Mỹ “nới” Đạo luật Giảm lạm phát trước áp lực của châu Âu với ngành sản xuất ô tô điện

Hoàng Lâm

31/12/2022

Điều khoản tín dụng thuế xe điện mới trong Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) đã làm gia tăng căng thẳng thương mại giữa Mỹ và các quốc gia sản xuất ô tô khác. Chính quyền Tổng thống Biden cuối năm 2022 đã có những tín hiệu cho thấy sẽ có “một số sự linh hoạt” trong cách thực hiện tín dụng thuế sửa đổi đối với xe điện trong Đạo luật giảm lạm phát mới trước đó đã khiến Liên minh châu Âu và các đối tác thương mại khác phản ứng.

Trong một “Sách trắng” mới được Bộ Tài chính Mỹ công bố hôm 29/12 cho biết cơ quan này sẽ áp dụng một định nghĩa mở rộng về những quốc gia có “Hiệp định thương mại tự do” với Mỹ. Điều đó có thể giúp một số nhà sản xuất ô tô ở nước ngoài đủ điều kiện nhận ít nhất một phần tín dụng.

Bộ Tài chính Mỹ cũng đã ban hành hướng dẫn về tín dụng thuế riêng cho xe thương mại sạch, không nghiêm ngặt như tín dụng đối với doanh số bán xe tiêu dùng mới. Điều đó có thể mang lại một số cơ hội cho các nhà sản xuất nước ngoài thông qua các đại lý cho người tiêu dùng thuê ô tô.

EU hoan nghênh động thái đó và gọi đó là "đôi bên cùng có lợi" cho cả hai bên.

"Chúng ta, người nộp thuế sẽ có thể tận dụng các linh kiện và phương tiện điện hiệu quả cao do EU sản xuất, trong khi các công ty EU cung cấp cho khách hàng của mình thông qua hợp đồng thuê phương tiện sạch tiên tiến có thể được hưởng lợi từ các ưu đãi”, EU cho biết trong một tuyên bố.

Tuy nhiên, EU cũng bày tỏ vẫn lo ngại về khoản tín dụng thuế xe điện chính có trong Đạo luật Giảm lạm phát, trong đó yêu cầu quá trình lắp ráp ô tô cuối cùng phải diễn ra tại Mỹ, Canada hoặc Mexico. Điều đó khiến nhiều ô tô nhập khẩu không đủ điều kiện nhận khoản tín dụng thuế đầy đủ 7.500 USD mà người tiêu dùng có thể nhận được khi mua một chiếc xe điện mới. Kho bạc sẽ đề xuất một quy tắc chi tiết hơn về tín dụng thuế vào tháng 3 sắp tới.

Luật và điều khoản tín dụng thuế xe điện mới của nó đã làm gia tăng căng thẳng thương mại giữa Mỹ và các quốc gia sản xuất ô tô hàng đầu khác như Pháp, Đức, Hàn Quốc và Nhật Bản. Đặc biệt, các nhà lãnh đạo châu Âu đã công khai bày tỏ lo ngại với Tổng thống Joe Biden rằng tín dụng thuế và các điều khoản khác của IRA trợ cấp cho năng lượng sạch của Mỹ có thể là hồi chuông “báo tử” cho ngành công nghiệp châu Âu khi đầu tư bị bòn rút sang Mỹ. Trong khi đó, các nhà lập pháp của Quốc hội Mỹ nói rằng họ soạn thảo luật để thúc đẩy việc làm và sản xuất xe điện của nước Mỹ.

“Việc phân biệt đối xử với các phương tiện và đầu vào sạch do EU sản xuất vi phạm luật thương mại quốc tế và gây bất lợi một cách không công bằng cho các công ty EU trên thị trường Mỹ, làm giảm các lựa chọn dành cho người tiêu dùng Mỹ và cuối cùng làm giảm hiệu quả khí hậu của khoản trợ cấp xanh này”, EU cho biết trong tuyên bố hôm ngày 29/12, đồng thời hoan nghênh thông báo của Bộ Tài chính về việc sẽ mất nhiều thời gian hơn để tìm ra nhiều chi tiết còn lại.

Tuy nhiên, người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng cho biết họ không mong đợi thông tin mới nhất của Bộ Tài chính sẽ giải quyết vấn đề.

