Những lo ngại này được Tiến sĩ Nguyễn Đình Cung, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, Nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (Ciem) tại Hội thảo Cải cách môi trường kinh doanh ngày 21/1.

Theo ông Cung, các giải pháp cải thiện, nâng cao môi trường kinh doanh 2021 - 2025 và định hướng 2030 phải làm những gì chưa làm được, kế thừa, tiếp tục phát triển và mở rộng phạm vi nội dung của các Nghị quyết trước đó như Nghị quyết 19/2018, Nghị quyết 02/2019...

Theo đó, phải đổi mới tư duy và cách thức làm luật, vai trò của luật pháp. Luật pháp không phải để quản lý xã hội mà là giải quyết các vấn đề xã hội nhằm thúc đẩy xã hội phát triển thịnh vượng hơn, công bằng hơn, văn minh hơn… Văn bản quy phạm pháp luật cần linh hoạt, đáp ứng yêu cầu phát triển; không nhất thiết phải đầy đủ và toàn diện; không nhất thiết phải có hàng chục, hàng trăm điều khoản; mà chỉ cần đủ để giải quyết một hoặc một số vấn đề đang cản trở quá trình phát triển xã hội.

Quá trình soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật phải liên tục, hàng ngày; linh hoạt và thích ứng với yêu cầu phát triển; không thể làm luật, lập quy theo lối xuân thu nhị kỳ và thiếu chuyên nghiệp như hiện nay.  

Thời gian tới, tiếp tục mở rộng quyền tự do kinh doanh, gia cố an toàn trong đầu tư kinh doanh. Tháo bỏ mọi rào cản dưới mọi hình thức hạn chế, làm thui chột tự do kinh doanh phát hiện. Xem xét, sửa đổi căn bản chế độ thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp nhất là chế độ thanh tra chấp hành pháp luật theo kế hoạch; bãi bỏ chế độ kiểm tra doanh nghiệp.

Để nền kinh tế có động lực tăng trưởng Việt Nam cần có cơ chế, tài chính khuyến khích các doanh nghiệp tham gia nghiên cứu phát triển và đổi mới công nghệ. "Việt Nam cần hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, lấy doanh nghiệp làm trung tâm. Để trở thành miền đất hứa, Việt Nam cần tăng cường công tác bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ, đây là yếu tố đặc biệt quan trọng để bảo vệ sự sáng tạo", ông Cung nói.

Cũng theo ông Cung, thời gian tới phải xoá bỏ mọi rào cản, định kiến, tạo mọi điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế tư nhân; hỗ trợ kinh tế tư nhân đổi mới sáng tạo, hiện đại hoá công nghệ và phát triển nguồn nhân lực, nâng cao năng suất lao động. Khuyến khích hình thành, phát triển những tập đoàn kinh tế tư nhân lớn, tiềm lực mạnh, có khả năng cạnh tranh khu vực, quốc tế. 

Phấn đấu đến năm 2030, có ít nhất 2 triệu doanh nghiệp với tỉ trọng đóng góp của khu vực kinh tế tư nhân vào GDP đạt 60 - 65%.

Mặc dù vậy, theo ông Cung, thách thức với đổi mới cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh giai đoạn 2021 - 2025 là các lĩnh vực và vấn đề cải cách khó hơn, phức tạp hơn; dư địa có thể triển khai ngay rất hạn hẹp. Thiếu đơn vị tiên phong phù hợp “giữ lửa”, thúc đẩy cải cách… Thiếu các nghiên cứu có chất lượng bổ trợ cho các đề xuất giải pháp cải cách,thiếu nguồn lực và hỗ trợ cần thiết từ các nhà tài trợ, thiếu áp lực, thiếu động lực và thiếu nguồn lực.

“Hi vọng thời gian tới có thể thành lập ngay tổ đặc nhiệm chuyên về cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh trực tiếp tư vấn liên tục cho Thủ tướng, thay thể tổ tư vấn kinh tế như lâu nay”, ông Cung nói.