Nâng cấp các mẫu xe máy xăng chủ lực có đủ để Honda giữ vững vị thế tại thị trường Việt?
Với vị thế là hãng xe chiếm giữ thị phần lớn (80%) thị trường xe máy Việt trong suốt một thời gian dài, Honda Việt Nam đang đứng trước một ngưỡng cửa mới trong việc thay đổi để tồn tại trong xu thế xanh hoá. Tuy nhiên, chuyển đổi trong một sớm một chiều là điều không hề dễ dàng. Có thể thấy việc hãng xe này nâng cấp các mẫu xe máy xăng chủ lực thời gian qua như SH, Air Blade và Lead là chiến lược cần thiết ở thời điểm hiện tại nhưng khó lòng kéo dài.
Theo số liệu của Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) gồm 5 thành viên Honda, Yamaha, Suzuki, SYM, Piaggio, doanh số bán hàng quý III/2025 của nhóm các nhà sản xuất này đạt 621.732 xe, giảm gần 10% so với cùng kỳ 2024. Luỹ kế từ đầu năm đến hết tháng 9/2025, lượng tiêu thụ là 1.906.023 xe, tăng 0,69% so với giai đoạn cùng kỳ năm ngoái là 1.892.873 xe.
Trên thực tế, VAMM vốn chủ yếu bán xe máy xăng với “đầu tàu” là Honda Việt Nam. Tuy nhiên, vị thế của Honda tại thị trường Việt trong nhiều năm qua đã bị lung lay khi trục thị trường xe máy Việt thay đổi trước những thay đổi về chính sách xanh hoá của Chính phủ.
Theo Chỉ thị 20 ngày 12/7/2025, Thủ tướng đã yêu cầu Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội tập trung chỉ đạo, triển khai ngay một số giải pháp trọng tâm, trong đó thực hiện các giải pháp, biện pháp để các tổ chức, cá nhân chuyển đổi phương tiện, lộ trình đến ngày 01 tháng 7 năm 2026 không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1; từ ngày 01 tháng 01 năm 2028 không có xe mô tô, xe gắn máy, hạn chế xe ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường Vành đai 1, Vành đai 2; từ năm 2030 tiếp tục mở rộng thực hiện trong đường Vành đai 3.
Thành phố Hồ Chính Minh cũng dự kiến lập vùng phát thải thấp từ 2026, từng bước cấm xe xăng, dầu không chuẩn, hỗ trợ người dân đổi sang xe điện, buýt điện và xe đạp công cộng.
Bên cạnh đó, thị hiếu của người tiêu dùng Việt cũng đang thay đổi, xe điện ngày càng lên ngôi. Kết quả là theo báo cáo doanh số của Honda, tháng 8/2025, doanh số mảng xe máy của HVN đã sụt giảm xuống còn 154.599 xe, giảm 13,4% so với cùng kỳ tháng 8 năm 2024. Sang tháng 9/2025, doanh số của HVN dù đạt 163.787 xe, nhưng tiếp tục sụt giảm 11,4% so với cùng kỳ tháng 9 năm 2024. Những con số thống kê đã cho thấy đang có một sự thay đổi lớn về bức tranh thị trường xe máy nói chung tại Việt Nam và sự lung lay vị thế của Honda nói riêng.
Trước một thực tế về nhu cầu của thị trường đang thay đổi, Honda và Yamaha đã có những thay đổi sang mảng xe máy điện. Honda mới có mẫu ICON e: và CUV e:, còn Yamaha có Neo's. Trong đó ICON e chủ yếu nhắm đến phân khúc xe 50cc, phục vụ đối tượng học sinh, sinh viên, còn CUV e: chỉ “cho thuê”. Lý do HVN chỉ cho thuê chứ không bán CUV e: được cho là bởi mẫu xe này nằm ở giá bán sẽ rất cao, khó tiếp cận khách hàng đại chúng.
HVN Honda Việt Nam cho biết hãng sẽ tiếp tục duy trì hình thức thuê pin với mẫu ICON e: dành cho khách hàng có nhu cầu, nhưng đã có thêm lựa chọn mua xe kèm pin. Bộ pin của ICON e: có giá lên tới 9.621.818 đồng/pin (VAT 8%) hoặc 9.800.000 đồng/pin (VAT 10%), bảo hành 2 năm.