“Chúng tôi cam kết tiếp tục sát sao với mối quan tâm của các đối tác, bao gồm thông qua Lực lượng đặc nhiệm Mỹ-EU về Đạo luật Giảm lạm phát, do các quan chức cấp cao từ Nhà Trắng và Ủy ban châu Âu chủ trì, và thông qua các kênh song phương với các đối tác khác của chúng tôi, bao gồm cả ROK và Nhật Bản. Đây là những cuộc trao đổi thông thường và chúng tôi hy vọng các cuộc trao đổi sẽ tiếp tục”, người phát ngôn của NSC cho biết.

Kho bạc đã công bố danh sách sơ bộ về những phương tiện đủ điều kiện nhận tín dụng trong tuần qua và hy vọng danh sách này sẽ tăng lên trong những ngày tới khi họ nhận được phản hồi từ nhiều nhà sản xuất hơn. Điều đó vẫn có thể ngắn hơn danh sách những chiếc ô tô mà Bộ Năng lượng Mỹ đã cho biết trước đây đủ điều kiện nhận tín dụng.

Kho bạc cũng công bố câu trả lời cho danh sách “Các câu hỏi thường gặp” về khoản tín dụng thuế mới để giúp các nhà sản xuất và người tiêu dùng giải quyết những vấn đề phức tạp. Cả EU và Autos Drive America, một nhóm đại diện cho các nhà sản xuất thương hiệu nước ngoài, đã có những phản hồi.

Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Joe Manchin, người đóng vai trò quan trọng trong việc soạn thảo phiên bản cuối cùng của các khoản tín dụng thuế mà ông Biden đã ký thành luật, đã chỉ trích động thái của Bộ Tài chính Mỹ và kêu gọi các quan chức tạm dừng thực hiện. Ông nói, cách giải thích của Bộ Tài chính “phù hợp với mong muốn của các công ty đang tìm kiếm kẽ hở nhưng rõ ràng là không phù hợp với mục đích của luật”.

Thực tế, vấn đề gây tranh cãi đó là chuyện các quốc gia lo ngại về Đạo luật Giảm lạm phát mà ông Biden đã ký thành luật vào ngày 16 tháng 8, yêu cầu xe điện phải được lắp ráp ở Bắc Mỹ mới có đủ điều kiện nhận khoản tín dụng thuế tiêu dùng 7.500 USD.

Trước đây, EV được lắp ráp bên ngoài Bắc Mỹ có thể đủ điều kiện nhận tín dụng, mặc dù mỗi nhà sản xuất bị giới hạn ở mức giới hạn 200.000 xe trước khi hoạt động hết công suất.

Đạo luật IRA của Mỹ đã gây ra nhiều tranh cãi.

Yêu cầu lắp ráp mới ở Bắc Mỹ đã loại bỏ nhiều loại xe điện được sản xuất ở nước ngoài đã đủ điều kiện trước đó, khiến EU, Nhật Bản và Hàn Quốc tức giận và làm tăng khả năng thách thức pháp lý tại Tổ chức Thương mại Thế giới.

EU, nơi có các nhà sản xuất ô tô lớn như Volkswagen, BMW và Mercedes-Benz, lo ngại khoản tín dụng thuế EV sẽ hút đầu tư khỏi châu Âu để có lợi cho Mỹ. Tuy nhiên, Hàn Quốc lại có một mối quan tâm ngược lại.

Công ty ô tô lớn nhất của quốc gia này là Hyundai, đã công bố kế hoạch xây dựng một cơ sở sản xuất xe điện trị giá 5,5 tỷ USD ở Georgia sẽ không hoạt động cho đến năm 2025.

Nhà sản xuất ô tô Hàn Quốc đã yêu cầu Kho bạc Mỹ gia hạn thời gian để họ có thể tiếp tục nhập khẩu những chiếc xe đủ điều kiện nhận tín dụng cho đến khi cơ sở Georgia bắt đầu sản xuất. Tuy nhiên, Sách trắng của Bộ Tài chính không đề cập đến vấn đề đó, có khả năng khiến nhà sản xuất ô tô bị ảnh hưởng. Người phát ngôn của Hyundai cho biết công ty vẫn đang xem xét các tuyên bố mới nhất của Bộ Tài chính.

