Các hãng xe “bào sâu” lợi nhuận để chống đỡ thị trường

Lê Vũ

22/02/2024

Lực cầu tiếp tục suy giảm, chính sách ưu đãi của Chính phủ hết hiệu lực là những nguyên nhân khiến thị trường ô tô Việt Nam chưa thể phục hồi sớm như mong đợi. Chính điều này khiến các hãng xe tiếp tục phải hạ mức lợi nhuận xuống mức đáy để kích cầu tiêu dùng, xả hàng tồn kho.

“Nốt trầm” của thị trường ô tô đầu năm 2024

Doanh số xe Hyundai giảm sâu 67% trong tháng 1/2024. Ảnh: TC Motor.

Những tháng cuối năm 2023, thị trường ô tô trong nước đón nhận những tín hiệu tích cực hơn nhờ các chỉ số kinh tế vĩ mô và tâm lý tiêu dùng dần được cải thiện. Đồng thời, chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước do Chính phủ ban hành vẫn còn hiệu lực, cộng thêm nhu cầu mua xe tăng lên để phục vụ đi lại dịp Tết.

Theo báo cáo của Hiệp hội Các nhà Sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA), doanh số ô tô, bao gồm cả xe sản xuất, lắp ráp trong nước và xe nhập khẩu bắt đầu nhích lên kể từ tháng 9/2023 và ổn định ở mức trên 25.000 xe/tháng. Đến tháng 12/2023, doanh số ô tô đạt 38.740 xe, cao hơn so với mức bình quân hàng tháng của năm 2022.

Doanh số ô tô tháng 1/2024, dù được dự báo từ trước sẽ giảm mạnh, nhưng nếu có thể duy trì ở con số hợp lý sẽ là căn cứ để các hãng xe điều chỉnh sản lượng cho các tháng kế tiếp và cả năm. Tuy nhiên, tình hình không diễn biến tích cực như mong đợi. Theo báo cáo của TC Motor, trong tháng 1/2024, tổng doanh số xe Hyundai đạt 3.569 xe, giảm 67% so với tháng 12/2023. Mức giảm này cao hơn so với các năm trước đó. Bù lại, nếu so sánh với tháng 1/2023, doanh số xe Hyundai vẫn tăng 73 xe.

Toyota Việt Nam là một trong số ít thương hiệu vẫn duy trì được thành công trong năm 2023 với 59.207 xe được bán ra (bao gồm thương hiệu Lexus). Nhưng đến tháng 1/2024, doanh số xe thương hiệu số 1 Nhật Bản cũng sụt giảm mạnh. Theo báo cáo mới nhất của TMV, doanh số toàn quốc của các mẫu xe Toyota đạt 2.208 xe, trong đó có 1.143 xe lắp ráp trong nước và 1.065 xe nhập khẩu nguyên chiếc; giảm hơn 62% so với tháng 12/2023 và giảm hơn 22% so với tháng 1/2023. Hầu hết các mẫu xe của Toyota đều sụt giảm doanh số trên 50%, riêng doanh số Toyota Vios “ngược dòng” tăng mạnh từ 275 xe (tháng 1/2023) lên 653 xe (tháng 1/2024).

Theo nhận định của TC Motor, doanh số ô tô sụt giảm vào tháng 1 chủ yếu do đây là thời điểm cận dịp Tết Nguyên đán, người tiêu dùng có tâm lý hạn chế mua sắm hàng xa xỉ. Bên cạnh đó, chính sách giảm lệ phí trước bạ của Chính phủ hết hiệu lực cũng là yếu tố khiến người tiêu dùng đắn đo, muốn đợi thêm một thời gian với hi vọng đón nhận thêm cách chính sách ưu đãi mới.

Một số chuyên gia nhận định, thật tiếc nuối, nếu Nghị định 41/2023/NĐ-CP về giảm lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước có thể gia hạn thêm 6 tháng thì có lẽ tình hình đã khác. Tuy nhiên, điều này vốn dĩ khó khả thi do hai lần áp dụng chính sách giảm lệ phí trước bạ trước đó cũng chỉ có kỳ hạn 6 tháng. Đồng thời, mỗi lần áp dụng chính sách đã làm giảm thu ngân sách Nhà nước khoảng 9.000 tỷ đồng.

Lợi nhuận giảm sâu, chấp nhận “cắt lỗ”

Toyota Vios là mẫu xe hiếm hoi tăng trưởng dương so với tháng 12/2023. Ảnh: TMV.

