Áp lực thuế quan

Mục tiêu luôn là phục hồi các nhà sản xuất Mỹ và giúp họ mạnh hơn các đối thủ nước ngoài, đồng thời ngăn chặn sự cạnh tranh từ Trung Quốc.

Ngành công nghiệp ô tô, lĩnh vực chủ lực của ngành sản xuất Mỹ, từng được cho sẽ là một trong những ngành được hưởng lợi lớn. Khi công bố mức thuế 25% đối với tất cả xe nhập khẩu sản xuất ở nước ngoài vào hồi tháng 4, ông Trump đã hứa hẹn "một thời kỳ hoàng kim" cho nước Mỹ.

"Việc làm và nhà máy sẽ quay trở lại đất nước chúng ta", Tổng thống Mỹ tuyên bố với các công nhân ô tô tập trung tại Nhà Trắng để nghe ông phát biểu.

Tuy nhiên, kể từ đó, ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đã nổi lên như một trong những nạn nhân lớn nhất của cuộc chiến thương mại của ông Trump - với các công ty Mỹ nằm trong số những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Hậu quả là 3 ông lớn ô tô của Mỹ đã dự báo tổng cộng 7 tỷ USD lợi nhuận bị ảnh hưởng do thuế quan vào năm 2025 - trong đó Stellantis có thể thiệt hại 1,5 tỷ USD, 2 tỷ USD của Ford và 3,5 tỷ USD là con số của General Motors.

Đầu tháng 8/2025, Ford, công ty sản xuất khoảng 80% số xe bán ra tại Mỹ, đã báo cáo khoản lỗ ròng trong quý II sau khi 800 triệu USD đã xóa sổ lợi nhuận của công ty. Theo lời của giám đốc điều hành Jim Farley, Ford hiện là "công ty “thuần Mỹ nhất” với khoản nợ phải trả 2 tỷ USD".

Ngay cả Elon Musk của Tesla cũng đã cảnh báo về "những quý khó khăn phía trước" khi hãng chịu áp lực từ các chính sách chống xe điện của ông Trump và khoản thuế quan 300 triệu USD trong quý II.

Các nhóm vận động hành lang ô tô của Mỹ cho biết trong điều kiện giao dịch hiện tại, họ có thể chịu lỗ nhiều hơn các đối thủ châu Á và châu Âu như Toyota, Hyundai và Volkswagen.

Trước thời hạn tự áp đặt ngày 1 tháng 8 của ông Trump để áp dụng mức thuế quan cao hơn đối với các đối tác thương mại, Mỹ đã ký một loạt các thỏa thuận thương mại với EU, Nhật Bản và Hàn Quốc, giúp giảm mức thuế quan đối với ô tô xuống còn 15%.

Antonio Filosa, tân CEO của Stellantis, công ty sở hữu các thương hiệu Fiat, Jeep và Opel, đã chỉ ra với các nhà đầu tư rằng 4 triệu trong số 16 triệu xe bán ra tại Mỹ mỗi năm được sản xuất tại các nhà máy ở Mexico và Canada, sử dụng nhiều linh kiện từ các nhà cung cấp Mỹ. Đồng thời, ông cho biết thêm rằng 4 triệu xe khác đến từ châu Âu và châu Á "gần như không có linh kiện Mỹ".

Sự hỗn loạn và gián đoạn do cuộc tấn công thương mại của ông Trump gây ra diễn ra vào thời điểm ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đang chao đảo vì thị phần sụt giảm tại Trung Quốc và chi phí gia tăng khi chuyển đổi từ động cơ đốt trong, cũng như sự tăng trưởng chậm chạp chung về doanh số bán xe mới tại Mỹ và Châu Âu.

Hệ thống thuế quan của ông Trump còn nhiều tầng nấc và chưa hoàn thiện, với các thỏa thuận thương mại tiếp theo đang được chuẩn bị. Trong khi đó, chuỗi cung ứng của ngành công nghiệp này vừa phức tạp vừa mang tính toàn cầu.

