Văn phòng Đăng ký liên bang Mỹ mới đây chính thức công bố văn bản Luật từ Cục kiểm tra An toàn Thực phẩm thuộc Bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ về việc công nhận Việt Nam là quốc gia đủ điều kiện xuất khẩu sản phẩm cá và cá Siluriformes sang Hoa Kỳ.

Cục kiểm tra An toàn Thực phẩm kết luận rằng hệ thống kiểm tra cá Siluriformes của Việt Nam tương đương với hệ thống kiểm tra của Hoa Kỳ. Cục này đang sửa đổi các quy định kiểm tra cá Siluriformes của mình để đưa Việt Nam là quốc gia đủ điều kiện xuất khẩu cá Siluriformes vào Hoa Kỳ.

Theo Luật này, các quốc gia đủ điều kiện để xuất khẩu cá Siluriformes sang Hoa Kỳ thì các sản phẩm của nước xuất khẩu phải tuân thủ tất cả các yêu cầu áp dụng khác của thị trường này. 

Theo đó, sản phẩm cá Siluriformes (cá da trơn, trong đó có cá tra) xuất khẩu từ Việt Nam, ngoài việc được cơ quan thẩm quyền Việt Nam chứng nhận đủ điều kiện, sản phẩm nhập khẩu sẽ tiếp tục được Cục kiểm tra An toàn Thực phẩm kiểm tra lại tại các điểm nhập cảnh của Mỹ về: tình trạng nguyên vẹn của container, sản phẩm, đảm bảo không có hư hại trong quá trình vận chuyển, ghi nhãn, Giấy chứng nhận phù hợp...

Ngoài ra, sẽ tiếp tục tiến hành lấy mẫu để phân tích trong phòng thí nghiệm nhằm phát hiện dư lượng thuốc, hóa chất hay mầm bệnh có trong sản phẩm hay không. Những sản phẩm đạt sẽ được được đóng dấu và được phép vào thị trường Hoa Kỳ.

Theo Cục kiểm tra An toàn thực phẩm, trong 5 năm (từ 2014-2018), 91,2% tổng lượng cá da trơn Siluriformes nhập khẩu vào Mỹ là từ Việt Nam.

Đánh giá quyết định này của Hoa Kỳ, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường cho rằng trong suốt một chuỗi của sản xuất ngành hàng và quản lý theo an toàn thực phẩm, cá tra là một con khó nhất vào thị trường Mỹ, bởi vì xung đột, cạnh tranh với con cá da trơn ở phía Nam. 

"Việc vượt qua được rào cản kỹ thuật của Mỹ mở ra một triển vọng để các doanh nghiệp tiếp tục xuất khẩu vào thị trường này nhưng qua đó cũng là một ví dụ để cố gắng để làm tốt hơn chuỗi kiểm soát an toàn thực phẩm nói chung, không chỉ con cá này mà cả các mặt hàng khác", Bộ trưởng Nông nghiệp nhấn mạnh.

Theo Đạo luật Nông nghiệp 2014 được cụ thể hóa bằng Chương trình thanh tra cá da trơn của Bộ Nông nghiệp Mỹ ban hành 3/2016, để tiếp tục xuất khẩu cá da trơn chủ yếu là cá tra vào Hoa kỳ, Việt Nam phải xây dựng và tổ chức hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm tương đương với Hoa Kỳ về 3 nhóm tiêu chí: Hệ thống pháp luật trong kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm; Năng lực thực thi pháp luật của cơ quan thẩm quyền;  Điều kiện bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm trong toàn bộ quá trình từ sản xuất con giống, nuôi trồng, vận chuyển, sơ chế, chế biến, xuất khẩu cá tra vào Hoa Kỳ.

Tháng 5/2018, Đoàn thanh tra của Cơ quan thanh tra An toàn thực phẩm Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ sang đánh giá thực địa và ghi nhận việc thực thi hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm trong sản xuất, chế biến, xuất khẩu cá da trơn Việt nam hoàn toàn đáp ứng các quy định  của Hoa kỳ.

Tháng 9/2018, Cục kiểm tra an toàn thực phẩm Hoa Kỳ đã công bố dự thảo công nhận Hệ thống của Việt Nam để xin ý kiến công chúng. Kết quả ý kiến ủng hộ của công chúng đối với Việt Nam đạt mức cao nhất (80%) so với tỷ lệ ủng hộ dành cho Trung Quốc (57%) và Thái Lan (40%).

Và cuối cùng, ngày 31/10/2019, Bộ Nông nghiệp Hoa kỳ đã chính thức công bố quyết định công nhận tương đương hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu sang Hoa kỳ.