Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc: “Dư địa nợ công không còn nhiều”

Chiều 9/11, phát biểu giải trình một số ý kiến đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng Tài chính Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết nhiệm vụ thu ngân sách năm 2021 có thể nói là hoàn thành với ngân sách vượt dự toán đề ra và chi ngân sách đảm bảo bám sát dự toán.

Báo cáo Quốc hội, Bộ trưởng cho biết, bội chi ngân sách đảm bảo quy định 4% của Quốc hội và Chính phủ cũng đã ban hành một loạt chính sách tài khóa để hỗ trợ cho người dân, doanh nghiệp và công tác phòng chống dịch Covid-19 với tổng mức khoảng 200.000 tỷ đồng.

Giải trình cụ thể về ý kiến một số đại biểu Quốc hội cho rằng "hiện dư địa nợ công còn lớn và cần tăng bội chi ngân sách", Bộ trưởng Tài chính khẳng định “dư địa không còn nhiều”.

Bộ trưởng phân tích, trong giai đoạn 2016-2020, tổng vay của Chính phủ là 1.852 triệu tỷ đồng và giai đoạn 2021-2025, chúng ta dự kiến vay 3.067 triệu tỷ đồng, tức là gấp 1,77 lần so với giai đoạn trước. Nợ công cuối năm 2025 gấp 1,5 lần so với năm 2020,

“Có nghĩa là nợ công đến năm 2025 theo GDP đánh giá lại khoảng 45,6% GDP. Còn nếu tính theo GDP mới, thì tỷ lệ này là 57,9%, tức là vượt ngưỡng cảnh báo là 55%”, Bộ trưởng cho biết. “Ngoài ra, nợ Chính phủ giai đoạn 2021-2025 là 41,8% GDP đánh giá lại, nhưng nếu tính theo GDP mới thì là 53,1%, cũng vượt ngưỡng cảnh báo  45%”.

Tuy vậy, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết Bộ Tài chính đang tham mưu cho Chính phủ gói kích cầu bằng hỗ trợ lãi suất khoảng 20.000 tỷ đồng mỗi năm và hai năm là 40.000 tỷ đồng.

“Nếu hỗ trợ 4% thì chúng ta có 1 triệu tỷ vào nền kinh tế, sau đó thúc đẩy tạo việc làm, thúc đẩy sản lượng và thu lại, giảm bội chi ngân sách các thời kỳ sau”, Bộ trưởng cho biết.

Tiếp tục giải trình về ý kiến liên quan tới tỷ lệ điều tiết ngân sách cho TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Bộ trưởng Phớc cho biết, với TP.HCM, giai đoạn 2017-2021, tỷ lệ điều tiết là 18% và tổng chi ngân sách là 60.369 tỷ đồng, tức là bình quân 7,1 triệu trên đầu người. Đến năm 2021, tổng chi ngân sách là 69.092 tỷ đồng, tức bình quân 7,4 triệu/người. Đến 2022, dự kiến là 84.121 tỷ đồng, tức bình quân 8,8 triệu trên đầu người – như vậy là chênh lệch cao hơn so với thời kỳ năm ngoái 15.029 tỷ đồng.

“Như vậy, điều quan trọng không phải là tỷ lệ điều tiết mà là mức chi không thấp hơn năm trước”, ông Phớc nhấn mạnh.

Còn với tỉnh Đồng Nai, năm 2017, chi ngân sách là 17.426 tỷ đồng, tức là tỷ lệ điều tiết 47%. Đến 2021, 19.721,6 tỷ đồng, bình quân 6,1 triệu đồng/người. Đến 2022, 21.257,3 tỷ đồng, tức bình quân 6,5 triệu đồng trên người, chênh lệch cao hơn 1.535,7 tỷ đồng. Trong tỷ lệ điều tiết không tính tiền xổ số và nhà đất.

Bộ trưởng Tài chính cũng nêu rõ, hiện Nhà nước đang đầu tư sân bay Long Thành với kinh phí 109.000 tỷ đồng và một số hạ tầng do ngân sách Trung ương đã quyết định trong kế hoạch đầu tư công là 11.200 tỷ đồng.

“Do đó, mong các tỉnh và thành phố hết sức thông cảm bởi chúng ta còn đang phải lo cho 47 tỉnh nghèo và hiện có nhiều tỉnh nghèo cơ sở hạ tầng thấp kém, chưa có điện, trường, trạm…”, Bộ trưởng bày tỏ.

Về đề nghị tăng dự toán thu dầu thô, ông Phớc khẳng định đây là giải pháp không khả thi bởi sản lượng thực tế hàng năm từ 2016-2020 đã giảm bình quân 1,45 triệu tấn/năm, tương ứng 11% do suy giảm sản lượng tự nhiên.

Về các ý kiến đề nghị tăng tính chủ động của ngân sách trung ương, Bộ trưởng cho biết Bộ Tài chính đang tham mưu cho Chính phủ xây dựng đề án phân cấp quản lý ngân sách, tăng tính chủ động của ngân sách trung ương và địa phương, đồng thời sửa Luật Ngân sách thời gian tới.

Còn về công tác khắc phục hạn chế của gói hỗ trợ lãi suất thời kỳ khủng hoảng kinh tế 2009, Bộ trưởng Tài chính cho biết hiện các gói hỗ trợ đã được rút kinh nghiệm, hạn chế đối tượng và tập trung vào các đối tượng có khả năng đầu tư tăng thêm giá trị cho nền kinh tế và không có nợ xấu. Các gói được triển khai với thủ tục đơn giản, quyết toán dễ dàng và chính xác, chặt chẽ.

Tiếp tục giải trình về ý kiến của đại biểu Quốc hội cho rằng "dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2022 chỉ tăng 3,4%, tỷ lệ huy động vào ngân sách là khoảng 15,1% GDP", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu rõ trong những giai đoạn đột xuất bất thường và có cơ chế chính sách thay đổi, tốc độ thu ngân sách không tỷ lệ thuận với tốc độ tăng trưởng GDP.

“Thực tế giai đoạn 2011-2012, tăng trưởng kinh tế là 5,25%, thu ngân sách chỉ đạt 2,2%. Năm 2020, GDP tăng 2,91% nhưng thực tế thu nội địa chỉ đạt 1,6%, trong đó khu vực doanh nghiệp giảm 2% so với cùng kỳ. Chúng tôi đã thảo luận với các bộ ban ngành và các địa phương rất kỹ, nên xin đại biểu hết sức ủng hộ”, Bộ trưởng Tài chính phát biểu.

Theo Bộ trưởng, với giai đoạn khó khăn như năm nay, thu ngân sách nội địa tăng thu ở các khoản phát sinh từ năm 2020 trở về trước như: thuế nhà thầu, xử lý thu chênh lệch giá, phí trong bao tiêu sản phẩm; phát sinh đột biến thêm tiền thuê đất của đại sứ quán Mỹ; một số khoản thu quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp từ chứng khoán, bất động sản, khối tài chính ngân hàng, hoạt động sáp nhập, chuyển nhượng vốn, thu đầu thô…