Nửa cuối năm 2023, các hãng xe và đại lý phân phối ô tô tại Việt Nam đã phải quen dần với việc duy trì các chương trình ưu đãi, giảm giá bán liên tục do lực cầu giảm mạnh, dẫn đến lượng hàng tồn kho lớn. Trong đó, đối với các mẫu xe sản xuất, lắp ráp trong nước, tình hình vẫn khả quan hơn nhờ chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ của Chính phủ. Do vậy, các đại lý chỉ cần giảm giá bán tương đương 50% lệ phí trước bạ nữa, kèm theo một vài ưu đãi như quà tặng phụ kiện, bảo hiểm vật chất là có thể tiêu thụ được ô tô. Thậm chí, một số mẫu xe còn được cộng gộp ưu đãi lên đến 150% lệ phí trước bạ, trở thành đợt ưu đãi hiếm có trong vài năm trở lại đây. Đối với các mẫu xe nhập khẩu, cả hãng xe và đại lý ô tô phải chấp nhận ít lãi hơn do không được hỗ trợ giảm lệ phí trước bạ từ Chính phủ. Việc áp dụng ưu đãi giảm lệ phí trước bạ của hãng, giảm giá bán cũng khó khăn hơn do phần lớn các mẫu xe nhập khẩu đều có giá cao hơn so với xe sản xuất, lắp ráp trong nước.

Kể từ đầu năm 2024, chính sách giảm lệ phí trước bạ theo Nghị định 41/2023/NĐ-CP chính thức hết hiệu lực, trong khi lực cầu của thị trường chưa được cải thiện. Điều này khiến các hãng xe đối diện với quyết định khó khăn hơn đó là giảm sâu lợi nhuận để duy trì mức ưu đãi ít nhất bằng với thời điểm cuối năm 2023.

Cụ thể, sau khi doanh số bán hàng tháng 1 được công bố, một số đại lý Hyundai quyết định giảm giá bán mẫu Hyundai Creta ở cả 3 phiên bản xuống thấp hơn giá niêm yết từ 51-59 triệu đồng. Ngoài nguyên nhân doanh số tháng 1 sụt giảm (giảm gần 79% so với tháng 12/2023), việc giảm trực tiếp giá bán Hyundai Creta cũng nhằm cạnh tranh với mẫu Mitsubishi Xforce vừa về Việt Nam đầu tháng 2. Tương tự, mẫu Kia Seltos, đối thủ chính của Hyundai Creta, mặc dù mức giá niêm yết rẻ hơn nhưng cũng tiếp tục giảm từ 8-10 triệu đồng tại đại lý để gia tăng áp lực cạnh tranh trong phân khúc SUV đô thị hạng B. Ngoài ra, Hyundai cũng giảm giá sâu các mẫu xe đời 2023 để xả hàng tồn kho, trong đó, Hyundai SantaFe bản máy dầu cao cấp được giảm 210 triệu đồng.

Honda Việt Nam tiếp tục duy trì chương trình ưu đãi từ 50-100% lệ phí trước bạ, kèm theo 1 năm bảo hiểm thân vỏ kể từ sau Tết Nguyên đán đối với các mẫu xe bán chạy gồm City, CR-V, HR-V, Civic, Accord. Đặc biệt, mẫu Honda Accord sản xuất đầu năm 2023 được giảm giá từ 200-220 triệu đồng tùy đại lý.

Đối với các dòng xe sang, Volkswagen tung chương trình ưu đãi, giảm giá trực tiếp từ 250 triệu đồng tùy mẫu xe. Trong đó, mẫu Volkswagen Tiguan sản xuất đầu năm 2023 được nhà sản xuất ô tô của Đức giảm giá “sốc” lên đến 500 triệu đồng, tương đương giá một chiếc sedan hạng B. Mercedes-Benz Việt Nam, dù ít khi khuyến mãi, giảm giá bán như các mẫu xe phổ thông, cũng áp dụng chương trình ưu đãi từ 1/1/2024 - 29/2/2024. Theo đó, Mercedes-Benz sẽ giảm 50% phí trước bạ cho khách hàng chọn sở hữu dòng xe sedan biểu tượng của hãng, bao gồm C-Class và E-Class. Đối với khách hàng mua xe GLC thế hệ mới lắp ráp trong nước (GLC 200 4MATIC & GLC 300 4MATIC) từ các Nhà phân phối chính hãng, Mercedes-Benz trên toàn quốc sẽ được tặng miễn phí 2 năm bảo hiểm.

Kể từ tháng 1/2024, Toyota Việt Nam tạm ngừng chương trình giảm lệ phí trước bạ, thay vào đó là các chương trình ưu đãi giảm trực tiếp vào giá bán từ 30-50 triệu đồng đối với các mẫu Vios, Veloz, từ 57-80 triệu đồng đối với các mẫu Yaris Cross, Raize...

Đại diện một đại lý ô tô ở Hà Nội cho biết, với hàng chục nghìn xe tồn kho hiện nay, việc giảm giá bán và giảm sâu là điều cần thiết, dù biết đó là “cắt gan cắt ruột”. Đặc biệt, với những mẫu xe sản xuất đầu năm 2023, để càng lâu sẽ càng lỗ, dù xe chưa qua sử dụng.