Bước leo thang mới căng thẳng Mỹ - Trung: Mỹ sắp tăng thuế nhập khẩu với EV Trung Quốc

Hoàng Lâm

23/12/2023

Đây sẽ là bước leo thang mới nhất trong cuộc chiến của Mỹ với ngành công nghiệp xe điện đang phát triển nhanh chóng của Trung Quốc.

Tăng thuế để ngăn Trung Quốc

Các nhà sản xuất xe điện của Trung Quốc đang bùng nổ và chính quyền Biden hiện được cho là đang xem xét việc tăng thuế trong một động thái có thể khiến các nhà sản xuất này rời khỏi thị trường Mỹ.

Theo báo cáo từ tờ The Wall Street Journal, các quan chức chính phủ đang thảo luận về việc tăng thuế đối với xe điện Trung Quốc khi họ tìm cách bảo vệ ngành công nghiệp xe điện đang trì trệ của Mỹ trước làn sóng xe xuất khẩu giá rẻ của Trung Quốc.

Mỹ đã áp dụng mức thuế 25% đối với ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc, mức thuế này đã được Tổng thống Donald Trump đưa ra trước đó.

Điều đó khiến các nhà sản xuất ô tô điện Trung Quốc gần như không thể xâm nhập vào thị trường Mỹ, ngay cả khi xe của họ, thường rẻ hơn nhiều so với các loại xe tương đương của Mỹ, đã trở nên cực kỳ phổ biến ở các nơi khác trên thế giới.

Các mức thuế mới nhất, được cho là vẫn đang được thảo luận và có thể áp dụng cho các sản phẩm năng lượng mặt trời và pin xe điện do Trung Quốc sản xuất, sẽ là tín hiệu cho thấy chính phủ Mỹ lo ngại rằng hiện trạng này có thể sắp thay đổi.

Nó xuất hiện sau khi Nhà Trắng công bố các quy định mới nhằm gây khó khăn hơn cho các loại xe điện do Mỹ sản xuất với các bộ phận của Trung Quốc đủ điều kiện để được giảm thuế quan trọng.

Từ năm 2025, xe điện có chứa các bộ phận hoặc vật liệu quan trọng do các công ty thuộc thẩm quyền của chính phủ Trung Quốc cung cấp sẽ không đủ điều kiện để được giảm thuế 7.500 USD theo Đạo luật Giảm lạm phát (IRA).

Mỹ cũng được cho là ngày càng lo ngại về kế hoạch của một số nhà sản xuất xe điện lớn của Trung Quốc, bao gồm cả đối thủ BYD của Tesla, nhằm xây dựng các nhà máy mới ở Mexico.

Tờ Financial Times đưa tin rằng các quan chức Mỹ đã nêu lên mối lo ngại về đầu tư của Trung Quốc với các đối tác Mexico của họ.

Viễn cảnh các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc phá vỡ các quy định nhập khẩu nghiêm ngặt bằng cách thiết lập cửa hàng tại đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ đã gây ra sự lo lắng cho các nhà lập pháp.

Các thành viên của ủy ban quốc hội về Trung Quốc gần đây đã cảnh báo rằng các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có thể "có được cửa hậu vào thị trường Mỹ" thông qua các đối tác thương mại như Mexico.

Bộ Thương mại Mỹ hiện chưa đưa ra thông báo chính thức nào về vấn đề này.

Quyết tâm của chính quyền Biden

Khi Đạo luật Giảm lạm phát trở thành luật vào năm 2022, thành phần môi trường mở rộng của nó bao gồm các yêu cầu nghiêm ngặt về nguồn cung ứng và sản xuất tại địa phương khiến xe điện nhập khẩu gặp bất lợi lớn: Chúng sẽ không đủ điều kiện nhận các khoản tín dụng thuế có thể giảm giá nhãn dán của xe điện nhiều bằng 7500 USD.

Trên hết, chính quyền Biden vẫn chưa hủy bỏ thuế quan Trung Quốc của chính quyền Trump vốn áp thêm 25% cùng với mức thuế nhập khẩu 2,5%.

Vì vậy, Mỹ sẽ không còn thấy xe điện mang thương hiệu Trung Quốc trong thập kỷ này. Ưu đãi thuế IRA có hiệu lực đến năm 2030 và tùy thuộc vào tình hình chính trị vào thời điểm đó, có thể kéo dài thêm nhiều năm.

Nhưng xe điện của Trung Quốc đang tiến vào thị trường toàn cầu và sẽ sớm bao vây Mỹ và Canada, theo một báo cáo đặc biệt của AutoForecast Solutions vào tháng 9 nhấn mạnh: “Ô tô từ Trung Quốc đang đến”.

Phó Chủ tịch Dự báo Phương tiện Toàn cầu Sam Fiorani viết rằng theo sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc đã thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc lần đầu tiên bắt đầu xuất khẩu sang các nước ở Nam Mỹ, Châu Phi và Đông Nam Á.

