Giá pin tăng có nguy cơ “làm hỏng” sự xuất hiện của xe điện bình dân

Hoàng Lâm

08/12/2022

Giá pin giảm là một trong những xu hướng nhất quán nhất trong ngành công nghiệp xe điện trong thập kỷ qua. Giá đã giảm từ hơn 1.000 USD/kWh trong năm 2010 xuống còn 141 USD/kWh vào năm ngoái. Điều này đã khởi đầu cho một trong những bước chuyển mình lớn nhất trong ngành công nghiệp ô tô trong thế kỷ trước, thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô đầu tư hàng tỷ USD vào xe điện.

Tuy nhiên, xu hướng này đã dừng lại trong năm nay, với khảo sát giá pin lithium-ion hàng năm của BloombergNEF cho thấy giá gói trung bình tăng 7% vào năm 2022 theo giá trị thực. Đây là lần tăng đầu tiên trong lịch sử của cuộc khảo sát.

Có một số yếu tố thúc đẩy sự gia tăng giá này, nhưng yếu tố quan trọng nhất là tăng chi phí cho các vật liệu bao gồm coban, niken và lithium.

Trong khi giá niken và coban đã giảm trong những tháng gần đây và lithium có thể sắp chuyển hướng, mỗi loại này vẫn cao hơn so với những năm trước. Điều này được thúc đẩy bởi nhu cầu về pin tăng cao và tốc độ cung cấp pin mới có thể được đưa lên mạng chậm trễ.

Giá pin trung bình thậm chí còn cao hơn nếu không chuyển sang sử dụng pin lithium iron phosphate (LFP) chi phí thấp hơn, không chứa niken hoặc coban. Pin LFP đã giành được thị phần đáng kể trong ba năm qua. BloombergNEF kỳ vọng chúng sẽ chiếm khoảng 40% doanh số bán xe điện toàn cầu trong năm nay. Tỷ suất lợi nhuận của nhà sản xuất pin cũng thấp hơn trong năm nay, cho thấy họ đã hấp thụ một phần chi phí vật liệu và linh kiện tăng cao.

Để đưa ra mức giá trung bình, BNEF đã thu thập gần 200 điểm dữ liệu khảo sát từ người mua và người bán pin lithium-ion dành cho xe điện chở khách, xe thương mại, xe buýt và các ứng dụng lưu trữ cố định. Giá thấp nhất được ghi nhận là dành cho xe buýt điện và xe thương mại ở Trung Quốc ở mức 131 USD/kWh. Giá gói trung bình cho các phương tiện chở khách chạy hoàn toàn bằng điện là 138 USD/kWh.

Trên cơ sở khu vực, giá gói rẻ nhất ở Trung Quốc, ở mức 127 USD/kWh. Các gói ở Mỹ và Châu Âu lần lượt cao hơn 24% và 33%.

Câu hỏi lớn là điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? BloombergNEF dự kiến giá sẽ tiếp tục tăng trong năm tới, tăng nhẹ về giá trị thực so với mức của năm 2022. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu đang kỳ vọng giá sẽ bắt đầu giảm trở lại vào năm 2024 khi có nhiều nguồn cung cấp nguyên liệu thô hơn, áp lực chuỗi cung ứng giảm bớt, đồng thời các công nghệ pin và thiết kế bao bì thế hệ tiếp theo bắt đầu được đưa vào hỗn hợp phương tiện.

Một điểm chuẩn thường được trích dẫn khi xe điện đạt mức giá ngang bằng với các phương tiện thông thường là 100 USD cho mỗi kWh. Dựa trên các ước tính cập nhật về tốc độ học hỏi của pin từ cuộc khảo sát năm nay, BNEF dự đoán rằng giá gói trung bình sẽ giảm xuống dưới ngưỡng đó vào năm 2026. Thời điểm này muộn hơn hai năm so với dự kiến trước đây.

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là 100 USD cho mỗi kWh là một con số danh nghĩa đã tồn tại hơn một thập kỷ và không tính đến đầy đủ chi phí của hầu hết mọi thứ đã tăng như thế nào do lạm phát, đặc biệt là trong 18 tháng qua.

Giá giao dịch xe mới trung bình ở Mỹ đã tăng lên hơn 48.000 USD trong năm nay, mức cao nhất từ trước đến nay. Xe điện đang kéo giá giao dịch lên một chút, nhưng chi phí sản xuất một chiếc xe sử dụng động cơ đốt trong cũng đang tăng lên.

Tương đương giá EV được coi là một phạm vi tốt hơn so với ngưỡng cố định. Với giá pin hiện nay, một số phân khúc phương tiện đã có thể sử dụng điện hoàn toàn với chi phí hiệu quả mà không cần trợ cấp. Ví dụ, xe điện cao cấp được cho là có mức giá ngang bằng với các mẫu xe chạy động cơ đốt trong, cũng như xe thành phố mini ở Trung Quốc, nơi các tùy chọn xe điện có giá khởi điểm chỉ 5.000 USD. Đối với các phương tiện thương mại như xe buýt và xe tải giao hàng, trong đó tổng chi phí sở hữu quan trọng nhất.

Giá pin vẫn cần giảm hơn nữa để nhiều thị trường trung bình sử dụng điện trong thập kỷ này. Điều đó chắc chắn vẫn có thể đạt được, nhưng sẽ cần đầu tư nhiều hơn nữa vào tất cả các lĩnh vực của chuỗi cung ứng pin, cũng như trong R&D và cải tiến quy trình sản xuất.