Trung Quốc thắt chặt quy định an toàn với xe hơi mới

Giới hạn nhiều thông số của xe mới

Theo Dự thảo, gia tốc giảm tốc của phanh tái tạo phải được giới hạn ở mức 0,8 m/s2, và xe ô tô không được sử dụng phim cách nhiệt cửa sổ nữa. Một điều khoản cụ thể khác quy định rằng chế độ lái mặc định của ô tô không được tăng tốc từ 0 đến 100 km/giờ trong vòng chưa đầy 5 giây, đã gây ra nhiều tranh cãi gay gắt.

Các vụ việc tăng tốc đột ngột không kiểm soát ở xe điện chạy bằng pin và xe hybrid cắm sạc đã gia tăng trong những năm gần đây. Nhiều trường hợp phát sinh từ việc tài xế thiếu chuẩn bị hoặc kiểm soát khi xử lý các chế độ tăng tốc hiệu suất cao. Giới hạn 5 giây được chọn vì xe tập lái và hầu hết các xe chở khách sử dụng động cơ đốt trong thường tăng tốc chậm hơn mức đó.

Xe chạy nhanh, đào tạo lái xe hạn chế và khả năng xảy ra tai nạn cao hơn là những nhận thức chung giữa người tiêu dùng, nhà sản xuất ô tô và cơ quan quản lý, nhưng luật pháp trong lĩnh vực này còn rất hạn chế. Trong khi đó, các quốc gia như Úc hạn chế tài xế mới lái xe công suất lớn thông qua hệ thống cấp phép theo cấp độ. Đức yêu cầu bài thi lái xe khắt khe hơn với hơn 40 phút kiểm tra trên đường trong các tình huống phức tạp, bao gồm lái xe trên đường cao tốc, vượt xe và phanh khẩn cấp.

Ngược lại, các bài kiểm tra cấp phép hiện tại của Trung Quốc chủ yếu tập trung vào các thao tác tốc độ thấp từ 5 đến 10 km/giờ, chẳng hạn như rẽ hoặc đỗ xe, cùng với tốc độ lái xe trên đường công cộng được giới hạn ở mức 50 km/giờ. Đối với những tài xế mới chưa bao giờ lái xe trên 50 km/giờ, việc điều khiển một chiếc xe có khả năng đạt 100 km/giờ trong vòng chưa đầy 5 giây mang lại rủi ro cao hơn đáng kể.

Ngay cả những tài xế lành nghề cũng có thể gặp phải những tình huống bất ngờ. Trong các môn thể thao đua xe như Công thức 1, khả năng của người lái rất quan trọng, nhưng kỹ thuật thường quyết định người chiến thắng. Nếu mục tiêu là ngăn ngừa mất kiểm soát, thì việc hạn chế tăng tốc đơn thuần chưa hẳn là công cụ hiệu quả nhất.

Việc hạn chế chế độ lái mặc định có thể không ngăn ngừa được tai nạn do mất kiểm soát đột ngột khi tăng tốc ban đầu. Mất kiểm soát thường liên quan đến hiện tượng đuôi cá, khi bánh sau mất độ bám và bắt đầu trượt. Điều này thường gặp ở các xe dẫn động cầu sau, công suất lớn.

"Cách khắc phục trực tiếp nhất chỉ đơn giản là sử dụng lốp tốt hơn, rộng hơn để tăng ma sát", một kỹ sư phát triển lốp xe chia sẻ.

Các tiêu chuẩn quốc gia về lốp xe của Trung Quốc hiện tập trung vào độ bền, với hiệu suất được đo bằng độ tin cậy ở tốc độ tối đa, chẳng hạn như duy trì tốc độ tăng tốc đồng đều lên 160 km/h mà không bị nổ lốp. "Đối với những chiếc xe hiệu suất cao, việc lựa chọn lốp xe vẫn chủ yếu là quyết định đúng đắn của các nhà sản xuất", vị kỹ sư này cho biết.

Tuy nhiên, Model 3 và Y Performance của Tesla cho phép người dùng tự do điều chỉnh phân bổ lực, kiểm soát ổn định thân xe và các thông số khác trong một chế độ được gọi là "chế độ đường đua". Người lái có thể truyền toàn bộ 460 mã lực đến bánh sau và tắt chương trình ổn định điện tử (ESP). Tesla dán nhãn chế độ này là dành cho những người lái xe có kinh nghiệm và khuyến cáo không nên sử dụng trên đường công cộng.

