Trung Quốc thắt chặt quy định sản xuất ô tô tự lái

Đầu năm 2025, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã hăng hái tuyên bố rằng họ sẽ sớm sản xuất hàng loạt và bán xe tự lái. Hầu hết các kế hoạch đó hiện đã bị trì hoãn sau một vụ tai nạn chết người thu hút sự chú ý rộng rãi của công chúng.

Tuần trước, các cơ quan quản lý của Trung Quốc cuối cùng đã bật đèn xanh cho chỉ hai trong số chín nhà sản xuất ô tô đã đệ trình kế hoạch bán xe tự lái. Sự chấp thuận của Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin được điều chỉnh rất chặt chẽ, chỉ cho phép thử nghiệm thêm chứ không phải sản xuất hàng loạt.

Tập đoàn Ô tô Bắc Kinh (BAIC Group) và Công ty Ô tô Trường An (Changan Automobile) ở Trùng Khánh sẽ được phép vận hành taxi tự lái trên ba đoạn đường cao tốc ở quê hương của mỗi công ty, và taxi sẽ không được phép chuyển làn khi đang được điều khiển bằng máy tính. Trên bất kỳ tuyến đường nào khác, taxi sẽ cần được điều khiển bởi tài xế.

Các chương trình hạn chế này thể hiện sự thừa nhận của chính phủ Trung Quốc rằng các mục tiêu đặt ra gần 5 năm trước, bắt đầu sản xuất hàng loạt để bán cho công chúng vào cuối năm nay, là quá tham vọng.

Các cơ quan quản lý của Trung Quốc cũng bắt đầu siết chặt việc quản lý sau vụ tai nạn của một chiếc Xiaomi SU7 vào cuối tháng 3 khiến ba phụ nữ, tất cả đều là sinh viên đại học, thiệt mạng. Thông tin về các vụ tai nạn trước đây liên quan đến chế độ lái hỗ trợ trong khi đó vẫn chưa được tiết lộ. Nhưng tin tức về vụ tai nạn hồi tháng 3, trên một đường cao tốc ở tỉnh An Huy, miền trung Trung Quốc, đã lan truyền nhanh chóng và rộng rãi.

Nhiều câu hỏi đã được đặt ra về việc liệu người lái xe hay các nhà sản xuất ô tô có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý cho những vụ tai nạn như vậy hay không.

Theo Xiaomi, chiếc xe đang di chuyển với tốc độ 72 dặm/giờ ở chế độ lái hỗ trợ khi phát hiện làn đường bị đóng do công trình xây dựng. Chiếc xe phát ra cảnh báo bằng âm thanh: “Hãy chú ý đến các chướng ngại vật phía trước Người lái xe đã điều khiển phương tiện, và một giây sau đó, chiếc xe đã đâm vào rào chắn bê tông”.

Việc công khai thảo luận về thảm kịch này đã khiến Bộ Công an Trung Quốc phải vào cuộc. Bộ Giao thông vận tải đã đưa ra tuyên bố cảnh báo rằng công nghệ hỗ trợ lái xe hiện có trên các xe sản xuất hàng loạt ở Trung Quốc không giống với lái xe tự động hoàn toàn. Bộ này cảnh báo người lái xe không nên trò chuyện với người khác vì điều đó có thể làm họ mất tập trung.

“Hành vi nguy hiểm như chơi điện thoại di động, ngủ, trò chuyện và ăn uống sau khi bật chức năng hỗ trợ lái xe không chỉ vi phạm luật và quy định an toàn giao thông đường bộ mà còn gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đến sự an toàn của những người tham gia giao thông khác”, Bộ cho biết.

Ba cấp độ công nghệ hỗ trợ lái xe hoặc lái tự động đang được tranh luận ở Trung Quốc.

Công nghệ cấp độ 2 giúp điều khiển xe, nhưng người lái vẫn phải giữ tay trên vô lăng và mắt nhìn đường. Công nghệ này đã được sử dụng rộng rãi ở Trung Quốc, bao gồm cả trên chiếc SU7 đã gặp tai nạn. Nhưng một báo cáo được phát sóng trên truyền hình nhà nước vào mùa hè năm ngoái cho thấy không có hệ thống nào của các nhà sản xuất trong nước đáng tin cậy bằng hệ thống của Tesla, nhà sản xuất ô tô Mỹ nổi tiếng ở Trung Quốc.

Cấp độ 4 liên quan đến robotaxi không có người lái, hành khách ngồi ở ghế sau và có thể bị ngăn cách bởi một vách ngăn, thậm chí không thể với tới ghế trước trống. Hơn chục thành phố của Trung Quốc, đặc biệt là Vũ Hán, đang thử nghiệm robotaxi.

Vài ngày trước khi Bộ Công nghiệp và Công nghiệp Bộ Công nghệ Thông tin đã phê duyệt hai dịch vụ taxi hạn chế cho cấp độ 3. Geely Auto, nhà sản xuất ô tô lớn thứ hai của Trung Quốc, đã cố gắng trấn an các cơ quan quản lý và công chúng Trung Quốc về an toàn giao thông. Vào ngày 12 tháng 12, Geely đã khai trương trung tâm thử nghiệm an toàn ô tô lớn nhất thế giới tại Ninh Ba.

Jerry Gan, giám đốc điều hành của Geely, cho biết công ty của ông đã bắt đầu vận chuyển một số xe Zeekr với phần cứng cần thiết cho hoạt động cấp độ 3. Ông nói: “Điều này đại diện cho tiêu chuẩn an toàn cao nhất cho hệ thống lái hỗ trợ trong kỷ nguyên L3”.

Giới truyền thông của Trung Quốc cũng đã đưa tin về vụ tai nạn của Xiaomi vào tháng 7, được lan truyền rộng rãi trên internet Trung Quốc. Báo cáo cho biết, các thử nghiệm công nghệ cấp độ 2 trên 36 mẫu xe từ 20 thương hiệu đã phát hiện ra rằng chỉ có chưa đến một nửa số xe có thể tránh va chạm an toàn khi gặp xe tải gần công trường xây dựng vào ban đêm.

Chỉ có hai mẫu xe Tesla trong thử nghiệm có hệ thống lái hỗ trợ đáng tin cậy trong nhiều tình huống an toàn khác nhau. Một số nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, như Geely, tin chắc rằng hệ thống tự lái cấp độ 3 sẽ sớm được phê duyệt đến mức họ đã bắt đầu sản xuất hàng loạt ô tô với camera và các thiết bị cần thiết khác. Nhưng hiện tại, những chiếc xe này chỉ được bán ra với phần mềm cấp độ 2 do các nhà quản lý Bắc Kinh nghiêng về hướng thận trọng hơn.

Geely, XPeng Motors và Li Auto nằm trong số các công ty được cấp phép tiếp tục thử nghiệm ô tô cấp độ 3 trên đường. Nhưng không giống như các công ty con taxi của Changan và Beijing Automotive, họ vẫn chưa có giấy phép cho phép họ bắt đầu dịch vụ thương mại với những chiếc xe này.

“Điều tưởng chừng như sắp xảy ra là triển khai L3 (Level 3) thực chất chỉ là sự thúc đẩy bởi tiếp thị, vượt xa các quy định về quản trị, khung pháp lý bảo hiểm và lòng tin của công chúng”, ông Bill Russo, một chuyên gia tư vấn về xe điện tại Thượng Hải, nhận định.

Ông nói thêm, quyết định của chính phủ về dịch vụ taxi “việc tạm dừng không phải để ngăn chặn tiến bộ, mà để làm chậm lại, thu hẹp phạm vi và đặt ra các rào cản xung quanh nó”.