Nhiều người tiêu dùng cho rằng mức giá mua pin của Honda ICON e: khá cao. Đặc biệt, khi sạc đầy, bộ pin này chỉ cho phép xe di chuyển tối đa 71km.
Trước sự thay đổi như vũ bão của thị trường, những động thái của Honda hay Yamaha được giới chuyên môn đánh giá là phản ứng khá chậm.
Trong vài năm trở lại đây, sức nóng đã không còn nằm ở nhóm xe xăng, mà những “tân binh” ở mảng xe máy điện mới đang “chiếm sóng”. Rất nhiều sản phẩm mới đã liên tục được ra mắt trên thị trường, đặc biệt là ở phân khúc có giá phổ thông và trung cấp. Nổi bật nhất là các sản phẩm của VinFast, theo sau còn có các cái tên khác như Datbike, Selex Motor, Yadea, Dibao, Pega, Anbico… cũng đã vào thị trường Việt với dải sản phẩm đa dạng, giá cả cạnh tranh.
Những hãng có sản phẩm xe máy điện đã phát triển rất nhanh tại thị trường Việt và có hệ thống hậu mãi hoàn chỉnh. Không chỉ thế, họ còn liên tục có các chương trình ưu đãi dồn dập cho khách mua xe, đặc biệt tại các thị trường tiêu thụ lớn nhất như Hà Nội, TP HCM.
Bên cạnh VinFast là hãng xe nội địa đang dẫn đầu thị trường ở mảng xe máy điện, Yadea, hãng xe Trung Quốc hiện cũng đã sở hữu hai nhà máy ở Bắc Giang.
Đặc biệt, với VinFast, hãng xe máy điện nội địa còn có nền tảng kinh doanh dịch vụ hành khách, vận hành bằng ôtô, xe máy - Xanh SM chỉ sử dụng xe VinFast, đã giúp thúc đẩy doanh số cho hãng này và gây áp lực rất lớn cho các loại xe xăng khác.
Trong khi đó, ở chiến tuyến xe máy xăng truyền thống, thay vì đưa ra các sản phẩm xe máy điện mới để cạnh tranh với các đối thủ mới đang lấn lướt, Honda Việt Nam mới đây chỉ tung giải pháp nâng cấp các mẫu xe xăng chủ lực như SH, Air Blade, LEAD với công nghệ, thiết kế mới. Đây có thể nói là một biện pháp hữu hiệu nhất mà hãng xe Nhật triển khai ở thời điểm hiện tại nhằm giữ chân khách hàng truyền thống. Đồng thời tránh để doanh số xe xăng sụt giảm quá nhanh trong bối cảnh thị trường đang có dấu hiệu chững lại và các khách hàng trung thành chuyển dịch sang xu hướng xanh hoá.
Nhưng rõ ràng đây không phải là một sách lược có thể dùng lâu dài để Honda “đấu” với các đối thủ điện khí hoá. Theo đánh giá của giới chuyên môn, Honda cần tìm những giải pháp thực tế hơn có tính dài hơi vì chuyển đổi xanh là xu thế tất yếu tại thị trường Việt, không thể đảo ngược. Không chỉ thế các đối thủ, đặc biệt là VinFast, đang đầu tư mạnh mẽ vào xe máy điện với tốc độ ra mắt sản phẩm, xây dựng hạ tầng (trạm sạc, đổi pin), và truyền thông rất mạnh mẽ.
Trong dài hạn, nếu Honda không tìm ra giải pháp đẩy nhanh quá trình điện khí hóa, cải tiến công nghệ xe điện, nâng cấp dây chuyển và xây dựng hệ sinh thái (pin, sạc) đủ sức cạnh tranh với các đối thủ thì vị thế tuyệt đối của Honda lâu nay chắc chắn khó có thể đảm bảo, nếu không muốn nói là hoàn toàn có thể bị đánh bật bởi sự chuyển dịch của thị trường xe máy Việt sang xe điện.
