Châu Âu đối mặt với nguy cơ bị “hút” mất các nhà đầu tư sản xuất pin
Các nhà đàm phán của EU đã sẵn sàng đồng ý với các tiêu chuẩn nghiêm ngặt nhất thế giới về pin bền vững vào cuối tuần qua nhằm thúc đẩy việc sản xuất tế bào pin tại địa phương nhưng đồng thời lo ngại các khoản trợ cấp hào phóng của Mỹ có nguy cơ hút các khoản đầu tư ra khỏi Lục địa già.
Đạo luật giảm lạm phát mới của Mỹ cung cấp tiền mặt công khai cho các nhà sản xuất pin được thành lập ở Bắc Mỹ, điều này làm phức tạp nỗ lực của EU trong việc khuyến khích sản xuất pin tại nhà ở châu Âu.
Quy tắc đó nhằm đảm bảo các tế bào pin được đưa vào thị trường EU là an toàn và bền vững, đồng thời sẽ đặt ra các yêu cầu khác nhau, từ cách khai báo lượng khí thải carbon của pin và lượng vật liệu tái chế mà chúng phải chứa cho đến mục tiêu thu gom pin thải cùng các quy tắc thẩm định. Luật này sẽ áp dụng cho cả pin sản xuất trong nước và nhập khẩu, với mục tiêu là giữ lại nhiều chuỗi sản xuất bên trong châu Âu và chuyển hoạt động sản xuất khỏi Trung Quốc, nơi thống trị thị trường toàn cầu về pin lithium-ion.
Chris Heron, phát ngôn viên của nhóm vận động hành lang Eurometaux, cho biết các quy tắc mới của EU sẽ là "một gói quan trọng để tạo ra sự khác biệt về tính bền vững đối với pin của Châu Âu".
Heron nói: "Bây giờ chúng ta cần một củ cà rốt lớn hơn để đưa các khoản đầu tư vào chuỗi cung ứng mới vào châu Âu thay vì Mỹ hoặc Trung Quốc. Cái này sẽ không hiệu quả nếu không có cái kia”.
Chương trình trợ cấp Liên minh Pin trị giá 20 tỷ euro của Châu Âu được triển khai vào năm 2017 và đang chứng kiến một số kết quả ban đầu khi các nhà sản xuất pin mở nhà máy trên Lục địa già. Tuy nhiên, IRA trị giá 369 tỷ USD mở ra một luồng tiền mặt của Mỹ cho các công ty dọc theo chuỗi cung ứng pin có thể cản trở các kế hoạch của châu Âu.
IRA trả khoản tín dụng thuế 7.500 USD cho xe điện sản xuất trong nước, nhưng còn nhiều tiền hơn cho pin. Kể từ năm tới, chính phủ Mỹ sẽ chi trả tới 45 USD cho mỗi kilowatt giờ cho chi phí sản xuất pin, đồng thời trợ cấp 10% chi phí cho các bộ phận của pin và cung cấp hỗ trợ tương tự cho nguyên liệu thô. Những khoản trợ cấp đó sẽ tiếp tục chảy qua đầu những năm 2030, mang lại sự chắc chắn lâu dài cho các nhà chế tạo pin.
Điều đó sẽ giúp các nhà sản xuất huy động vốn và giảm chi phí tế bào của họ xuống dưới 100 USD mỗi kilowatt giờ, điểm mà các chuyên gia cho rằng ô tô chạy pin trở nên cạnh tranh về giá với các mẫu động cơ đốt trong.
“Các ưu đãi cho đầu tư sản xuất là yếu tố thay đổi cuộc chơi”, một giám đốc điều hành ô tô nói về các điều khoản của IRA.
Bên cạnh đó, các khoản trợ cấp EV của Mỹ đã thu hút sự chú ý của châu Âu, với các chính trị gia hàng đầu yêu cầu Nhà Trắng suy nghĩ lại. Nhưng trợ cấp cho pin là một vấn đề lớn hơn đối với châu Âu so với tiền mặt cho ô tô.
Mặc dù chính sách IRA nhằm mục đích thúc đẩy doanh số bán xe điện, nhưng rất ít ô tô sạch được xuất khẩu từ châu Âu sang Mỹ. Theo dữ liệu do công ty tư vấn IHS Markit tổng hợp, khoảng 54.020 xe điện đã được vận chuyển về phía tây qua Đại Tây Dương vào năm 2021, một phần rất nhỏ trong tổng số 2,3 triệu chiếc xe như vậy đã được bán ở châu Âu vào năm ngoái.
