Tại dự thảo Báo cáo tổng kết Luật Viên chức năm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2019), Bộ Nội vụ cho biết trong thời gian từ cuối năm 2019, xuất hiện tình trạng một bộ phận viên chức xin thôi việc theo nguyện vọng cá nhân.

Tính riêng từ tháng 1/2020 đến tháng 6/2022, có khoảng 35.523 viên chức xin thôi việc. Trong đó, có 1.505 viên chức ở các bộ, ngành Trung ương và 2.524 viên chức ở các địa phương, tập trung chủ yếu ở các đơn vị sự nghiệp giáo dục, y tế, gây khó khăn về nhân lực cho hoạt động của nhiều địa phương, đơn vị.

Theo Bộ Nội vụ, nguyên nhân là do cơ chế tự chủ, xã hội hoá các hoạt động sự nghiệp và dịch vụ công tạo sự cạnh tranh lành mạnh theo quan hệ cung - cầu lao động giữa khu vực công và khu vực tư trong bối cảnh nền kinh tế thị trường.

Bên cạnh đó, còn có nguyên nhân do tiền lương, thu nhập của viên chức còn thấp so với thu nhập của người lao động cùng trình độ làm việc trong doanh nghiệp nhà nước, khu vực tư nhân, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài.

Do điều kiện nguồn lực tài chính tại một số cơ quan, đơn vị còn hạn chế nên khó khăn trong bố trí kinh phí thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có tài năng về chính sách tiền lương và các chế độ liên quan.

Mặt khác, các cơ quan, đơn vị thực hiện tinh giản biên chế theo yêu cầu của Đảng, Nhà nước, trong khi khối lượng công việc ngày càng tăng, dẫn đến bị quá tải, áp lực, nhất là lĩnh vực y tế trong thời gian cao điểm phòng, chống dịch Covid-19.

Ngoài ra, môi trường, điều kiện làm việc tại một số thời điểm trong khu vực công chưa thật sự tạo động lực, cơ hội để viên chức phát huy tốt năng lực.

Bộ Nội vụ cho biết thời điểm các đơn vị sự nghiệp đối mặt với tình trạng một số lượng nhất định viên chức xin thôi việc, đặc biệt giai đoạn dịch bệnh Covid-19, Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương đã tích cực thực hiện nhiều giải pháp hữu hiệu để khắc phục.

Đơn cử như cải cách chính sách tiền lương theo lộ trình, tạo động lực về tiền lương, thu nhập; thực hiện chế độ đãi ngộ, khen thưởng xứng đáng; đẩy mạnh, nâng cao mức độ tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập, làm tiền đề nâng cao thu nhập để viên chức yên tâm công tác.

Cùng với đó, chú trọng xây dựng môi trường làm việc công bằng, thân thiện, đoàn kết thông qua việc chuẩn hóa quy trình làm việc bằng quy định, quy chế cụ thể; khuyến khích đổi mới, sáng tạo đi đôi với bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm,…Từ đó, quyền và các nghĩa vụ của viên chức được bảo đảm, thúc đẩy thực hiện một cách hiệu quả, thực chất.

Hiện nay, các quyền, nghĩa vụ của viên chức được thể chế hóa, cụ thể hóa tại các nghị định của Chính phủ về tiền lương, tiền thưởng, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, chế độ nghỉ ngơi…

Ngoài các chế độ, chính sách theo quy định chung, căn cứ tình hình thực tiễn và theo thẩm quyền, nhiều bộ, cơ quan, địa phương đã ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành quy định về chế độ, chính sách đặc thù đối với viên chức thuộc phạm vi quản lý.

Riêng về chế độ thôi việc, hưu trí của viên chức được quy định cụ thể tại quy định của Chính phủ về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức. Việc giải quyết chế độ thôi việc, nghỉ hưu cho viên chức được các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện theo đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục; bảo đảm quyền lợi của viên chức theo quy định của Luật Viên chức và pháp luật về lao động.

Tại hồ sơ dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi), Bộ Nội vụ đề xuất tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; thu hút, sử dụng, trọng dụng nguồn nhân lực chất lượng cao trong đơn vị sự nghiệp công lập.

Dự thảo tập trung rà soát, bổ sung chính sách theo hướng đơn vị sự nghiệp được chủ động trong công tác quản lý, sử dụng nguồn nhân lực. Mục tiêu hình thành cơ chế linh hoạt trong tuyển dụng để đơn vị sự nghiệp công lập thu hút, bố trí, sử dụng, đãi ngộ, đào tạo, bồi dưỡng viên chức, người lao động, chuyên gia, nhà khoa học, phù hợp với nhu cầu nhân lực và điều kiện tài chính của đơn vị; cho phép đơn vị sự nghiệp vận hành như chủ thể kinh tế (đối với các đơn vị tự chủ)…