Liên quan đến vấn đề pin, hướng dẫn được công bố hôm thứ Năm tuần qua mang lại nhiều hy vọng hơn cho các nhà sản xuất pin xe điện nước ngoài. IRA đã đưa ra các yêu cầu riêng biệt có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1 năm 2023 đối với các khoáng chất quan trọng và các thành phần pin khác mà Quốc hội dự định thúc đẩy sản xuất nhiều hơn ở Mỹ. Điều khoản bổ sung có hiệu lực vào năm 2024 cũng sẽ ngăn ô tô chứa nguyên liệu và phụ tùng từ Trung Quốc đủ điều kiện nhận tín dụng thuế.

Để đủ điều kiện nhận một phần tín dụng thuế, 40% giá trị của khoáng chất quan trọng trong pin phải được khai thác hoặc xử lý tại Mỹ hoặc tại bất kỳ quốc gia nào mà Mỹ có hiệp định thương mại tự do. Mức đó tăng lên 80% vào năm 2027. Các khoáng chất quan trọng cũng có thể được tái chế ở Bắc Mỹ để đủ tiêu chuẩn.

Mỹ hiện có các hiệp định thương mại tự do chính thức với 20 quốc gia, bao gồm Canada, Mexico, Hàn Quốc và các quốc gia khác ở Châu Á, Châu Mỹ Latinh, Châu Phi và Trung Đông.

Kho bạc Mỹ lưu ý rằng thuật ngữ “thỏa thuận thương mại tự do” không được định nghĩa trong IRA hoặc bất kỳ đạo luật nào khác, cho phép Bộ đưa ra định nghĩa của riêng mình. Điều này có khả năng mở rộng nhóm các quốc gia đủ điều kiện nhận tín dụng thuế, bao gồm cả Liên minh châu Âu không có thỏa thuận thương mại chính thức với Mỹ.

Kho bạc Mỹ cũng cho biết họ sẽ xác định một danh sách các tiêu chí cho những gì đủ điều kiện là một Hiệp định thương mại tự do với Mỹ trong một thông báo về đề xuất xây dựng quy tắc mà họ dự định ban hành vào tháng Ba.

Kho bạc và Văn phòng thuế (IRS) “cũng mong muốn đề xuất rằng Bộ trưởng có thể xác định các Hiệp định thương mại tự do bổ sung cho các mục đích của yêu cầu khoáng sản quan trọng trong tương lai và sẽ đánh giá bất kỳ thỏa thuận mới được đàm phán nào để đưa vào đề xuất trong thời gian chờ đợi của quy trình xây dựng quy tắc hoặc đưa vào sau khi hoàn thiện quy định.”

Trong tuyên bố của mình, EU cho biết họ hy vọng sẽ tìm ra một giải pháp với chính quyền Biden để cho phép họ được đối xử “giống như cách” như tất cả các đối tác trong Hiệp định thương mại tự do của Mỹ.

Để đủ điều kiện nhận một phần tín dụng thuế khác, ít nhất 50% bộ phận pin của xe phải được sản xuất hoặc lắp ráp ở Bắc Mỹ, bắt đầu từ năm 2023. Yêu cầu đó tăng lên 100% vào năm 2029.

IRA không cung cấp bất kỳ khoảng thời gian nào cho các bộ phận được sản xuất hoặc lắp ráp tại các quốc gia có Hiệp định thương mại tự do, giống như đối với yêu cầu về hàm lượng khoáng chất quan trọng.

Đối với vấn đề tín dụng thuế xe thương mại, người đóng thuế mua xe điện hoặc xe xanh khác cho hoạt động kinh doanh của họ cũng có thể đăng ký tín dụng thuế riêng có tiêu chí ít nghiêm ngặt hơn so với tiêu chí dành cho ô tô bán trực tiếp cho người tiêu dùng.

Điều đó có khả năng cung cấp một thị trường lớn cho các nhà sản xuất nước ngoài muốn hợp tác với các đại lý để cho thuê xe điện ở Mỹ. Tuy nhiên, các công ty phải nắm được rằng hợp đồng cho thuê không có các điều khoản khiến IRS phải mô tả lại nó như một vụ mua bán, Bộ Tài chính cho biết.