Nhìn bề ngoài, mức thuế 25% được công bố vào tháng 4 là một cú hích lớn. Gần một nửa số xe bán ra tại Mỹ là xe nhập khẩu, trong khi những xe lắp ráp tại Mỹ trung bình có nguồn gốc gần 60% linh kiện từ nước ngoài.

Giảm bớt gánh nặng

Ví dụ, phụ tùng ô tô từ Mexico và Canada, tuân thủ các quy tắc của hiệp định thương mại USMCA được tạo ra dưới thời chính quyền Tổng thống Trump đầu tiên vào năm 2020, sẽ được miễn thuế, trong khi những xe không tuân thủ sẽ phải chịu mức thuế tối đa là 25%.

Những chiếc xe hoàn chỉnh tuân thủ USMCA sẽ chỉ bị áp dụng mức thuế 25% đối với linh kiện không phải của Mỹ.

Chính quyền Mỹ cũng đang cung cấp cho những người lắp ráp xe tại Mỹ các khoản hoàn thuế nhỏ - lên đến 3,75% giá trị bán lẻ của xe trong năm tới - để bù đắp chi phí thuế.

Khi tất cả các yếu tố này được áp dụng, chi phí thuế quan trung bình cho mỗi xe nhập khẩu từ EU, Hàn Quốc hoặc Nhật Bản sẽ vào khoảng 5.600 USD - cao hơn mức 4.900 USD đối với xe nhập khẩu từ Canada và Mexico, theo Erin Keating, nhà phân tích điều hành tại Cox Automotive.

Tác động của các mức thuế quan khác nhau cũng rất khác nhau đối với mỗi công ty.

Ví dụ, thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Hàn Quốc mang lại lợi ích cho GM vì hai nhà máy sản xuất ô tô của hãng tại Hàn Quốc sản xuất các loại xe nhỏ gọn giá cả phải chăng, chủ yếu dành cho thị trường Bắc Mỹ, chiếm gần 17% doanh số bán xe của tập đoàn tại Mỹ.

Trong khi đó, BMW cho biết các khoản hoàn thuế cho xe lắp ráp tại Mỹ sẽ giúp bù đắp chi phí thuế quan vì nhà sản xuất ô tô Đức này sản xuất khoảng một nửa số xe bán tại Mỹ tại nhà máy ở Spartanburg, Nam Carolina.

Tuy nhiên, hoạt động sản xuất của BMW tại Mỹ không tuân thủ USMCA, nghĩa là hiện tại họ phải trả mức thuế 27,5%, bao gồm cả mức thuế hiện hành là 2,5%, đối với xe và linh kiện nhập khẩu từ Canada hoặc Mexico.

Theo Stephanie Brinley, chuyên gia phân tích ô tô chính tại S&P Global Mobility, gánh nặng thuế quan của BMW đối với các bộ phận có lẽ khá lớn vì hãng này nhập khẩu các linh kiện đắt tiền như động cơ và hộp số từ châu Âu. Giờ đây, với thỏa thuận Mỹ-EU, mức thuế sẽ giảm xuống còn 15%.

Về lâu dài, ngành công nghiệp ô tô Mỹ đang có những động thái để đưa hoạt động sản xuất trở lại bất cứ nơi nào có thể.

Ví dụ, General Motors gần đây đã công bố kế hoạch đầu tư 4 tỷ USD vào các nhà máy lắp ráp tại Mỹ để tăng thêm 300.000 đơn vị công suất bằng cách chuyển một phần sản xuất ra khỏi Mexico.

Nhưng chế độ thuế quan mới hứa hẹn sẽ gây ra nhiều thiệt hại trước mắt hơn, thông qua mức thuế 50% mà ông Trump đã áp đặt đối với nhôm và thép nhập khẩu, và giờ là đồng. Mặc dù ngành công nghiệp ô tô được miễn thuế trực tiếp đối với những vật liệu này, các nhà cung cấp đã chuyển tới 80% chi phí tăng thêm do thuế.

Cho đến nay, giá giao dịch trung bình của xe mới tại Mỹ đã tăng 1,2% trong tháng 6, đây là mức tăng lớn nhất so với cùng kỳ năm ngoái nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mức tăng trung bình 3,9% trong 10 năm, theo công ty định giá Kelley Blue Book của Mỹ.