Nhiều hãng xe lớn “né” được hàng tỷ USD tiền phạt nhờ xe Plug-in Hybrid
Một nghiên cứu mới đã phát hiện ra rằng một số nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới đã tránh được hàng tỷ USD tiền phạt khí thải của Liên minh Châu Âu do những thiếu sót trong quy trình kiểm tra WLTP.
Thay vào đó, các nhà sản xuất ô tô đã đẩy mạnh doanh số bán xe PHEV mà người lái hiếm khi sạc, dẫn đến hàng triệu tấn khí thải nhà kính gây hiệu ứng nhà kính làm nóng hành tinh, vốn có thể tránh được nếu không có hệ thống này.
Những sai sót này không chỉ làm tăng lượng khí thải, chúng còn ảnh hưởng đến ví tiền của người lái xe, khiến chi phí nhiên liệu tăng thêm lên tới 1.100 USD mỗi năm do nhiều chủ xe PHEV sử dụng xăng hoặc dầu diesel thay vì sạc điện.
Nhóm vận động giao thông sạch của Châu Âu, Transport & Environment, đã công bố nghiên cứu mới đây, nhấn mạnh rằng ước tính khí thải chính thức của một số xe PHEV của Mercedes-Benz, Volkswagen và BMW theo WLTP thấp hơn đáng kể so với lượng khí thải thực tế của chúng.
T&E cho biết lượng khí thải CO2 của đội xe theo WLTP cho phép các nhà sản xuất ô tô tuân thủ các mục tiêu dễ dàng hơn nhiều. Điều này dẫn đến lượng khí thải CO2 tăng thêm 52 triệu tấn trong giai đoạn 2021-2023. Đồng thời, các nhà sản xuất ô tô đã “tiết kiệm” được gần 6 tỷ euro (6,5 tỷ USD) tiền phạt bằng cách bán ít xe điện hơn và nhiều xe PHEV hơn. Volkswagen, Mercedes-Benz và BMW được cho là chiếm phần lớn nhất trong số tiền tiết kiệm này.
Xe PHEV được trang bị cả động cơ đốt trong và hệ thống truyền động điện. Chúng thường có thể di chuyển từ 48 đến 80 km chỉ bằng năng lượng pin. Động cơ đốt trong sẽ hoạt động khi pin cạn kiệt. Mục đích là giảm chi phí xăng dầu và khí thải bằng cách sử dụng năng lượng pin cho việc lái xe hàng ngày và động cơ đốt trong cho những chuyến đi dài hơn.
Tuy nhiên, chủ sở hữu chỉ có thể hưởng lợi nếu họ thường xuyên sạc PHEV. Nếu không, họ chỉ đang mang theo một khối pin nặng nề, làm giảm cả mức tiêu thụ nhiên liệu và khí thải. Hội đồng Quốc tế về Giao thông Sạch đã kết luận trong một nghiên cứu trước đây rằng chủ sở hữu PHEV ở châu Âu hiếm khi cắm sạc, chủ yếu dựa vào động cơ đốt trong, dẫn đến lượng khí thải bằng hoặc cao hơn so với xe chạy xăng và dầu diesel thông thường.
Nghiên cứu của T&E cho thấy PHEV thải ra lượng CO2 tương đương với xe chạy xăng và dầu diesel. Ước tính chính thức của WLTP cho thấy PHEV đời 2023 tiết kiệm nhiên liệu hơn 75% so với xe chạy xăng và dầu diesel, thải ra 35 gram CO2 trên 100 km (62 dặm), trong khi xe chạy xăng thải ra 139 gram CO2 trên cùng một quãng đường.
Trên thực tế, chênh lệch giữa lượng khí thải của xe chạy xăng, dầu diesel và xe PHEV chỉ là 19%, trong đó xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch thải ra 166 gam CO2/km, trong khi xe PHEV chỉ thải ra 135 gam CO2/km.
Từ năm 2021 đến năm 2023, phạm vi hoạt động chỉ bằng điện của Mercedes-Benz GLC 350e plug-in hybrid đã tăng gần gấp ba lần, từ 44 km (27 dặm) lên 112 km (70 dặm). T&E cho biết lượng khí thải thực tế của xe chỉ giảm 6%, thấp hơn nhiều so với ước tính của WLTP là giảm 55% lượng khí thải CO2.
Việc lắp đặt pin lớn hơn cho quãng đường chỉ chạy bằng điện thậm chí còn có tác động tiêu cực đến lượng khí thải. Pin lớn hơn làm tăng trọng lượng xe, đồng nghĩa với việc xe cũng cần động cơ mạnh mẽ để đạt hiệu suất đầy đủ khi pin cạn kiệt. Các phiên bản plug-in hybrid của Range Rover Sport và BMW X5 cũng cho thấy sự chênh lệch rõ rệt giữa ước tính lượng khí thải theo WLTP và số liệu thực tế.
Điều này cũng tác động đáng kể đến chi tiêu của người tiêu dùng. Trung bình, người lái xe PHEV phải chi thêm 940 euro (1.100 USD) mỗi năm khi đổ xăng hoặc dầu diesel cho xe. T&E cho biết con số này cũng cao hơn 50% so với ước tính chính thức về mức tiết kiệm chi phí.
Tuy nhiên, bản thân công nghệ này không hề có khiếm khuyết. Xe PHEV vẫn rất phổ biến ở Trung Quốc, và ngày càng nhiều nhà sản xuất ô tô coi chúng là bước đệm để điện khí hóa hoàn toàn. Nếu những chiếc xe này... có thể sạc nhanh hơn, hoặc nếu cơ sở hạ tầng sạc Cấp độ 2 được phổ biến rộng rãi hơn, giả sử chủ sở hữu thực sự cắm sạc.
Điều đó có nghĩa là xe hybrid và xe điện lai (PHEV) sẽ tiếp tục tăng trưởng trong ngắn hạn đến trung hạn. Tại châu Âu, những sai sót trong quy trình thử nghiệm chính và sự thiếu minh bạch của các nhà sản xuất ô tô về cách khách hàng sạc xe đã khiến PHEV bị giám sát chặt chẽ.
Hiện Ủy ban Châu Âu hiện đang hành động để giải quyết các sai sót của WLTP. Ủy ban đã lên kế hoạch điều chỉnh phương pháp thử nghiệm này theo hai giai đoạn để số liệu khí thải chính thức gần hơn với ước tính thực tế.
Giai đoạn điều chỉnh đầu tiên đã có hiệu lực trong năm nay đối với các xe PHEV mới đăng ký. Năm tới, các mẫu xe hiện có cũng sẽ được thể hiện với số liệu khí thải chính xác hơn. Giai đoạn điều chỉnh thứ hai được lên kế hoạch vào năm 2027-2028 để đưa ước tính khí thải WLTP chính thức gần hơn với số liệu thực tế.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điều cần cải thiện trong cách tiếp thị xe PHEV. Việc loại bỏ các con số khí thải thổi phồng sẽ là một khởi đầu tốt. Tuy nhiên, các nhà sản xuất ô tô cũng cần minh bạch hơn về cách người lái sử dụng và sạc xe, đồng thời cung cấp các chương trình đào tạo tốt hơn về cách vận hành xe PHEV hiệu quả hơn. Tất cả những điều này sẽ góp phần đáng kể vào việc giảm thiểu tác động của chúng lên cả khí hậu và ví tiền của chủ xe.
