Thanh toán không tiền mặt hỗ trợ thương mại điện tử, động lực tăng trưởng kinh tế số, minh bạch dòng tiền

Hội thảo “Thanh toán không tiền mặt: Động lực tăng trưởng kinh tế số” đã diễn ra vào sáng ngày 14/06 tại TP.HCM. Hội thảo nằm trong chuỗi sự kiện “Ngày Không tiền mặt 2025” do Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước), Thời báo Ngân hàng và Báo Tuổi Trẻ phối hợp cùng Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh và Công ty cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (Napas) tổ chức, dưới sự chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước và UBND TP. Hồ Chí Minh.

HOÀN THIỆN THỂ CHẾ, CHÍNH SÁCH PHÙ HỢP, BẢO VỆ TÀI SẢN NGƯỜI DÂN

Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, đến cuối năm 2024, Việt Nam đã có hơn 204,5 triệu tài khoản thanh toán của khách hàng cá nhân; 154,1 triệu thẻ ngân hàng đang lưu hành. Gần 87% người trưởng thành có tài khoản tại ngân hàng. Thanh toán không tiền mặt đã có mặt trong mọi lĩnh vực của kinh tế và đời sống - xã hội như học phí, viện phí, mua sắm, giao thông…

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc nói rằng: “Thương mại điện tử phát triển đương nhiên phải thanh toán không tiền mặt, vì thanh toán không tiền mặt nhanh, kịp thời chỉ vài giây, giúp cho minh bạch hóa dòng tiền, thúc đẩy kinh tế số phát triển. Không thể phủ nhận việc phát triển thanh toán không dùng tiền mặt, góp phần tăng tưởng kinh tế số. Tuy nhiên, cần phải nhìn nhận tồn tại thách thức như vấn đề an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân trong thanh toán số, nhất là trong bối cảnh tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi. Do đó, cần phải hoàn thiện thể chế, chính sách phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho các mô hình thanh toán sáng tạo, đồng thời đảm bảo quản lý rủi ro và an toàn hệ thống, bảo vệ tài sản của người dân”.

Liên quan đến các giải pháp hạn chế rủi ro cho người dân, đại diện Ngân hàng Nhà nước, ông Lê Anh Dũng, Phó vụ Trưởng Vụ Thanh toán, nêu quan điểm rằng cần phải tuyên truyền cho người dân những thủ đoạn của tội phạm để từ đó có kiến thức khi giao dịch an toàn trên kênh số, không bị sập bẫy của tội phạm công nghệ. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cùng với ngân hàng thương mại, trung gian thanh toán triển khai các giải pháp công nghệ để ngăn chặn tội phạm công nghệ. Trong đó, ngành ngân hàng triển khai dự án thu thập tài khoản giả mạo để đưa ra cảnh báo kịp thời cho người chuyển tiền cân nhắc có nên chuyển hay không.

Hiện nay, 87% số người trưởng thành tại Việt Nam đã có tài khoản ngân hàng. Riêng tại TP. Hồ Chí Minh, tỉ lệ này cao hơn. Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng hiện xử lý bình quân 820 nghìn tỉ đồng mỗi ngày trong khi hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử xử lý 26 triệu giao dịch mỗi ngày.

Ngoài ra, đại diện Ngân hàng Nhà nước cũng lưu ý đến hạ tầng thông tin tín dụng quốc gia nâng cấp để gia tăng khả năng xử lý, cập nhật dữ liệu tự động, đồng thời mở rộng thu thập và cập nhật dữ liệu trong và ngoài ngành với tỉ lệ cập nhật số liệu thành công từ tổ chức tín dụng đạt mức cao, trên 98%. Thanh toán không tiền mặt góp phần tăng tính minh bạch trong quản lý kinh tế, thúc đẩy thương mại điện tử...

THANH TOÁN KHÔNG TIỀN MẶT TRONG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ ĐẠT 80% NĂM 2030

Tại hội thảo, bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), cho biết Việt Nam là nước tăng trưởng hàng đầu về thương mại điện tử, tăng trung bình 16-30%/năm và kinh tế số đóng góp 18,7% vào GDP. Thanh toán số là một trong những yếu tố cốt lõi thúc đẩy tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử nói riêng và nền kinh tế số nói riêng.

Để phát triển kinh tế số, bà Oanh cho rằng thanh toán số và thương mại điện tử song hành cùng nhau. Thực tế, tỉ lệ người tiêu dùng thương mại điện tử lựa chọn phương thức thanh toán tiền mặt khi nhận hàng (COD) chiếm tới 77,5% vì một bộ phận người dân vẫn giữ thói quen và tâm lý sử dụng tiền mặt khi thanh toán. Đồng thời, tội phạm trong lĩnh vực công nghệ cao và thanh toán điện tử; tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng. Ngoài ra, hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, nhất là tại vùng nông thôn… khiến cho người dùng nghi ngại.

Để phát triển thương mại điện tử, tháng 6, Bộ Công Thương ban hành Kế hoạch tổng thể Phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026 – 2030. Theo đó, mục tiêu tỉ lệ thanh toán không dùng tiền mặt trong thương mại điện tử đạt 80% vào năm 2030.

Bên cạnh đó, Cục trưởng cục Thương mại và Kinh tế số đề xuất hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế chính sách, phát triển hạ tầng công nghệ lõi và đảm bảo an toàn, bảo mật; Cung cấp các giải pháp thanh toán không tiền mặt để hỗ trợ tiểu thương chợ truyền thống; Tăng cường kết nối, tích hợp hạ tầng thanh toán không tiền mặt. Đồng thời, cần có giải pháp tiện ích thanh toán trên thiết bị di động.