Các startup ô tô điện đình đám trên thế giới đang làm ăn thế nào?

Khó khăn về tiền mặt và đầu ra sản phẩm

Các công ty non trẻ nổi tiếng trong làng startup ô tô điện như Rivian Automotive Inc và Lucid Group Inc đang phải đối mặt với một thách thức cấp bách hơn trong năm 2023 đó là cần điều chỉnh hoạt động của nhà máy sản xuất trước khi cạn kiệt nguồn dự trữ tiền mặt.

Kết quả trong vài tuần qua đối với các nhà sản xuất xe điện này đã minh họa mức độ cấp bách của tình trạng khó khăn của họ. Mặc dù các công ty này hiện đang sản xuất nhưng thua lỗ vẫn tiếp tục gia tăng do họ phải vật lộn để tăng tốc dây chuyền lắp ráp và tăng doanh số bán hàng theo kế hoạch, làm giảm khả năng tài chính và tăng khả năng cần huy động thêm tiền.

Rivian từng tạo cơn sốt trong ngành ô tô điện khi rủng rỉnh vốn sau khi huy động được gần 12 tỷ USD ngay trong đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng vào năm 2021, nhưng startup này đã “đốt” hết 6,6 tỷ USD tiền mặt vào năm ngoái. Các nhà phân tích dự đoán Rivian có thể tiêu tốn thêm khoảng 6 tỷ USD dựa trên chi phí dự kiến cho năm nay.

Bất chấp các biện pháp cắt giảm chi phí và nỗ lực tăng sản lượng tại nhà máy duy nhất ở Normal, các giám đốc điều hành của Rivian vẫn dự đoán một năm khó khăn. Rivian dự báo vào tháng 2 rằng họ sẽ sản xuất 50.000 xe tải điện, xe thể thao đa dụng và xe tải vào năm 2023, thấp hơn nhiều so với ước tính của Phố Wall và con số này đã khiến cổ phiếu của họ giảm 18% ngay sau đó.

Lucid, một nhà sản xuất xe điện cao cấp khác, cũng thất bại trên một số mặt trận, báo cáo lượng đặt trước giảm trong nửa cuối năm xuống còn 28.000 vào cuối tháng 12 so với 37.000 vào tháng 6 và đặt mục tiêu sản xuất quá thấp cho điều này năm nay.

Giám đốc điều hành Lucid Peter Rawlinson cho biết: “Năm ngoái, trọng tâm của chúng tôi là giải quyết các tắc nghẽn trong sản xuất. Bây giờ về mặt bán hàng, đó là trọng tâm của tôi ngay bây giờ”.

Fisker Inc, một công ty khởi nghiệp ô tô điện có trụ sở tại California cũng đã niêm yết cổ phiếu lần đầu vào năm 2020 thông qua một thỏa thuận sáp nhập ngược, có báo cáo thu nhập khả quan hơn, cho các nhà đầu tư biết rằng họ có kế hoạch cung cấp mẫu xe đầu tiên, chiếc Ocean SUV chạy điện, trong những tháng tới. Cổ phiếu của công ty đã tăng 30% sau thông báo thu nhập tháng Hai vừa qua.

Tuy nhiên, Fisker phải đối mặt với một mốc thời gian chặt chẽ để đạt được mục tiêu sản xuất cả năm và ít có sai sót. Công ty báo cáo rằng họ có 736 triệu USD tiền mặt vào cuối năm 2022 và cho biết dự kiến tổng chi phí lên tới 610 triệu USD trong năm nay.

Bối cảnh của những công ty khởi nghiệp này đã thay đổi đáng kể so với khi chúng lần đầu tiên ra mắt công chúng vào năm 2020 và 2021.

Khi đó, sự sốt sắng của các nhà đầu tư đối với các công ty hứa hẹn sẽ định hình lại ngành kinh doanh ô tô đang tăng cao và thị trường tài chính đang đổ tiền vào không gian xe điện.

Theo Dealogic, tổng cộng, các nhà đầu tư đã đầu tư hơn 123 tỷ USD vào các công ty khởi nghiệp EV này thông qua các đợt chào bán công khai, thỏa thuận sáp nhập ngược và các cơ chế tài trợ khác trong ba năm qua.

Các nhà đầu tư mất niềm tin

Tuy nhiên, trong vòng một năm qua, sự kiên nhẫn của Phố Wall đối với những khó khăn trong sản xuất của các công ty khởi nghiệp đã bắt đầu tan biến.

Rivian đang chịu áp lực từ các nhà đầu tư rất lớn khi phải chứng minh rằng họ có thể chế tạo xe tải điện của mình trên quy mô lớn mà không cần tăng cường sản xuất trước đó, do sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các nhà sản xuất ô tô cũ.

Một số startup ô tô điện khác như Lordstown Motors Corp., Faraday Future Intelligent Electric Inc. và Nikola Corp. đã gặp vấn đề về tiền mặt buộc họ phải trì hoãn các phương tiện và thu hẹp tham vọng của mình.