Xiaomi SU7 Max cung cấp khả năng tùy chỉnh tương tự với công suất thậm chí còn cao hơn, lên đến 673 mã lực, nhưng giao diện của nó không dán nhãn rõ ràng các cài đặt đó là chế độ đường đua hoặc cảnh báo không nên sử dụng trên đường công cộng.

Một nhà phát triển ESP giàu kinh nghiệm chia sẻ rằng ESP điều chỉnh công suất, lực phanh và lực đánh lái theo thời gian thực để duy trì sự ổn định. "Xe ô tô thường có chế độ thoải mái và thể thao, chúng tôi hiệu chỉnh ESP cho từng chế độ để duy trì sự ổn định trong phạm vi rộng nhất có thể", vị kỹ sư này nói.

ESP thường xung đột với các đặc tính xử lý "thú vị". Trong các thiết lập hướng đến đường đua, một số nhà sản xuất ô tô giảm sự can thiệp của ESP để nhấn mạnh tính thể thao. Nếu không có ESP, trách nhiệm ngăn ngừa trượt bánh hoàn toàn thuộc về người lái. Tuy nhiên, chương trình giảng dạy tại các trường dạy lái xe của Trung Quốc không đào tạo người lái xe cách xử lý những tình huống như vậy.

Chỉ có các chương trình cấp phép dành riêng cho đường đua hoặc các khóa học lái xe hiệu suất cao mới dạy những kỹ năng này. Như Xiaomi dán nhãn ESP là "trung tính" trong phần ghi chú giải thích cho các chế độ thể thao tùy chỉnh của nó.

Trong ba quý đầu năm 2025, tổng doanh số xe năng lượng mới trong phân khúc này đạt khoảng hai triệu chiếc, nhưng người tiêu dùng không bắt buộc phải hoàn thành khóa đào tạo lái xe hiệu suất cao.

Hệ thống cân bằng điện tử (ESP) nên đóng vai trò là nền tảng an toàn cho người lái xe hàng ngày, nhưng các nhà sản xuất ô tô ngày càng cung cấp nhiều lựa chọn để vô hiệu hóa hoặc làm suy yếu nó.

Một kỹ sư R&D cấp cao đến từ Đức chia sẻ rằng động cơ công suất cao là cốt lõi tạo nên bản sắc ô tô Đức. Các quy định địa phương và dư luận xã hội không ngăn cản người tiêu dùng tiếp cận công suất này.

"Yêu cầu duy nhất của chúng tôi là chất lượng kỹ thuật của xe phải tương xứng với mã lực. Chúng tôi đã nỗ lực rất nhiều để hiệu chuẩn ESP. Khi xe trở nên nhanh hơn, các nhà cung cấp lốp, phanh và các hệ thống khác cũng buộc phải nâng cấp. Đó là lý do tại sao xe hơi Đức tượng trưng cho hiệu suất”, kỹ sư từ Đức cho hay.

Việc cải thiện chất lượng kỹ thuật và các tính năng an toàn trong quá trình phát triển sản phẩm cuối cùng có thể mang lại lợi ích an toàn lớn hơn là hạn chế cách người tiêu dùng sử dụng xe của họ.

Ngoài khả năng tăng tốc, việc lái xe một bàn đạp một lần nữa đang bị xem xét kỹ lưỡng. Vào tháng 7, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc đã ban hành các yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử nghiệm mới cho hệ thống phanh xe du lịch. Những yêu cầu này quy định rằng ở chế độ lái mặc định, xe không thể dừng lại hoàn toàn chỉ bằng cách nhả chân ga. Nói cách khác, phanh tái tạo không được phép dừng hẳn xe điện. Xe điện phải duy trì một số dạng chuyển động không tải.

