang bị một nhóm nhà xuất bản âm nhạc hàng đầu kiện. Đơn khiếu nại cáo buộc công ty AI đã sử dụng lời bài hát có bản quyền của ít nhất 500 bài hát và chatbot Claude AI của họ đã phổ biến chúng trên nền tảng của mình.
CÁC CÔNG TY AI SẼ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ NÀY NHƯ THẾ NÀO?
Trong khi các vụ kiện đang diễn ra, thực tế là AI sẽ ngày càng phức tạp hơn và tạo ra nội dung thậm chí còn tốt hơn khi LLM tiếp tục học hỏi và phát triển. Giống như AI học cách cải thiện năng suất trong công việc, các mô hình tương tự cũng sẽ học cách tạo nội dung dựa trên công việc của chính nó.
Tuy nhiên, người dùng cần nhớ rằng bên dưới tất cả nội dung do AI tạo ra, công việc nền tảng và ý tưởng ban đầu được thiết kế, tạo ra bởi con người thực, những người sử dụng trí tưởng tượng và ý tưởng của riêng họ. Đây là điều mà công nghệ sẽ không bao giờ có thể lặp lại vào thời điểm này.
Các công ty AI tiếp tục tuyên bố rằng mô hình của họ đào tạo dựa trên dữ liệu hiện có được công bố rộng rãi. Thực tế là, ngay cả dữ liệu có sẵn công khai này cũng có thể sớm được bảo vệ bản quyền nếu hoạt động sử dụng không được thực hiện đúng cách.
