Cuộc chiến thị sạc pin xe điện tại thị trường lớn thứ 2 thế giới: Tesla sẽ giành chiến thắng?

Sự hoài nghi về Tesla

Mary Barra và Elon Musk có thể là những đối thủ kinh doanh gay gắt, nhưng họ có vẻ giống như những người bạn lâu năm khi trò chuyện trên Twitter về một thỏa thuận có thể giúp loại bỏ một trong những rào cản lớn nhất đối với quyền sở hữu xe điện đó là “không đủ bộ sạc”.

Bà Barra, giám đốc điều hành của General Motors, vừa đồng ý tiếp bước Ford Motor trong việc áp dụng công nghệ sạc do Tesla, hãng xe do Musk lãnh đạo, phát triển. Các thỏa thuận sẽ cho phép G.M. và khách hàng của Ford sử dụng một số bộ sạc nhanh của Tesla. Các cuộc khảo sát cho thấy, sợ không tìm được bộ sạc là lý do chính khiến một số người ngần ngại mua ô tô điện.

Bà Barra đã khen đội ngũ “tuyệt vời” tại Tesla. Trong khi Elon Musk nói rằng thật "vinh dự" khi được làm việc với “bà đầm thép” của ngành ô tô.

Nhưng bên dưới bề mặt của những niềm vui đó có lẽ là một số tính toán khó khăn của công ty. G.M., Ford và nhiều công ty sản xuất xe điện cũng như nhà cung cấp thiết bị sạc xe điện đã đồng ý hợp tác với Tesla vì họ rất cần sự giúp đỡ của gã khổng lồ xe điện này. Ngoài việc bán nhiều ô tô điện ở Mỹ hơn tất cả các nhà sản xuất ô tô khác cộng lại, Tesla còn vận hành mạng lưới sạc nhanh lớn nhất của đất nước.

Nhưng quyết định hợp tác với Tesla đi kèm với những rủi ro lớn đối với phần còn lại của ngành công nghiệp ô tô, vốn sẽ phụ thuộc vào Musk, một nhà lãnh đạo hay thay đổi, về một công nghệ thiết yếu. Hệ thống sạc độc quyền của Tesla, mà gần đây đã bắt đầu gọi là Tiêu chuẩn sạc Bắc Mỹ, không phải là sản phẩm hợp tác giữa nhiều công ty như thường xảy ra với các tiêu chuẩn kỹ thuật khác.

Mới đây, SAE International, một hiệp hội các kỹ sư đặt ra các tiêu chuẩn kỹ thuật cho máy bay và phương tiện, cho biết họ đã đồng ý với Tesla để thiết lập một tiêu chuẩn cho đầu nối sạc. Thỏa thuận này sẽ cho phép các nhà sản xuất ô tô và công ty thu phí khác cân nhắc về công nghệ này.

Nhưng việc giám sát các khía cạnh khác của hệ thống, chẳng hạn như phần mềm và thiết bị sạc, không rõ ràng và một số đối thủ cạnh tranh nghi ngờ về mức độ kiểm soát của Tesla.

Thỏa thuận này cũng đi kèm với rủi ro cho Tesla. Quyền truy cập độc quyền vào các trạm sạc của công ty, một số trong đó đã có hàng dài trong thời gian di chuyển bận rộn, đã giúp công ty bán ô tô cho những khách hàng có thể cảm thấy khó chịu khi phải đợi phía sau Ford và Chevrolet.

Cuộc chiến về tiêu chuẩn kỹ thuật

Các trận chiến về tiêu chuẩn kỹ thuật là phổ biến với bất kỳ công nghệ mới nào. Kết quả có thể gây đau đớn cho các công ty hoặc người tiêu dùng đặt cược sai lầm. Điều này dường như khá dễ hiểu khi chỉ cần hỏi bất kỳ ai đã mua hoặc đầu tư vào máy quay video, điện thoại di động hoặc máy nghe nhạc kỹ thuật số mà sau này đã trở nên lỗi thời.

Trong khi đó, rủi ro đối với ô tô cao hơn nhiều vì chúng có giá hàng chục nghìn USD và việc thay thế phương tiện chạy xăng bằng mô hình điện là chìa khóa để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.

Một số quan chức trong ngành lo ngại rằng việc công ty lộn xộn tranh giành công nghệ sạc có thể khiến mọi người không mua ô tô điện.

“Nó tạo ra sự nhầm lẫn”, Oleg Logvinov, chủ tịch Bắc Mỹ của tổ chức Sáng kiến Sạc cho biết.

Về lời khuyên cho người tiêu dùng, ông Logvinov nói,“có thể sẽ đợi cho đến khi bạn có thể tìm ra bên nào thắng”.