Siết chặt quy định

Các thông số kỹ thuật an toàn do Bộ Công an Trung Quốc đề xuất còn đi xa hơn nữa. Đối với xe điện chạy bằng pin và xe hybrid sạc điện, bản sửa đổi nêu rõ rằng khi người lái nhả chân ga ở chế độ lái trên đường bê tông hoặc nhựa đường có hệ số ma sát ít nhất là 0,7, gia tốc giảm tốc từ phanh tái tạo không được vượt quá 0,8 m/s2. Điều này không gây ra vấn đề gì đối với các mẫu xe như Volkswagen Passat và Buick GL8, trong khi xe Tesla và nhiều xe điện thường vượt quá giới hạn mới.

Phanh tái tạo từ lâu đã gây tranh cãi. Nó chuyển đổi động năng thành điện năng trong quá trình giảm tốc, đó là lý do tại sao nhiều chủ xe điện nhận thấy phạm vi hoạt động tăng nhẹ khi dừng và đi. Các kỹ sư trong ngành cho rằng hầu hết các xe điện có thể phục hồi đủ năng lượng để tăng thêm 5 đến 10 km phạm vi hoạt động cho mỗi 100 km, với các hệ thống mạnh mẽ hơn có thể vượt quá 15 km.

"Về nguyên tắc, giảm tốc nhanh hơn sẽ tạo ra nhiều năng lượng hơn trong thời gian ngắn hơn. Nhưng nếu giảm tốc quá mạnh, phanh sẽ tự động kích hoạt. Mỗi xe có điểm hiệu suất tốt nhất riêng, thường khoảng 1,5 m/s2", một kỹ sư cho biết.

Điều này có nghĩa là hiệu suất tái tạo và cảm giác lực cản vốn có liên quan với nhau. Khi quy định mới có hiệu lực, cường độ tái tạo sẽ yếu đi và phạm vi hoạt động của xe điện có thể sẽ giảm.

"Phạm vi hoạt động là trọng tâm của mọi chương trình xe điện. Nếu khả năng tái tạo bị hạn chế, sự cạnh tranh sẽ gia tăng trong lĩnh vực pin, sạc và mọi thứ khác", một kỹ sư khác nhận định.

Ngoài khả năng tăng tốc và phanh tái tạo, bản sửa đổi được đề xuất còn đưa ra một số quy tắc nhằm cải thiện an toàn. Xe hơi sẽ không còn được phép sử dụng phim cách nhiệt cửa sổ. Các tiêu chuẩn quốc gia trước đây yêu cầu một số mức độ truyền ánh sáng khả kiến nhất định: trên 70% đối với kính chắn gió và gương chiếu hậu, và trên 50% đối với tất cả các cửa sổ khác.

Theo các chuyên gia hậu mãi, việc sản xuất phim cách nhiệt tập trung vào độ sáng, độ phản chiếu và độ bền.

"Nhiều loại phim hiện nay cực kỳ bền và bám dính tốt đến mức chúng hầu như không bị bong tróc. Một số loại phim gia cố thậm chí còn gắn cả dây kim loại", một chuyên gia cho biết. Trong các trường hợp khẩn cấp cần đập vỡ cửa sổ để cứu hộ, những loại phim này gây khó khăn cho việc tiếp cận. "Một cửa sổ thông thường sẽ vỡ sau hai hoặc ba cú đập. Với một số loại phim cách nhiệt, có thể phải đập bảy hoặc tám lần, hoặc bạn có thể chỉ mở một lỗ nhỏ thay vì làm vỡ tấm kính”.

Nhìn chung, việc sửa đổi này nhằm mục đích giảm thiểu tai nạn và giúp việc cứu hộ khẩn cấp dễ dàng hơn. Năm nay, ngành này đã chứng kiến nhiều vụ va chạm, sự cố cháy pin và các đợt thu hồi liên quan đến chất lượng. Bên cạnh an toàn xe cộ, những thách thức về sơ tán và cứu hộ đã trở thành mối quan tâm lớn của người tiêu dùng.

Các quy định chặt chẽ hơn có thể trì hoãn việc ra mắt mẫu xe mới và làm giảm biên lợi nhuận vốn đã mỏng manh với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc. Nhưng khi các quy định và kỳ vọng của người tiêu dùng tăng lên, an toàn sẽ trở thành tiêu chuẩn cạnh tranh hàng đầu. Chỉ với đầu tư bền vững và cam kết thực sự, ngành này mới có thể đạt được tăng trưởng ổn định và lành mạnh.