Cuộc đình công ngành ô tô Mỹ chuyển sang bước ngoặt quan trọng

Một trong những vấn đề lớn nhất trong các cuộc đàm phán hợp đồng của UAW với ba nhà sản xuất ô tô ở Detroit là về những công việc trong tương lai.

Tiền lương và phúc lợi hưu trí là vấn đề trọng tâm trong các cuộc đàm phán về hợp đồng mới có thời hạn 4 năm giữa công đoàn và General Motors GM. Tuy nhiên, yếu tố then chốt đối với tương lai của các công ty và liên đoàn là gần chục nhà máy sản xuất pin ở Mỹ mà các nhà sản xuất ô tô đang xây dựng, nhiều nhà máy vẫn chỉ là một tập hợp các dầm thép và đống đất.

Vào thứ Sáu cuối tuần qua, UAW đã quyết định từ bỏ các cuộc đình công bổ sung đối với ba nhà sản xuất ô tô. UAW vẫn có khoảng 25.000 công nhân đình công tại 5 nhà máy lắp ráp và hàng chục trung tâm phân phối linh kiện khi phong trào lao động bước sang tuần thứ tư.

Cụ thể tại GM, Chủ tịch UAW Fain cho biết hãng xe đã đồng ý đưa công việc sản xuất pin vào thỏa thuận thương lượng quốc gia của UAW. Điều đó cho thấy công nhân tại các cơ sở sản xuất pin ở Mỹ của các công ty này có thể được bảo đảm theo hợp đồng chính của công đoàn với GM, mặc dù không rõ liệu họ có tuân theo cơ cấu lương riêng biệt với nhân viên tại các nhà máy lắp ráp và các cơ sở khác hay không.

Trong khi đó, GM từ chối bình luận trực tiếp về nhận xét của Fain, nói rằng họ vẫn tiếp tục đàm phán.

Các nhà lãnh đạo liên minh UAW đã bày tỏ lo ngại về tình trạng mất việc làm khi ngành công nghiệp này chuyển sang sử dụng xe điện, bởi vì nhiều nhà máy sản xuất động cơ và hộp số từ lâu đã là cốt lõi của ngành sản xuất ô tô sắp biến mất. Fain cho biết các nhà máy sản xuất pin trong tương lai nên được liên kết và nhận mức lương cũng như phúc lợi công bằng.

Bob King, cựu chủ tịch của UAW, cho biết đây sẽ là “mối đe dọa hiện hữu đối với khả năng tồn tại của UAW nếu những nhà máy này không nằm trong thỏa thuận tổng thể”. Ông cho biết sự bảo vệ theo hợp đồng rộng rãi đó thường mang lại cho người lao động sự an toàn được cải thiện trong công việc, đồng thời được trả lương, phúc lợi và bảo đảm công việc tốt hơn.

Tuy nhiên, các nhà máy sản xuất pin đang được các nhà sản xuất ô tô Detroit phát triển đều là liên doanh với các công ty châu Á, điều này làm phức tạp thêm cuộc chiến của liên minh nhằm đưa họ vào cuộc đàm phán hợp đồng.

Các nhà máy trong tương lai này vẫn sẽ phải do UAW tổ chức sau khi tuyển dụng được nhân viên. Điều đó có nghĩa là phần lớn người lao động sẽ phải ủng hộ việc gia nhập công đoàn.

Ví dụ, GM đang xây dựng ba nhà máy sản xuất pin ở Mỹ với LG Energy Solution của Hàn Quốc, bao gồm một nhà máy ở Ohio mà UAW đã tổ chức vào năm ngoái sau khi nhà máy này khai trương.

Một phát ngôn viên của LG từ chối bình luận về việc công đoàn tiết lộ quyết định của GM đưa việc sản xuất pin của họ vào hợp đồng liên minh.

Ngoài GM, Ford còn có 4 nhà máy sản xuất pin đang được xây dựng và Stellantis đang phát triển 2 nhà máy.

Tổng hợp lại, các công ty này đang đầu tư hơn 20 tỷ USD và dự kiến sẽ tạo thêm hàng chục nghìn việc làm mới trong vài năm tới tại các nhà máy từ Tennessee đến Michigan. Nhiều nhà máy sẽ được đưa vào hoạt động trong thời hạn hợp đồng 4 năm của công đoàn.

UAW hiện đang chuyển sang thương lượng về các thỏa thuận lao động mới bao gồm khoảng 146.000 công nhân nhà máy ô tô Mỹ tại ba công ty ô tô.

Khi công đoàn đưa ra các yêu cầu cốt lõi của mình cho các nhà sản xuất ô tô vào mùa hè này, việc liên minh các nhà máy sản xuất pin vẫn chưa được liệt kê rõ ràng. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo UAW đã tập trung vào việc đạt được cái mà họ gọi là “sự chuyển đổi công bằng” sang xe điện, nhấn mạnh vào lương và sự an toàn của người lao động trong các cơ sở sản xuất pin và xe điện trong tương lai này.

Một công nhân tại một công trường xây dựng tại khu phức hợp sản xuất pin và xe Blue Oval City đã được quy hoạch của Ford Motor ở Stanton, Tenn. Ảnh: WSJ.

Vấn đề đã trở nên nổi bật trong những tuần gần đây. Giám đốc điều hành của Ford, Jim Farley, cho biết công đoàn đang trì hoãn một thỏa thuận về việc thảo luận về các nhà máy sản xuất pin, một đặc điểm mà công đoàn phủ nhận.

Các công ty đang nỗ lực duy trì chi phí cạnh tranh tại các nhà máy sản xuất pin này và một số đã điều chỉnh kế hoạch phát triển của họ một phần là do các cuộc đàm phán gây tranh cãi.

Tháng trước, Ford cho biết họ sẽ tạm dừng xây dựng nhà máy pin ở Marshall, Michigan, với lý do cần phải đánh giá xem các cuộc đàm phán đang diễn ra sẽ ảnh hưởng như thế nào đến chi phí lao động của hãng.

Các nhà máy pin đã nhận được trợ cấp khổng lồ của chính phủ Mỹ. Đầu năm nay, Ford đã nhận được khoản vay 9,2 tỷ USD từ Bộ Năng lượng Mỹ để tài trợ cho các cơ sở liên doanh của mình ở Kentucky và Tennessee. Trong khi đó, GM đã nhận được khoản vay 2,5 tỷ USD tương tự vào năm ngoái.

Tron những tuần qua, mâu thuẫn giữa UAW và ba nhà sản xuất ô tô lớn nhất của Mỹ là tâm điểm nhận được sự chú ý không chỉ ở nước Mỹ mà còn trên toàn thế giới vì đây là ba nhà sản xuất hàng đầu thế giới. Những mâu thuẫn không được giải quyết khiến cuộc đình công kéo dài. Đặc biệt, khi có sự tham gia của đương kim Tổng thống Mỹ Biden và đặc biệt có sự “góp lời” của cựu Tổng thống Trump. Trump, trong bài phát biểu của mình, đã cố gắng coi Biden là kẻ thù địch với ngành công nghiệp ô tô và người lao động, sử dụng những lời lẽ cực đoan để cho rằng ngành này đang “bị ám sát”. Ông khẳng định việc Biden ủng hộ xe điện - một thành phần quan trọng trong chương trình nghị sự về năng lượng sạch của ông - cuối cùng sẽ dẫn đến mất việc làm, làm tăng thêm mối lo ngại của một số công nhân ô tô, những người lo ngại rằng ô tô điện cần ít người sản xuất hơn và không có nhà máy nào đảm bảo sản xuất được.