Startup AI Z.ai (trước đây là Zhipu AI) vừa công bố loạt mô hình GLM tương thích với bộ xử lý của Huawei, theo South China Morning Post. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm xây dựng chuỗi cung ứng công nghệ tự chủ.

Cụ thể, các mô hình GLM giờ đây có thể vận hành trên chip Ascend – dùng cho máy chủ AI – và chip Kirin – trang bị cho smartphone, laptop của Huawei. Z.ai gọi đây là “bước đột phá đáng kể” trong hợp tác giữa mô hình ngôn ngữ lớn và kiến trúc tính toán nội địa, thể hiện sự tích hợp sâu sắc trong hệ sinh thái AI “thuần Trung Quốc”.

MỞ ĐƯỜNG CHO AI “MADE IN CHINA”

Động thái xuất hiện chỉ ít lâu sau khi Huawei thông báo sẽ triển khai mã nguồn mở bộ công cụ phần mềm Compute Architecture for Neural Networks (CANN) cho chip Ascend. Việc mở mã cho phép nhà phát triển tự do xây dựng, tinh chỉnh và mở rộng ứng dụng trên chip nội địa, không phụ thuộc vào nền tảng nước ngoài.

CANN được coi là đối thủ nặng ký của bộ công cụ CUDA thuộc Nvidia – lâu nay vốn là “xương sống” cho hầu hết dự án AI tại Trung Quốc do sự phụ thuộc vào GPU Mỹ trong nhiều trung tâm dữ liệu. Cú bắt tay với Z.ai sẽ giúp Huawei thúc đẩy việc sử dụng chip nội địa trong dự án AI.

Tháng trước, mảng Ascend của Huawei trở thành thành viên sáng lập Liên minh Đổi mới Hệ sinh thái Mô hình – Chip, cùng nhiều công ty AI lớn của Trung Quốc như StepFun, Infinegence AI, SiliconFlow, MetaX, Biren Technology, Enflame, Iluvatar Corex, Cambricon Technologies và Moore Threads. Z.ai cho biết sẽ dùng CANN để tinh chỉnh các mô hình GLM trên nền tảng đám mây chạy chip Ascend, minh chứng cho tiềm năng của bộ công cụ mã nguồn mở này.

Zhipu – trước khi đổi tên thành Z.ai – từng được OpenAI đánh giá là có “tiến bộ đáng kể” trong việc cung cấp hạ tầng AI cho chính phủ và doanh nghiệp nhà nước ở các thị trường ngoài phương Tây. Với nguồn vốn hơn 10 tỷ NDT (1,4 tỷ USD) và kế hoạch IPO sớm nhất vào năm 2026, Z.ai đang nổi lên như trụ cột mới trong tham vọng AI của Trung Quốc.

PHẢN ỨNG CỦA TRUNG QUỐC TRƯỚC GPT-5: KHÔNG LO BỊ BỎ LẠI

Tuần trước, OpenAI ra mắt GPT-5, được mô tả là “thông minh hơn, nhanh hơn và hữu ích hơn”, với năng lực vượt trội về lập trình, toán học, viết lách, y tế cũng như nhận thức hình ảnh. Đặc biệt, mô hình có chế độ “tư duy” chuyển đổi giữa lập luận thông thường và suy nghĩ sâu tùy nhiệm vụ.

“Giống như một chuyên gia trình độ tiến sĩ trong bất kỳ lĩnh vực nào”, CEO Sam Altman chia sẻ về GPT-5.

Tại Trung Quốc, nơi ChatGPT không khả dụng, các nhà phân tích tỏ ra bình thản. “GPT-5 không vượt trội đáng kể so với các mô hình Trung Quốc, nên sẽ không tạo áp lực lớn cho giới nghiên cứu trong nước”, ông Zhang Linfeng, trợ lý giáo sư tại Đại học Giao thông Thượng Hải nhận định, đồng thời cho rằng GPT-5 “không mang đột phá cách mạng hay đặc điểm nổi bật”.

Ông Linfeng cũng chỉ ra tính năng “tư duy” đã xuất hiện trong một số hệ thống của Trung Quốc, ví dụ như sản phẩm AI của Alibaba. Mặt khác, vị chuyên gia vẫn ghi nhận OpenAI đã giảm đáng kể hiện tượng “ảo giác” và cải thiện khả năng lập trình lẫn trí tuệ tổng quát.

Dù phản ứng chuyên môn có phần dè dặt, công chúng lại tỏ ra hứng thú. Chủ đề thảo luận về GPT-5 trên Zhihu thu hút hơn 3,2 triệu lượt xem, nhiều người khen ngợi bản nâng cấp. GPT-5 hiện là mô hình mặc định trên ChatGPT cho cả người dùng miễn phí và trả phí, đồng thời được Microsoft tích hợp vào GitHub Copilot và Visual Studio Code.

CUỘC CHIẾN “SĂN NHÂN TÀI” GIỮA CÁC ÔNG LỚN TRUNG QUỐC

Không chỉ cạnh tranh về công nghệ, cuộc đua AI tại Trung Quốc đang nóng lên ở mặt trận nhân lực. Alibaba’s Tongyi Lab, “cha đẻ” của mô hình mã nguồn mở Qwen, vừa vuột mất nhiều nhân sự cấp cao vào tay đối thủ.

Ông Yan Zhijie, gia nhập Alibaba từ năm 2015 và dẫn dắt phòng nghiên cứu giọng nói của Tongyi, rời công ty hồi tháng 2. Sau thời gian ngắn làm việc tại Học viện Explore của JD.com, ông Zhijie chuyển sang Tencent, nhưng cũng rời đi sau đợt tái cấu trúc nội bộ. Vị trí sau đó được thay thế bởi ông Li Xiangang, đồng sáng lập 01.AI.

Ông Bo Liefeng, cựu trưởng bộ phận thị giác ứng dụng của Tongyi, cũng gia nhập nhóm AI Hunyuan của Tencent. Cả Tencent lẫn Alibaba đều từ chối bình luận. Alibaba cho biết các mô hình Qwen của hãng đã được tải xuống hơn 400 triệu lần toàn cầu, dẫn tới sự ra đời của 140.000 mô hình phái sinh.

Tình trạng “chảy máu chất xám” phản ánh xu hướng tại Hoa Kỳ, nơi Meta từng chiêu mộ nhiều chuyên gia AI từ Google, OpenAI và Apple. Ở Trung Quốc, ByteDance, Alibaba và Tencent đồng loạt mở nhiều chiến dịch tuyển dụng mới, đặc biệt nhắm vào mảng nghiên cứu AI.

ByteDance triển khai chương trình “Top Seed Talent” với 65 vị trí AI mở tuyển. Alibaba triển khai chiến dịch “Star Top Talent”, tìm kiếm nhà nghiên cứu về mô hình nền tảng, hạ tầng và ứng dụng AI. Tencent cũng đăng tuyển nội bộ cho một số dự án chatbot Yuanbao, mô hình Hunyuan hay thương mại điện tử trên WeChat.

Với mục tiêu xây dựng hệ sinh thái AI “từ chip đến mô hình” bằng công nghệ nội địa, Trung Quốc hiểu rằng trận chiến nhân tài sẽ khốc liệt không kém cuộc đua công nghệ.