Ford, G.M. và hầu hết các nhà sản xuất khác ngoài Tesla đã chế tạo ô tô với tiêu chuẩn phích cắm C.C.S., đó là tiêu chuẩn ở châu Âu. Các mạng sạc do các công ty như Electrify America và EVgo điều hành chủ yếu cung cấp chuẩn sạc C.C.S.

Phích cắm của Tesla nhẹ hơn và dễ sử dụng hơn nhưng chỉ phù hợp với ô tô của công ty này. Theo thỏa thuận với Ford và G.M., Tesla sẽ cung cấp một bộ chuyển đổi vào đầu năm tới cho phép ô tô từ những nhà sản xuất đó kết nối với khoảng 12.000 bộ sạc nhanh của hãng tại Mỹ. Năm 2025, Ford và G.M. có kế hoạch tạo ra các mô hình được thiết kế để sử dụng phích cắm Tesla mà không cần bộ chuyển đổi.

Thực tế, ảnh hưởng kết hợp của Tesla, G.M. và Ford buộc các nhà điều hành mạng lưới sạc phải lắp phích cắm Tesla một cách hiệu quả và có thể khiến phích cắm chuẩn C.C.S. trở nên lỗi thời - ít nhất là ở Bắc Mỹ - trong những năm tới.

Rivian, một công ty sản xuất xe điện nhỏ hơn, cho biết rằng họ cũng sẽ chuyển sang sử dụng phích cắm của Tesla và Volvo đã đưa ra cam kết tương tự đối với những chiếc xe mà nhà sản xuất ô tô này bán ở Bắc Mỹ. Các nhà sản xuất khác cũng đang xem xét làm như vậy.

Khi phích cắm Tesla trở nên thống trị, những người có ô tô được thiết kế để sử dụng C.C.S. và người tiêu dùng sẽ ngày càng phụ thuộc vào bộ điều hợp, vì lý do an toàn, chúng bị giới hạn về mức điện áp mà chúng có thể xử lý và sẽ sạc chậm hơn.

Hệ thống của Tesla được biết đến là dễ sử dụng và đáng tin cậy, trong khi C.C.S. có thể phức tạp. Thất vọng với mạng lưới sạc hiện có rõ ràng là một lý do khiến Ford và G.M. đã quyết định hợp tác với Tesla.

Ben Rose, chủ tịch của Battle Road Research, người theo dõi ngành công nghiệp xe điện cho biết: “Tôi hoàn toàn không nghĩ điều này sẽ xảy ra nếu các mạng khác đáng tin cậy hơn”.

Nhưng một lý do khiến hệ thống của Tesla hoạt động tốt là công ty thiết kế và sản xuất toàn bộ hệ thống gồm ô tô, phần mềm và phần cứng sạc. Tesla sẽ mất quyền kiểm soát tuyệt đối khi các nhà sản xuất ô tô khác tham gia vào mạng lưới của mình.

Việc vận hành những bộ sạc có thể cung cấp nhiên liệu cho hàng chục phương tiện của nhiều nhà sản xuất khác nhau là vô cùng khó khăn.

“Chúng tôi tính phí cho 50 mẫu xe khác nhau”, Cathy Zoi, giám đốc điều hành của công ty EVgo, cho biết. “Các nhà sản xuất đôi khi không thông báo cho EVgo về những thay đổi đối với phần mềm xe, dẫn đến sự cố kết nối. Và bộ sạc bị đổ lỗi”.

Tesla đã xây dựng một mạng lưới sạc vì có ít nơi để sạc vào năm 2012 khi hãng bắt đầu bán Model S, chiếc xe chở khách cỡ lớn đầu tiên của hãng. Tesla không tiết lộ thông tin tài chính về mạng lưới sạc này, nhưng các nhà phân tích cho rằng công ty có thể mất tiền khi tính phí để thu hút mọi người mua ô tô của mình.

Tesla có 19.700 cổng sạc trên khắp HMỹ tại khoảng 1.800 trạm, theo Bộ Năng lượng Mỹ, trong khi có 10.500 cổng sạc chuẩn C.C.S. tại 5.300 nhà ga. Dự kiến chỉ 12.000 bộ sạc Tesla sẽ được mở cho Ford, G.M. và xe Rivian.

Việc các nhà sản xuất ô tô khác quyết định liên minh với Tesla và tạo doanh thu cho đối thủ cạnh tranh, đã sự thừa nhận rằng công ty của Musk có nhiều kinh nghiệm nhất trong việc vận hành mạng lưới sạc xe điện.

Ông Musk hứa sẽ không đưa G.M. và khách hàng của Ford gặp bất lợi, còn các công ty xe hơi khác nói rằng họ tin ông.

Brendan Jones, giám đốc điều hành của Blink Charging, công ty có kế hoạch lắp đặt các phích cắm của Tesla trong mạng của mình cho biết: “Chúng tôi thực sự đang ở trong đường cong tăng trưởng nhanh này. Điều này thực sự sẽ thúc đẩy ngành công nghiệp phát triển”.