William Todts, giám đốc điều hành của tổ chức phi chính phủ về Giao thông vận tải & Môi trường cho biết: “Chúng tôi cần lo lắng nhiều hơn về tín dụng sản xuất hơn là tín dụng tiêu dùng. Một số người bác bỏ điều này, nhưng với mức trợ cấp đó và sự khác biệt về giá năng lượng, có nguy cơ sản xuất thực sự xảy ra bên ngoài châu Âu”.
Mặc dù Nhà Trắng đang chịu áp lực của EU trong việc điều chỉnh IRA, Ủy viên Liên minh châu Âu phụ trách thị trường nội bộ Thierry Breton cho biết tại một sự kiện mới đây rằng không có khả năng có những thay đổi đáng kể: "Những gì đã làm đã xong."
Todts cho biết cũng không có chuyện các khoản trợ cấp của IRA sẽ được mở rộng cho các loại pin được sản xuất bên ngoài Bắc Mỹ. Thay vì thuyết phục Washington thay đổi IRA, ông muốn Ủy ban châu Âu thúc đẩy trò chơi trợ cấp của riêng mình.
Ở Lục địa già, sự hỗ trợ của công chúng đến dưới hình thức viện trợ công cộng một lần của nhà nước được đánh giá và phê duyệt cẩn thận bởi các cơ quan giám sát cạnh tranh của Ủy ban. Điều đó hoàn toàn khác với hỗ trợ công nghiệp bền vững đã được phê duyệt ở Mỹ.
Theo Bộ Ngoại giao Chile và một số nhà ngoại giao EU, , EU cũng sẽ đồng ý với một thỏa thuận liên kết sửa đổi với Chile. Điều này sẽ giúp khối tiếp cận được nguồn dự trữ lithium khổng lồ nằm trên cánh đồng muối Atacama của Chile.
Anders Thor, phát ngôn viên của Northvolt, cho biết Northvolt của Thụy Điển được cho là sẽ mở một nhà máy pin của Đức vào năm 2025 nhưng những kế hoạch đó hiện đang bị thay đổi.
“Mục tiêu của chúng tôi vẫn là thực hiện các kế hoạch của mình nhưng chi phí gia tăng ở châu Âu và sự hỗ trợ to lớn mà chính quyền Mỹ hiện đang cung cấp, đã khiến các quyết định mở rộng chiến lược trở nên phức tạp hơn”, Thor nói và cho biết thêm rằng công ty sẽ thực hiện kêu gọi các mục tiêu đầu tư trong tương lai của mình vào năm tới.
Trong khi đó, theo một phát ngôn viên của công ty, bộ phận pin PowerCo của Volkswagen đặt mục tiêu xây dựng một nhà máy ở Canada trong vài tháng tới để "chủ yếu đáp ứng nhu cầu của thị trường Bắc Mỹ".
Không còn nghi ngờ gì nữa, pin do Mỹ sản xuất, thậm chí có khả năng được sản xuất bởi Northvolt hoặc PowerCo, một ngày nào đó có thể đến châu Âu. Giám đốc điều hành của thương hiệu VW, Thomas Schäfer, đã chỉ trích việc EU không phản ứng với IRA.
Với lạm phát leo thang và thị trường nguyên liệu thô khan hiếm, các nhà xây dựng nhà máy sản xuất pin đang phải đánh giá lại nơi phân bổ các nguồn lực khan hiếm.
Schäfer nhận định: “Với Đạo luật Giảm lạm phát, Mỹ mang đến cho các công ty những ưu đãi hấp dẫn cao để đầu tư vào nhà máy và sản xuất mới. Mặt khác, ở EU, các quy tắc viện trợ nhà nước quan liêu và lỗi thời vẫn chưa có thay đổi”.
Quy định về pin làm phức tạp suy nghĩ của họ. Giorgio Corbetta, giám đốc phụ trách các vấn đề của EU về vận động hành lang ngành Eurobat, cho biết các quy tắc “sẽ có rất nhiều sự thích ứng từ cả người chơi trong nước và nước ngoài trong chuỗi giá trị của EU”.