Khi chất lượng xe được cải thiện, các OEM này đã mở rộng sang Đông Âu, Ấn Độ và Mexico. Thành công đã đến nhanh chóng và các thị trường sơ cấp ở Tây Âu là mục tiêu lớn tiếp theo.

Chủ tịch và nhà phân tích chính của AutoPacific, Ed Kim, cho biết ông luôn nhìn thấy những chiếc ô tô Trung Quốc mang biển số Mexico quanh văn phòng Nam California của mình.

Kim nói, chính sách của Mexico “ngày càng ưa chuộng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, chứ không chỉ ô tô, để giúp chống lại tác động của lạm phát”.

Đi đường vòng

Các nhà sản xuất EV Trung Quốc sẽ gặp rất nhiều khó khăn để vào thị trường Mỹ.

Theo AFS, các thương hiệu Trung Quốc đã thâm nhập thị trường Mexico vào năm 2017. Xe sản xuất tại Trung Quốc, hầu hết được bán dưới các thương hiệu Chevrolet, Dodge và Ford, đã đạt 18,5% thị phần tại đây, “nhưng các thương hiệu Trung Quốc đang phát triển nhanh chóng. Chỉ trong năm thứ ba có mặt trên thị trường, MG (SAIC) đã tăng lên 4,1% với sự hỗ trợ của MG5, MG GT và MG ZS. Chery ra mắt trong năm nay và chiếm 3% thị trường nhờ các mẫu crossover Omoda 5, Tiggo 4 và Tiggo 7”.

Kim lưu ý rằng thương hiệu Chery được gọi là “Chirey” ở Mexico vì Malcolm Bricklin sở hữu cái tên Chery ở Bắc Mỹ. Công ty Visionary Vehicles của Bricklin đã ký một thỏa thuận vào năm 2005 với Chery để bán ô tô của mình tại đây, nhưng đến năm 2008, thỏa thuận này đã trở nên xấu đi.

“Với tham vọng toàn cầu của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc và cũng vì nền kinh tế của chúng ta đang đi ngang, việc mở rộng có mục đích tồn tại và sẽ rất quan trọng đối với sự tăng trưởng và tồn tại liên tục của họ”, ông Kim nhận định. “Bằng mọi cách, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cuối cùng sẽ bán được hàng tại thị trường Mỹ”.

Giám đốc điều hành ZoZoGo và chuyên gia thị trường ô tô châu Á Michael Dunne kỳ vọng các mẫu xe mang thương hiệu Trung Quốc (bên cạnh Chevrolet, Buicks, Dodge, Volvo và Polestar được sản xuất ở đó) sẽ đến thị trường Mỹ không sớm hơn năm 2025. Nhưng chiếc xe Trung Quốc đầu tiên ở Mỹ gần như sẽ chắc chắn phải là mô hình ICE.

Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, từ bên ngoài nhìn vào, ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc dường như đã chuyển sang xe điện, với “ít nhất” 40 trong số 138 nhà sản xuất ô tô của nước này chỉ sản xuất xe chạy bằng pin.

Tổ chức thương mại này cho biết Trung Quốc đã tiêu thụ 6,8 triệu xe điện vào năm 2022, nhiều hơn 6 triệu xe điện so với lượng bán ra ở Mỹ năm ngoái.

Bloomberg đưa tin, thị trường xe điện của Trung Quốc tiên tiến đến mức những chiếc xe điện lỗi thời đang bị rỉ sét trên các cánh đồng rộng lớn bên ngoài các thành phố lớn ở đó.

“Với số lượng đổi mới điên cuồng đang diễn ra trên xe điện Trung Quốc hiện nay, và bởi vì nhiều nhà sản xuất ô tô toàn cầu vẫn phần nào vui mừng không biết nhiều xe điện mới của Trung Quốc này dẫn đầu cuộc chơi như thế nào, chúng ta có thể thấy sự lặp lại của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản xuất hiện vào những năm 1970 và 1980”, Kim của AutoPacific nói.

Giống như Hyundai và Kia xây dựng nhà máy ở Mỹ bất chấp lợi thế về chi phí so với Hàn Quốc, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có thể xem xét xây dựng nhà máy ở Mexico, nơi hoạt động kinh doanh của họ đang phát triển nhanh chóng, để sản xuất ô tô cho thị trường Mỹ mà không phải chịu mức thuế cao.

Fiorani của AFS nói: “Sẽ rất khó khăn nhưng không phải là không thể đối với một công ty như BYD hay GAC thâm nhập vào thị trường Mỹ. Họ đã bán rất chạy ở Mexico. Khi khối lượng sản phẩm đủ lớn, họ sẽ mở một nhà máy ở địa phương. Với hàm lượng nội địa, họ có thể nhận được mức thuế khoảng 25%. JAC đã lắp ráp trong nước nhưng sản phẩm của họ không đủ sức cạnh tranh”.