Lordstown Motors hôm thứ Hai (6/3) cho biết họ đã bắt đầu bán thương mại chiếc xe tải điện đầu tay của mình, chiếc Endurance, trong quý IV nhưng chỉ giao được sáu chiếc cho khách hàng vào cuối tháng Hai.

Vì các vấn đề về chất lượng dẫn đến việc startup này phải tạm dừng dây chuyền sản xuất. Cổ phiếu của nhà sản xuất này khi đóng cửa giảm gần 9% vào thứ Hai (6/3) ở mức 1,02 USD một cổ phiếu, sau khi công bố kết quả tài chính mới nhất.

Những người khác, chẳng hạn như Polestar đã công bố doanh số bán hàng tốt hơn và mức lỗ ròng thấp hơn dự kiến. Công ty khởi nghiệp Thụy Điển dự kiến doanh số bán hàng sẽ tăng 60% trong năm nay lên 80.000 chiếc và gần đây đã huy động được 1,6 tỷ USD, mà các giám đốc điều hành cho biết là đủ để tài trợ cho hoạt động trong năm nay.

Trong khi đó, nhu cầu ô tô mạnh đã đẩy giá ô tô lên cao trong vài năm qua đang bắt đầu suy yếu. Một số nhà sản xuất xe điện đã điều chỉnh giảm giá hoặc giảm giá.

Các nhà phân tích cho rằng nhu cầu huy động vốn có thể tăng lên khi các công ty khởi nghiệp này phải vật lộn với chi phí mở rộng quy mô kinh doanh và khi thị trường vốn đang thắt chặt.

Cổ phiếu của Rivian giảm khoảng 78% so với giá IPO, sau khi hãng này cắt giảm mục tiêu sản xuất trong một nửa năm ngoái và vẫn suýt chút nữa đạt được mục tiêu 25.000 xe với khoảng 700 xe do thiếu phụ tùng.

Năm nay, Rivian đang lên kế hoạch cho thời gian ngừng hoạt động nhiều hơn tại nhà máy của mình để tổ chức lại dây chuyền nhằm sản xuất nhiều xe hơn. Công ty đã có hai đợt sa thải và trì hoãn các dự án quan trọng, chẳng hạn như thế hệ phương tiện tiếp theo, để bảo toàn tiền mặt. Các giám đốc điều hành của Rivian cho biết những hạn chế về chuỗi cung ứng, đặc biệt là về chất bán dẫn, sẽ tiếp tục làm giảm số lượng sản xuất trong năm nay, nhưng họ có đủ tiền mặt để tồn tại đến năm 2025.

Lucid gần đây đã huy động được 1,5 tỷ USD tài trợ từ việc bán cổ phần và có tổng số 1,74 tỷ USD  tiền mặt và các khoản tương đương tiền vào cuối tháng 12, đủ để tồn tại cho đến quý đầu tiên của năm 2024. Tuy nhiên, công ty khởi nghiệp có trụ sở tại Newark, California, đưa ra quan điểm thận trọng trong năm và lo ngại về nhu cầu của người tiêu dùng.

Fisker nói họ có đủ tiền mặt để tung ra chiếc xe đầu tiên của mình, Ocean, nhưng cho biết họ cũng đang xem xét huy động thêm vốn từ những người cho vay.

Ngành công nghiệp ô tô từ lâu đã là một ngành kinh doanh thâm dụng vốn mà những người mới khó thâm nhập. Tesla đã thua lỗ trong nhiều năm, trong khi phải vật lộn để xây dựng quy mô sản xuất và dựa vào việc bơm tiền mặt thường xuyên để duy trì hoạt động.

Giám đốc điều hành Tesla Elon Musk cho biết: “Phần khó là chế tạo ô tô và toàn bộ chuỗi cung ứng đi kèm với ô tô. Đây là một thách thức hậu cần cực kỳ khó khăn”.

Theo nhiều cách, nhóm khởi nghiệp EV mới này phải đối mặt với một con đường khó khăn hơn. Doug Betts, chủ tịch bộ phận ô tô của công ty phân tích dữ liệu J.D. Power, cho biết, Tesla có rất ít đối thủ khi tung ra Model S hơn một thập kỷ trước.

Giờ đây, những công ty khởi nghiệp này cũng đang đối đầu với các công ty ô tô truyền thống hơn đã thiết lập chuỗi cung ứng và hoạt động sản xuất quy mô lớn. Các nhà phân tích cho biết, sự cạnh tranh cũng đang trở nên khốc liệt trên thị trường xe điện hạng sang, nơi các công ty non trẻ này đang cố gắng nhắm đến khách hàng.

“Họ phải đánh bại BMW và Mercedes, những hãng hiện đã có xe điện”, ông Betts nhấn mạnh.